Shillong, 19’lyngkot: Baroh ki mrad kiba ju ot doh ha kane ka jylla naduh ki masi, ki sniang, ki blang bad kiwei lait noh ki syiar kin hap ban shah eksamin shuwa ha shuwa ban ot doh ia ki bad ia katei shen yn sdang tang hadien ba ka sorkar kan lah ban plie noh ia ka jaka ot doh kaba nyng kong eh ha kane ka jylla kaba don ha Mawlai Mawiong. Katkum ka jingiakren bad u Director jong ka tnad Veterinary & Animal Husbandry u Dr.J.Jyrwa u la ong ba baroh ki mrad kiba la pynkhreh ban ot doh ki hap ban wan shah eksamin shuwa ha katei ka jaka ot doh shisngi shuwa ban ot doh ia ki bad hadien ba la lap ba ki biang lut nadong shadong ne ki bym don jingpang bad kiba bit ba biang ban bam u paidbah yn pynrung ha ka jaka ot doh ba ki trai kin doh kin ot ia ka.
Bun ki jingiakren ki la mih ha kine ki sngi kaba pynartatien ia u paidbah ioh ba ki doh kiba mih na katei ka jaka ot doh ki pynsniew pynban ia u paidbah naba katei ka jaka ot doh ka dei kaba ieng mar pyrshah ka jaka ba ki paidbah ka sor Shillong baroh kawei ki leit ban bret ia ki jaboh jabaiñ kata ka Marten bad haba la kylli na u Dr. Jyrwa u la ong ba kan ym ktah satia namarba hangtei la leh da ki kor ki bor ka juk stad mynta. Utei u heh jong katei ka tnad u la ong ba kate ka jaka ot doh kan kynthuplut ia baroh ki nongot doh hangne ha nongbah Shillong.
Ki nongot doh masi ha kane ka jylla haba ki ot masi kim shym la ioh jingmyntoi tang na kaba die ia ka doh hynrei ki ioh jingmyntoi ruh na ka snieh jong ka masi, la kylli na u Director hato lada ot doh ha ka jaka ot doh jong ka sorkar kaba yn sa plie noh shen ki nongot doh kin dang ioh ne-em ia ka snieh masi, “Ho,oid yn ai sha ki ia ka snieh , ia ka snier ka snap ruh yn ai lut ha ki trai hi” u la jubab. U Rupang u la kylli biang hato ki nongot doh ki donkam siew pisa ne-em haba ki leit ban ot doh ha katei ka jaka, “Ki hap ban siew” u la jubab biang kaba u la pynpaw ruh ba haduh mynta um pat lah ban batai bniah ia ka rukom siew jong ki tangba u la ong ba ki hap ban siew. U la ong ruh ba ia katei ka jaka ot doh yn peit da ka Management Committee jong katei ka tnad.
Watla ka myntri sorkar kaba dei peit ia ka tnad Veterinary & Animal Husbandry -ka Deborah Marak, ka la kren sha ki lad khubor dang katto katne sngi mynshuwa ha ka por ba ka leit jurip ia ka jaka ot doh kaba don ha Mawlai Mawiong ba katei ka jaka ot doh mynta ka la bit la biang bad kaba sah ka long sa tang ban plie noh ia ka, pynban ki mih ki jingartatien kiba jur ba ka sorkar kan lah ban plie ia katei ka jaka ot doh naba la ong ba mynta katei ka tnad ka don hapdeng ka jingkyrduh. Lah ban pynkynmaw ba ka myntri ka la ong ba lah ban plie ia katei ka jaka ot doh ha u bnai ban wan,hynrei ka la ong ba donkam pisa pat ban sdang treikam ia ka.
Lah ban kdew ba katei ka jaka ot doh kaba don mar pyrshah ka jaka theh jaboh ha Marten –Mawlai Mawiong ka dei kaba la pyntrei da ka Real Growth Conpany na Chennai ka dei kaba la mang T.22 klur tyngka bad kaba la sdang ban trei naduh u snem 2011. Ia katei ka jaka ot doh yn pyniaid da ka Management Committee bad ki dkhot jong ka kin kynthup ruh ia ki nongot doh ha kane ka jylla. Katei ka jaka ot doh ha ka shisngi ka lah ban ngiam haduh 160 tylli ki mrad kiba kum ka masi, 160 tylli ki sniang bad 240 tylli kiwei pat ki mrad kiba kham rit kum ka blang.
Lah ruh ban kdew ba ia katei ka jaka ot doh kaba ieng mynta ha Mawlai la pynkhreh ha u snem 2010 ha ka por ba u bah Bindo M Lanong u la long u myntri ka tnad Veterinary and Animal Husbandry ha ka jinglut kaba T.22 klur tyngka bad kaba la mang ban shna ia ka katkum ki kyndon jong ka Prevention of Cruelty to Animals (Slaughter House) Rules, 2001. Ha katei ka por ba u dang long u myntri sorkar ba peit ia katei ka tnad u bah Bindo u la ong ba yn tei ia katei ka jaka ot doh ha ka jingheh kaba yn rung haduh 240 tylli ki khlieh masi ha ka shingi , bun tylli ki sniang bad 160 tylli ki blang. Ha katei ka por la mang ba yn pyndep ia katei ka jingtei tang hapoh 18 bnai hynrei ym shym la lah haduh mynta ruh. U bah Bindo ha katei ka por u la ong ruh ba kin don 116 ngut ki nongtrei ki ban peit hangtei.
Phi don ban ong eiei?