Da U Bah Philip Marwein
Sa shisien la wiar politiks rangbah biang u Bah D.D. Lapang hadien ba u la sha sngap jar noh mynta la ar bnai tam. Shisha, u la wiar na ka jylli kaba dei bad kata ka dei na Nongpoh, kaba dei ka ïingseng jong u ha ka politiks. Kane ka jingwiar jong u ka pynpaw ba, da lei lei ruh, um pat shongthait na ka Politiks hynrei, katba nang slem ha ka, katta ka nang bang, nang skuiñ bad nang shitrhem shuh shuh. Lada ngi dang kynmaw shynna ia kane ka jingshitrhem jong u ha ka politiks, ka la paw ha ka shithi iehnoh kam jong u na ka seng Congress bad kumjuh ruh ha ka jingkren jong u hadien ba u la iehnoh na kane ka seng. U la kren shai ba ha ka kam shakri paidbah (public service and Public life) kam don ka jingshongthait. U la kren shai ruh ba ka jingim jong u ka dang rben skhem ha ka kam shakri paidbah bad ka mynsiem ruh ka dang khluit rhem ban shakri paidbah. Kumba u ju pynpaw paidbah borabor ha ki jingkren paidbah ha ki rynsan politiks lane wat ha ki jingiaseng ruh, u thylliej jong u bad ki rymmiang shyntur kim ju klet ban kynnoh ka “ jingshakri ia ki briew ka dei ka jingshakri ia u Blei”. Nangta u la ju kynnoh khah khah ha ka por ba u ju kren paidbah ha ki bun tylli ki khep, “ka jingshakri paidbah ka dei ka kam kyntang”. U la ju kren ruh ba ka jingshakri ka long na ka bynta ki paidbah ym ialade. U la ju ong borabor ruh ngi hab ban peit bha ia ki briew lajong (to look after my people or service for my people). Haduh mynta ruh kine ki kyntien u iai-kren. Ia kine ki kyntien u la kren ruh ha Nongpoh ha ka jingialang ba bun paid bha ha ïingsad politiks jong u ha Nongpoh (Pahamsohthri). Kawei kaba u la kren shai ka long ba ka Congress ka la bret ia u ha ka tin bret nuit katba ka NPP ka la leit khar ia u na kane ka tin nuit bad ka la pynphong pansngiat ia u da ka kam Nongaibuit ba hakhmat duh jong ka sorkar Meghalaya Democratic Alliance (MDA). U la ong ba u sngewnguh shikaddei na ka bynta kane. Bad u la ong ba katba ka Congress kam salia shuh ia u hynrei ka NPP pat ka dang niewkor ia u naka bynta kaei kaba u la synniang ha ka jylla bad na ka bynta ka jingtbit jong u (past experience) ha ka politiks bad ha ka synshar khadar kaba baroh shi katta. U la ong ba katba dang kot la ka bor un iai-noh synniang na ka bynta ka imlang sahlang bad na ka bynta kam shakri paidbah jong u kum u nongialam bad kum u Chief Adviser jong ka sorkar.
To, kumba ka long mynta, don kiba beiñ bad don ruh kiba iaroh ia u, namar u paidbah babun ha ka jylla u don la ka jong ka jong ka jingiohi, ka jingshem ne iakynduh kam bad u. Don ruh kiba iatyngkhuh kam ne iatreilang bad u la ka party, ha ka politiks, ha ki kam imlang sahlang, ha ki kam niam bad ha kiwei kwei ki kam jong ka jingim briew. Ngim lah ban klet ba u la don ha ka politiks naduh ka snem 1971-72 bad kum u MLA u la jop naduh ka snem 1972 haduh ka snem 2017, lait noh san snem 1993-1998. U la long Chief Minister ruh san sien bad u la don hapoh ka seng Congress la kumba 50 snem. Kum u khynnah baduk khunswet Nongap masi bad nongthoh dieng iap u la kiew joit sha ka kyrdan Chief Minister (from log cabin to the white house) lah ban ong. Ngi lah ban ong da kaba suk ba u la thom ia ki jingeh kiba har-rukom bad u la poi top sha ka jingjop. Kine kiei kiei ki kren briew shibun. Ban bat san sien kum u Chief Minister bad ban jop lynter ha ki ilekshon, lait noh san snem, kam dei kaba kai. Ka Congress pat kam ñiew shuh ia u namarba u la noh ka met ka la ong, ba u la tymmen, la lop ki bniat lehse, ka la ong ruh ba ka jabieng ruh ka la luiñ bad dei na kata ka daw ba ka la ong ban ailad noh da kiba dang kham samla bad dang eh dang khlain (phah shongthait noh). Hynrei ha u Bah Lapang pat kam long kumta, u dang sngew eh sngew khlaiñ, sngew samla ha ka kam shakri paidbah bad shakri party, u dang sngew bit sngew biang, dang khluit bad shitrhem ka mon bad ka mynsiem trei party, u dang sngew lah ban kitkam. Hynrei ka party Congress, khamtam u Rahul bad ki heh na Delhi, ki ong ba la biang ym long shuh. Kiwei ki ong ba ym long shuh la biang, ma u pat u ong bad u sngew ba dang long bad dang lah. Ma ngi ki paidbah pat ngi ong kumno? Ha la ka jingsngew jingsngew bad ha la ka jingiohi jingiohi.
Hynrei tang kawei lah ban ong, ba haba u Bah Lapang u dang sngew lah balei ym ailad ia u? Ai lad ia u haduh ba um sngew lah shuh bad da lade hi un sa iehnoh noh. Balei shu pynbor ia u ban shongthait noh haba u dang kwah u dang lah? Ngi la iohi ba haduh mynta, une u nongialam u dang don byllien ki paidbah nongbud jong u. Ia kane la iohi ha ka jingialang ba la pynlong hakhmat ka ophis jong u ha Nongpoh Pahamsohthri. Da ki bun spah ngut ki paidbah kylleng ka Nongpoh Constituency bad ka Ri Bhoi baroh ki la tuid bad ki la shahskhor ia u. U don bun bah ki nongbud bad nongkyrshan jong u bad ia kane ym lah ban kheiñ kai ne kheiñ niut. Ha ka politiks hi ym dei ban khein dew thala ia u Bah Lapang. U Tip bha iaka politiks bad kumno ka iaid. Lada don ka ilekshon mynta ha Nongpoh bad lada u dang kwah ban ialeh, un dang jop suk. Hynrei, imat mynta um kwah shuh ban ialeh ilekshon, namar, ha kane ka ilekshon ba la dep ruh u la ai lad noh ia u wei pat, bad da ka jingkyrkhu bad jingkyrshan jong u, u la jop suk. Kumne artat ki ilekshon MDC bad MP kin wan bad u Bah Lapang un wiar kumno, un kren kumno bad shano un kyrshan bad trei shitom ban pynjop. Khlem pep ka sur jong u kan sawa jam bad ym lah ban khein kai ia ka sur jong u, namar u dang don ka sur ban kren briew bad khring briew ban jop ha ki ilekshon.
Wat la hapdeng kiba bun ki paidbah kiba iaroh ia u don ruh bun kiba beiñ ia u. Ki jingkynnoh ruh ki long kiba bun hynrei, nalor kiwei kiwei ki kynnoh ba kham bun ki long ba ha ka por long MLA , Minister bad Chief Minister, ka Nongpoh Constituency bad ka Ri Bhoi baroh kawei ruh kam shym la roi hanngno hangno ruh, lait noh tang ki khyndiat bynta jong ka G.S Road. Ki la kynnoh ba um shym la lah ban pynroi ia ka Nongpoh bad ia ka Ri Bhoi.
Ki la kynnoh ruh ba kum u Chief Minister la san sien kynthih ym don jingpynroi ne jingsynniang ei ei ia ka jylla, bad ym shym la wanrah satia ia kino kino kita ki policy bad ki ain ban tei ia ka jylla. Ki la don ruh ki jingkynnoh jong ka jingleh shiliang khmat bad ka jingiashah liang ha ki bun rukom. Hynrei kine ki jingkynnoh baroh ki long ha ka dur jong ka jingkynnoh kyllum. Ym don kita ki jingkynnoh kiba da thikna bad ha kano kano ka rukom. Kine ki jingkynnoh baroh ki iasyriem dur bad kiwei kiwei ki jingkynnoh pyrshah ia kiwei kiwei ki sorkar.