Shillong: Hadien ba ki paidbah ka jylla ki la ud la nam ha kaba iadei bad ka jingkiew dor ka doh sniang bad doh masi ha ki iew ki hat bad ha ki iew shnong, na ka liang u Rupang mynta ka sngi, u la leit hiar da lade sha Smit bad sha ki katto katne tylli ki jaka ba bun kiba die doh sniang doh masi ha ka jylla.
Haba poi ha Smit, uwei na u nongdie doh sniang, u bah Christopher Lang stang uba ju khot ieid da u bah Mick, u la iathuh ba naduh shuwa ka jingkhang dam(lockdown) ha ka jylla, ka doh masi ka poi kumba 350 tyngka shi kilo hynrei ha kaba iadei bad ka por ba mynta, namar ka jingkyrduh ha ka jingpoi ki doh masi na shabar ka thaiñ, um banse ban hap ban shu pyniap noh da u masi lade bad ka dor ka la poi haduh 400 lane 420 shi kilo.
Uwei pat u nongdie doh masi ha ka thaiñ Nongthymmai, ia uba um kwah pynpaw kyrteng, u la iathuh ba ma u ha ryngkat bad ki paralok nongdie doh jong u kiba na kiwei pat ki jaka, kim banse ban hap shu thied da u masi ba im bad shu pyniap hi. U la iathuh ba kane ka long kumba pynduhnong ia ki tangba kim banse ban hap shim da kane ka bynta tang ban ioh im ka kamai kajih ka jong ki.
“Lada phi leit shano shano ruh mynta ki por, phin lap beit ba ka dor jong ka doh masi kam long kaba mynshuwa, namar mynta ka doh masi ka la kiew dei lyngba ka jingwan tyllep kane ka khlam. Baroh ki nongdie doh ki mad ia kane ka apot, hynrei ki hap ban iaid da kane ka rukom khnang ba kin ioh iaka jingmih,” u la ong.
Ha ka jingiaid lynti mynta ka sngi jong u nongthoh khubor, u la iakynduh ruh ia iwei i nongthied iba la pynpaw ia ka jingud jingnam ka jong I ha kaba iadei bad ka jingkiewdor palat ka doh masi.
“Teng teng ngi pyrkhat ba ki nongdie doh ki shim kabu, hynrei haba nga da kylli pyrthew bha, nga shem pat ba ki die rem namar ka jingduhnong ka jong ki ha kaban thied ia u masi.” I la ong.
Ha kaba iadei bad ka doh sniang, uwei na u rangbah uba die doh, uba la tip kyrteng kum u bah Lambok Syiem Sad, u la iathuh ba ka jingrem ka doh masi ha ka jylla ka dei naduh ka por ba lap ia ka jingpang African Swine Flu haka jylla bad u la iathuh ba mynshuwa ka dor jong ka doh sniang ka long 260 lane 270 shi kilo, hynrei mynta ia ka dohsniang la die noh ha ka dor kumba 300 tyngka lane 350 tyngka shi kilo.
“Naduh ba la bna shaphang ka swine flu, bun ki paidbah ki la tieng ban thied doh sniang na ngi, watla ngi la pyntip ba ka doh kaba ngi die kam shym ladei kaba na shabar, phewse, ki bun ki paidbah ki pyrkhat beit ba ngi thok ia ki,” u la ong.
U la iathuh ba teng teng namar ka jingsah miet jong ka doh, la hap ban bret noh bad kane ka wanrah ia ka jinduhnong ia ki.
Uwei na u nongdie doh sniang uba na ka thaiñ Rynjah-Lapalang, u la iathuh ba hadien ka jingduhnong ha kaba iadei bad ka doh sniang, u la hap ban shu thied la ka thied noh da u sniang im na Nongrah uba shongdor haduh 21,000 tyngka bad kane ka long tang ban ioh kamai jakoh bad ba ki jongthied kin tip ba u dei u sniang local.
“Shuwa ka khlam coronavirus bad ka khlam african swine flu, ngi biang ngi bit bad ka kam die doh ka iaid iew bha, hynrei mynta pat ka long ka jingduhnong kaba khraw ia ngi namar ki nongthied ki la duna namar ka jingkiewdor bad ka jingtieng lut ia ka swine flu,” u la ong.
Phi don ban ong eiei?