Bah Monarch Shabong
Ngam pat da kynmaw, la nga la ioh thep vote ne em bad wat ia u snem ruh, ngam da kynmaw bha, hynrei lehse, ka lah ban dei ha u snem 1983, ha kaba la khot ia nga sha ka jingialang elekshon bad imat, ka dei ruh ha ka sien nyngkong, ba ngan shim bynta ha ka jingialang sain pyrthei.
Ngam kynmaw ruh ia ka seng, ba u ialeh U bah Ganold, wat la lehse, kan dang dei ka seng HSPDP bad ha kata ka jingialang, kiba bun ki riew rangbah, ki iakren na ka bynta ban ia synniang pisa, ban ia dih sha, ha ka sngi thep vote MLA bad ki la mih kiba tyrwa da ka mon sngewbha jongki hi bad ynda la ia khein, ka mih kham bun ka pisa bad ka poi noh da ka jing ia pyniap da uwei u sniang, ban ia bam ja, ha ka sngi thep vote.
Katei ka dei ha ka shnong jongnga ha Umniuh Tmar bad ha katei ka sien, ba nga dang dei u khynnah skul, ngam tip ruh, ba ha kano ka dur, ki rangbah, kiba don ha katei ka jingialang, ki la ibit ban jied ia nga, kum u polling agent, ha kaba nga ruh, nga la pdiang khlem kyrngah bad ka lam sngew hieng khmut ruh de, ba nga shah jied kat katei ka kam ban ia peit kyrteng ha jaka thep vote.
Naduh nangta, nga sa iai bteng ban kyrshan ia U bah Ganold, khlem da ia kren parti, hynrei ha ka kyrteng jong ka met jongu hi. Ngam kynmaw, na kano ka daw, nga ju ioh lad ruh ban leit kai sha shnong, haba U bah Ganold, u leit sha shnong jongngi bad ngi shait ia shong khapngiah ha ka jeep jongu (shadien), ha kaba bunsien u ju niah hi, ha ka surok kaba khohruh khohram bha ha katei ka por.
Kawei kaba nga kynmaw bha, ka long ba U bah Ganold, kum u nongmihkhmat, u ju pynlut por da ki sngi, ban ia kynduh ia ki riew rangbah bad ia kata, nga iohi dalade hi, ba u shait wan sha shnong jongngi ha Umniuh Tmar bad haba ula wan poi, u Bah Ganold, kin don shibun ki riew rangbah, kiba ap khnang bad ka jingiathuh khana, ka dei kaba jrong halor ki sobjek jong ka jylla, jong ka Constituency, jong ka India bad jong ka pyrthei ruh. Kam kut tang katta, u ju leit rung ruh sha ki iing jong kiwei pat ki riew rangbah ha shnong, ban ia shongkai tyngkhat bad ki. Kam dei tang kata, ha kitei ki por, ka leit ka wan, ka dang jynjar bha bad ka iing jong U bah Ganold, ka dei ka jaka sah briew kaba man ka por, namar ba kiba wan Shillong, ki hap sah bun sngi, ba kin ioh pyndep kam.
U Bah Ganold, ha ka jing ia tylli ki seng riewlum, ula mih na ka HSPDP bad pyn iasoh ialade sha ka HPU, ha kaba u ialeh ia katei ka elekshon, na katei ka seng, ha u snem 1988.
Ha ki snem 93, nga la kynriah noh na utei u rangbah, halor ka sur, kaba ju mih sha katei ka thain, ba ngi donkam ban ioh da u trai shnong bad nga la leit kyrshan sha U bah KK Dkhar, na ka seng Congress bad ngi la iajngai bad U bah Massar, da ki phew snem bad U bah Ganold, ula shah rem noh ha U Bah Khan, ha u snem 1998.
Ha u snem 1999, nga la rai ban ialeh ia ka elekshon MDC bad haba ngam iahap jingmut bad U bah KK Dkhar, nga la leit sha U bah Ganold, ban pan jing kyrshan na utei u rangbah bad khlem kano kano ka jing khohnioh, ula mynjur ban kyrshan ia nga, ha kaba nga iakhun kum u kandidet shimet.
U Bah Ganold, ula lum la lang ia ki rangbah rangsan, kiba ju ia trei lang bad u bad ngi la ia leit, sha kiba bun ki shnong arngut hi, ha kaba ma nga, nga dei u kandidet bad u draibar bad U bah Ganold, u dei u nong synran bad ngi ia iaid ha ka miet ka iong ruh arngut arngut bad ngim don jaka bam jaka dih kaba biang, hynrei ngi ia bam dukan, lada lap ba ki don kiba dang plie. Ha ka jing ialeh, nga shah rem salit ha ka jing iakhun pyrshah ia U bah KK Dkhar, uba iakhun na ka tiket Congress ha katei ka por.
U Bah Ganold, kum U MLA la 3 sien kynthih jong ka Nongshken Constituency bad imat 4 sien, kum U MDC jong katei ka Constituency, um ju duh thiah duh dem ban ioh long myntri sorkar ialade bad kaba nga kynmaw, ka long ba u long myntri kam ain, ha ka sorkar kaba ha u snem 1983 (imat ka sorkar ba u ialam U Bah BB Lyngdoh), hynrei katei ka sorkar, ka khyllem noh tang ar taiew eiei, namar ba ha kitei ki por, kam pat don ka ain kyntiap seng bad kumta, kito kiba lalot shuki, kim ju neh ha ka seng lajong bad ki ju shah pyn ngop ha ka jingkhlain bor ka seng Congress bad dei na kata ka daw,ba ki seng trai ri, kim ju neh ha ka jing synshar ha ka Jylla, ha ki snem 80-90. U bah Ganold, haba u kren ha iing dorbar, um ju kren satia ia kino kino ki mat kiba rit, hynrei, u kren ia ki mat kiba ktah ia ka jylla hi baroh kawei bad ha ki por, ba don ha iing dorbar, ula dei uwei na ki dkhot, uba ka iing ka sngap bha ia ki mat kiba u kren.
U bah Ganold, u iakhun khadduh ia ka elekshon MLA ha Nongshken Constituency, na ka seng KHNAM ha u snem 2003, hynrei, um shym la jop satia bad hadien kata, u sa shongthait noh na ka kam ialeh elekshon na katei ka Constituency.
Hadien kata, ngam ju kham ioh lad shuh ban ia leit ia wan bad utei u rangbah, wat la nga shait leit shongkai tyngkhat ha iing jongu, ha Riatsamthiah, ban iakren ia kane ia katai, hynrei u shait ong ia nga, ban leit shongkai, haba kham ioh por.
Ngam don ban kynthoh ia kiwei pat ki mat, hynrei nga lap ba U Bah GS Massar, u dei u nongialam, uba ki paidbah ki ieid bad kata ka long ba um ju theh pisa satia ha ki por elekshon, hynrei, ki nong kyrshan jongu (toi), ki ia pynlang dalade ban pynbiang ia ki jingdonkam ha la ki jong ki jong ki shnong ne ki thain jongki bad kam ju don ruh ka jing ia dawa pisa jong ki paidbah, ha kitei ki por ban leit thep vote, lait noh na ka jing ia dih sha sngewbha, ynda dep thep vote.
Ban pynkut, nga ai khublei khadduh ia utei u rangbah, uba la ju mihkhmat ia ka Nongshken Constituency bad ka kyrteng jongu, kan iai sah kynmaw ha nga.
Phi don ban ong eiei?