Shillong, 10 Risaw:
Mynta ka kynti ruh u Myntri Rangbah ka jylla u Dr. Mukul Sangma u la kyntait biang ban pyntreikam ia ka jingdawa jing ki liang pyrshah ban pyntreikam ia ka Inner Line Permit (ILP) ha ka jylla na ka bynta ban iada ia ka jingwan rungtuh jong ki mynder ha ka jylla.
Haba jubab halor ka Resolution ba la wanrah da u bah Ardent Miller Basaiawmoit MLA ka Nongkrem Constituency (HSPDP) ha Iingdorbar mynta ka sngi, u Myntri Rangbah ka jylla u la kyntait mardor ban mynjur ia kane ka resolution ba dei ban rai da ka Iingdorbar ban pyntreikam ia ka ILP ha ka jylla.
“Ka ILP kam dei ka ain ka ban kdup bun ki liang na ka bynta ban iada ia ka jingwan rungtuh ki mynder bad ngi la dep don ruh ia ka ain ki nongbylla, ki poiwir ki ban iarap ia ka ain shongwai ban iada ia ka jingwan rungtuh ki mynder ha ka jylla” la ong u Mukul Sangma.
Haba ban jur ba ka “Regulation of Landlord and Verification of Tenancy Bill 2013 ka dei ka ain kaba biang eh na ka bynta ban iada na ka jingiohlad jong ki mynder ban shong ban sah ha ka jylla, u Mukul u la ong ha ka iingdorbar mynta ka sngi “To ngin nym iakren ILP shuh”.
U Mukul u ong ka sorkar ka la kwah ban wanrah ia ki ain na ka bynta ban iada ia ka jingwan rung kyrthep ki mynder ha ka jylla hadien ba ki sengbhalang ki la ong ba kim pyrshah ia ka ILP lada ka sorkar ka don ia ki ain
U Mukul Sangma u la ong ruh ba ym lah ban pyntreikam ia ka ILP ha ka jylla namar ba yn hap ban pan shuwa ia ka jingmynjur na ka sorkar pdeng bad u la ong ruh ba kane ka jingdawa ban pyntreikam ia ka ILP ka dei ka jingdawa kaba ym lah ban pyntreikam.
Halor ka jingkynthoh ba u Myntri Rangbah um khot iakren ia ki sengbhalang kiba dawa ban pyntreikam ia ka ILP, u Mukul Sangma u la ong “Kumno phin iakren bad ki briew (sengbhalang) kiba ong pyntreikam ia ka ILP bad lada ym pyntreikan ngin phet noh na ka jingialang”.
Mynta ki phet rieh bad ki pynbna ia ki jingiakhih ba ka jingiakhih ym dei ba ki paidbah ki kyrshan, hynrei ki sheptieng namar ka jingshah kawang maw bad ki jingthang ia ki kali bad kine ki briew kiba leh kam runar kin ngat ha ka ain, la ong shuh shuh u Mukul.
U la ong ruh ba lada shu ngap ia ka jingleh katba mon jong ki sengbahlang bad lada don ba mudui sha ka iingbishar mano ban shim ia ka jingkitkhlieh. U Mukul u la ong ba ha Mizoram bad ha Arunachal ki paidbah riewlum ki trei hi ia ki kam.
Ha kaba iadei bad ka Bill shongwai ba la pykhreh da ka sorkar u Mukul u la kob ba ia kane ka juh ka jingpyrkhat ha ka jylla la sdang ban pyrkhat ruh ha UK. U la kyntu ia ki MLA bad kumjuh ruh ia ki paidbah ba kin ai jingmut halor kane ka Bill.
Na ka liang jong u Bah Ardent M Basaiawmoit uba la wanrah ia kane ka Resolution u la kyntait ban weng bad u la ong ba ka jubab jong u Myntri Rangbah kam pat pynhun satia. U la kdew ruh ba ki paidbah ha Mizoram bad Arunachal ki trei hi namar ba treikam ka ILP.
U la ong ba na ka bynta ban pyntreikam ia ka ILP ha ka jylla donkam tang da ka jingpynbna (notification) jong ka sorkar jylla namar ba ka la don lypa ka Eastern Bengal Frontier Regulation Act, 1873 bad u la ong ba ia mynta ai ba ka ILP kan treikam shuwa tang ha Khasi Jaintia Hills bad hadien sa pyntreikam sa ha Garo Hills.
U la ong ruh ba ka bill shongwai jong ka sorkar kan ktah ruh ia ki trai shnong jong ka jylla namar kiba bun ki paidbah na kylleng ka Ri Khasi Jaintia ki shongwai ha ha ka Nongbah Shillong.
U la ong ruh ba lada ka sorkar ka kyntait ban pyntreikam ia kane ILP, kim banse ban leit sha ki paidbah ban pan ia ka jingkyrshan bad yn hap ban pynlong biang ia ka Dorbar na ka bynta ban iakren halor ka ILP, u la bynrap.
Halor ka Bill shongwai jong ka sorkar u bah Ardent u la buh jingkylli ruh halor ka hok ban ioh thep vote da ki nongshongwai bad halor kane na ka liang jong u Mukul Sangma u la ong ba ka sorkar ka dang pyrkhat ban leit dawa na ka sorkar India na ka bynta ban pynkylla ia ka ain People Representative Act.
Shuwa kane u bah Ardent u la pynrem ia kito ki runar kiba donkti ha`ki kam runar ha ka jylla da kaba ong ba kane ka long kum ka jingpynjah burom ia ki nongiakhun ban dawa pyntreikam ia ka ILP ha ka jylla.
U la ong ba ki paidbah ka jylla ki don hapdeng ka jignshongsyier na ka jingwan rung kyrthep jong ki mynder bad ka long kaba donkam ban pyntreikam noh ia ka ILP ha ka jylla.
U la ong ruh ba dei ban sangeh ban peit ia ki poiwir kum ki vote na ka bynta ka ilekshon, hynrei dei ban pyrkhat na ka bynta ka lawei. Haba kam ba ka ILP kan ktah ia ka jingwan jngohkai pyrthei u bah Ardent u la ong ba ha kine ki snem ba la dep ka sorkar kam shym la lah ban kyntiew ia ki kam jngohkai pyrthei.
“Ngam kwah ba ka sorkar kan kyntait ban pyntreikam ia ka ILP tang namar ba kam don ha ka manifesto” u la ong.
“Lada ngah lah ban bud ia ka jingong jong u Rahul Gandhi, kane ka ain shongwai jong ka sorkar ka dei ka bym don jingmut bad kaba dei ban tar bad bret” la ong u bah Ardent. U ong ki paidbah ki la jied ia ki nongmihkhmat ban synshar bad ba kin sngap ia k sur jong u paidbah ym ban banbein ia ka sur u paidbah.
Haba kren syier ioh ba ki samla ki leit sha ka lynti ban kiengatiar lada ka sorkar kan pyntreikam ia ka ILP ha ka jylla, u bah Ardent u la ong, u Nongialam barim ka HNLC u bah Julius Dorphang un mynjur bad u ba ka HALC bad mynta ka HNLC ka mih ha ka por ba iakhih pyrshah mynder.
Na ka liang jong ka liang pyrshah ka la kyrshan pura ba dei ban pyntreikam ia ka ILP ha ka jylla, hynrei u Mukul Sangm u ieng beit ha ka nongrim ba ka sorkar kan nym pyntreikam bad u bah Ardent ruh um shym la mynjur ban weng ia kane ka resolution kumta na ka liang jong u Lamphang ka Iingdorbar jylla u la shu wanrah noh da ka vote ba shu ia ong da ka ktien bad ka liang synshar ba la ialam da ka Congress ka la jop bad kane ka resolution ba la wanrah da u bah Ardent kam shym la urlong satia.
Phi don ban ong eiei?