Nongpoh: Ha ka jingiakynduh bad ki nongthohkhubor ha Nongpoh, ki la don ki riew rangbah kiba sah ha ka thain Umru ha Ri Bhoi (Block-2), kaba dei ruh ka thain kaba shait jia ki kam ia ka jia pud hapdeng ka Meghalaya bad Assam, la sngewthuh ba bun na ki nongialam shnong kiba don ha kiba kum kitei ki thain Khappud, kim ju nud ban pynpaw pyrshah haba don kino kino ki kam wan leh donbor da ki briew na Assam.
Na ka sur kaba la mih na kitei ki rangbah, la sngewthuh ba ka nongrim kaba hakhmat eh kaba la pynlong ia ki ba kim nud ban saham ne ban pynpaw pyrshah haba don kino kino ki kam leh donbor da ki briew na Assam, ka dei namar ba ki la mad ia bunsien ki khep ba ka sorkar jylla kam ju kham shimkhia, haba ki paidbah bad ki nongialam shnong kiba don ha khappud ki iakynduh jingeh.
Kitei ki rangbah kiba kynthup ia u Bah Alos Nongpoh, Secretary ka Tyrso Valley Wildlife Protection Society lem bad kiwei pat ki longsan mansan ka Raid Nongtung, ki la iathuh ba ki paidbah lem bad nongialam shnong jong katei ka thain, ki la dep mad ia shibun kiba kum kitei ki khep bad kata ka long haba ki paidbah bad ki nongialam shnong ki iakynduh jingeh, ym ju don kiba wan iarap, hynrei shu shah peit khmat ki nongialam shnong bad shu kylla langknia hakhmat ki briew ka Assam.
Haba kren halor ka jingshah iehbein ha ka sorkar, u Bah Alos Nongpoh, u la ong bay m da donkam eh ban iakren ba ka sorkar kan shimkhia ban pynbeit ia u pud u sam, namar wat tang ban pynbiang ia ka jingdonkam ki paidbah hapoh kum ki surok lem bad kiwei ki kam pynroi, kam shem la lah ban pynbiang.
Kum u Secretary ka Tyrso Valley Wildlife Protection Society, u la pynpaw ruh wat ia ka Tamsa Amur Falcon, kaba dei kawei na ki tamasa kaba khring eh ia ki nongwan shang pyrthei, ia kaba ki la pynlong mynshwa la 3 snem kynthih, hynrei mynta u snem kim shem la lah ban pynlong, namar ka jingbym biang ki lynti synkieng bad ka jingbym shimkhia ka sorkar ban iarap ha ka ban pynlong ia katei ka tamasa.
“Sngewsih ban pynpaw hangne, ba ia katei ka Tamasa Amur Falcon, kaba ngi la pynlong mynshwa, hynrei ha kane ka kynti ka sorkar Assam ka la shim ia ka kabu ban pynlong ha katei hi kajuh ka shnong bad kaba la pynpaw shai kdar ba ka Assam ka kham shimkhia halor ki kam khappuud ban haba ianujor bad ka Meghalaya” ong utei u Rangbah.
Ha katei ka jingiakynduh bad kitei ki rangbah, kaba la donlang ruh ki heh nongialam ka HNYF, kaba kynthup ia u Bah Sadon K. Blah, u Bah Marcus Marten lem bad kiwei, ki la pynrem jur halor ka jingkuman ka sorkar jylla ban thaw ia ki lad ki lynti, ban iakren sha ka Assam na ka bynta ban pynbeit ia u pud u sam, namar tang na ka daw ka jingbymbiang u pud u sam, ka pynjynjar pat ia ki Khasi kiba sah ha kito ki shnong kiba don ha khappud bad ka Assam.
U Bah Sadon K. Blah, u la ong ruh ba ka seng kam shem la shongthait ban buddien halor ka jingdawa na ka sorkar ba ka dei ban pynbeit ia u pud u Sam, kumta halor katei ka phang, ka seng shen kan sa leit ban iakren bad ki nongialam shnong ka thain Langpih bad ruh ia ki nongialam shnong ka thain Block-1.
Namarkata kumba ka long ia mynta hi ka seng, kan ap ia ka sur bad ka rai na ki paidbah bad ki nongialam shnong na kitei ki jaka kiba kan sa leit ban iakren, kumta ka rai kaba khadduh bad ka ban sa pynbna paidbah, kan dei hadien ba la dep katei ka jingiakren bad kitei ki nongialam shnong kiba sah ha khappud, u la bynrap.
Phi don ban ong eiei?