Jowai: Ka Meghalaya People Labour Union (MPLU) ka la rai ban ialeh pyrshah ia baroh ki jait kam ba be-ain hapoh ka jylla bad ia kane ka rai la shim ha ka jingialang jong ka District Committee kaba la long ha Khliehriat ha ka jingiadonlang u President ba rangbah jong ka, u Nongsaid Ain, u ma Erwin K Sutnga.
Ha kane ka sngi ruh la thung ka Adhoc MPLU, East Jaintia Hills District Committee
Haba iakren bad ki lad pathai khubor mar synwai katei ka jingialang, na ka liang u President ka Union u ma Sutnga u la ong ba ka MPLU ka ieng ha ka nongrim ban peit ia ka bha ka miat ki paidbah nongshong shnong ka jylla naduh ki nongtrei bylla, ki nongaikam bylla kiba kynthup naduh ka kam khaii dewiong, ka kam rep ka riang bad ka kam ha ki kharkhana bapher bapher nalor kiwei kiwei.
Ha kaba iadei bad ki kam bamsap, kam be-ain bad ka jinglehshilliang ha kaba iadei ka ka khaii dewiong, u ma Sutnga u la ong ba naduh u snem 2014 hadien ba ka NGT ka la khang ia ka jingtih bad shalan dewiong hapoh ka jylla, ki ki paidbah ki la iakynduh ia ki jingeh bapher bapher khamtam ka jinghiar ha ka kamai kajih kaba la ktah ruh ia ki kam business ne khaii khaba bad ha ki kam pule puthi ki khun ki kti bad ki samla ha ka jylla.
U la ong ruh ba ka naduh ba la khang ia ka jingtih bad shalan dewiong, ki la mih sa ki kam khrong khajna bad kamai spah kaba be-ain bad ki kam lehshilliang khmat ha kaba iadei bad ka jingai ia ki Challan ban ioh khaii ne shalan ia u dewiong na kane ka jylla wat shabar ri ba marjan.
Ia kine ki kam kamai spah da ka lynti ka bymdei ka la don mynta hapoh ka Lokyukta of Meghalaya la hukum ruh ia ka CBI ban pynlong ia ki jingtohkit.
Nga kum u President ka MPLU na la wan khang ban iadon ha kane ka jingialang na ka bynta ban ioh ban shim ia ki rai namar kitei ki kam ki la ktah shi katdei eh ia ki paidbah jong ka jylla bad ngi la rai ban ieng rangbah ban ialeh pyrshah ia ki”, la ong u ma Sutnga.
Ha kane ka jingialang la iakren sani halor ki kam be-ain kiba la mih na ki kam khaii dewiong khamtam eh ha kaba iadei bad ka rukom ai ia ki Challan sha ki nongkhaii dewiong.
U la ong ba ka MPLU kan sa dawa na ka sorkar ha kaba iadei bad u 32 lakh ton u dewiong uba dang sah ha ki bynta bapher bapher ka jylla ia uba ka Supreme ka la hukum badei ban shallan ba ka sorkar kadei ban ai shallan sha baroh kito kiba dei trai dewiong bad ym sha ki katto katne ki Dalal lane ki riewshimet kiba don ka jingiajan ne don jingiadei bad ka sorkar.
U la iathuh ba ka don ka jingkamai be-ain kaba shyrkhei bah ha kaba iadei bad ka jingai ia ki shallan namar la ai tang sha ki katto katne ngut bad kine ki briew kiban yn sa paw kyrteng ki la thied siew sha ka sorkar tang kumba 18 hajar na ka bynta 9 ton katkum ka dor, hynrei ki la die pat haduh 83 hajar kawei bad kane ka la jia ha une u bnai December ba ladep shwa ka Khrismas.
Ngi la rai ba ka ieng ha ka nongrim da kaba shim ia ka rai ba ia ka rukom ai ia ki Challan sha kito ki trai dewiong hapoh utei u 32 lakh ton u dewiong ba ka sorkar ka dei ban ai sha baroh ki trai dewiong ym tang sha ki katto katne ngut.
Kawei pat ka rai ba la shim ka long ba hakaba iadei bad u dewiong bad kiwei kiwei ki mar pohkhyndew bad halor ka khyndew ka shyiap, la rai ban ai ka jingkyrshan ia ka sorkar jylla ban pynkylla ia ka Sixth Scheduled kaba dang sahteng haduh mynta bad na ka liang ka Parliamentary Standing committee kan wan sha Shillong ha ka 18 tarik une u bnai
Na kaliang ka MPLU ka la rai ban kyrshah ia ka memorandum jong ka sorkar jylla da kaba dawa ruh ban dei ban pynkylla khambha ia ka Sixth Scheduled ba ngin ioh ia ka jinglong hok halor ka khyndew ka shyiap (land rights),ka hok jong ki paidbah halor u Dewiong bad kiwei kiwei de ki mar poh khyndew (rights over coal and other minerals) katkum ka rai jong ka Supreme Court ha u snem 2014.
Na ka liang ka MLPU ka la ong ba kan sa iadon bynta pura ha kaba iadei bad ka rukom peitngor ha ki kam shallan dewiong kham ba ia ki kam be-ain yn lah ban pynduh.
Ka MPLU ka la shimruh ia ka rai ban shimkhiua halor ka jingduh light khah khah lyngba ka load shedding.
“Ngam ban kynnoh iano kano, hynrei kadei ka kamram ka sorkar mano ba bakla lane lah ban long ka sorkar hi ka ba bakla bad ka hap ban kitkhlieh”,la ong u ma Erwin.
“Tang kawei ngi tip ba ka bor ding electric kadei kaba donkam eh bad ka sorkar ka dei ban pynioh ia ka sha ki paidbah”, u la bynrap
U ma Erwin u la ong ruh ba ka load shedding ka la ktah lut ia baroh, naduh ki kam ophis sorkar, ki samla pule namar kane kadei ka samoi eksamin jong ki, ka la ktah ruh ia ki business jong ki paidbah bad khamtam eh ia ka ioh ka kot jong ka sorkar khamtam ha kaba iadei bad ka jinghiar jingkiew ka Productivity Index.
“Ka sorkar kadei ban pynbiang bor ding ia ka jylla khlem ka jingthut bad khlem da hapsiew tam namar bunsien ki paidbah ki ju ujor ruh ba ki ju ioh ia ki bill light kiba la palat pud”,la bynrap shuh shuh u ma Sutnga.
Phi don ban ong eiei?