Shillong: Ka JSU central body ka pyrshah jur halor ka jingthmu ka sorkar ban khot biang ia ka jingpynsngew paidbah ha ka 30 tarik Kyllalyngkot 2020 halor ka jingai lad ia ka M/s Star Cement Meghalaya Ltd. ban sdang ka par mawshun bad u maw slate ha ka shnong Brishynot, East Jaintia Hill Distrik.
Ka JSU ka lah pyrshah jur ha u snem ba lah dep ia kane ka jingpynsngew paidbah ha Brishynot, ha kaba ki nongialam bad ki dkhot ka seng ki lah mih madan sha surok ryngkat bad ki para seng bhalang bad ki nongshong shnong ka Elaka Narpuh ban khanglad ia ka bor sorkar ban pynlong ia ka jingpynsngew paidbah kaba lah thmu ban pynlong ha ka 19 tarik u September 2019.
Ka seng ka pyrshah na ki daw ba kane ka jaka ka ia jan bha bad ka Narpuh Wildlife Sanctuary kaba don ha ka jing jngai tang kumba 1 kilometer shiteng na ka jaka ban ai par mawshun sha ka Star Cement da ka sorkar bad kumjuh kane ka jaka kadon mar syndah bad Eco Sensitive Zone (ECZ) ha kaba jingjngai ka long tang kumba 0 25 KM jong ka Narpuh Wildlife Sanctuary.
Ka seng ka pynrem jur ia kane ka sorkar MDA, namar ba u myntri rangbah da lade u lah shim smai ha ka 5 tarik u July 2019 ha State Central ha khmat u paidbah ba ym dei ban pynjot ia ka mariang bad dei ban iada ia ka.Hynrei ka jing ailad ka sorkar ia ka Star Cement ban pynlong par ia kane ka jaka ha Brishyrnot ka pyni ba kane ka sorkar ka leh arsap ia u paidbah nongshong ka jylla bad ka thaiñ Narpuh baroh kawei namar kane ka jaka kadei ka jaka kaba kyrpang ban iada ia ka mei ramew bad ka mei mariang na ka jingshah pynju lor ha u bynriew.
Ka seng JSU ka kwah ban pynshai ruh ba ka ai jing kyrshan ia ki 6 shnong jong ka elaka Narpuh ki lah ieng skhem ha ka nongrim ban pyrshah jur ia ka leh donbor ka sorkar ban pynjot ia ka mei mariang ka Narpuh Wildlife Sanctuary bad ia ka wah Lukha kaba dei ka wah kaba lah shah ktah ha ka jingtuid ki bih bapher bapher na ki Cement Plant na kine jaka.Kumta ka seng ka ai khublei ia ki paidbah ka Elaka Narpuh ba ki lah ieng skhem ha ka nongrim ka jong ki ban pyrshah ia ka jingai ka sorkar ia kane ka jaka kum ka par mawshun sha ka Star Cement bad ka seng JSU ka kwah ban khublei kyrpang ruh ia ki nongshong shnong ka elaka Narpuh namar ki don shisha ka jingbah khlieh ban iada ia katei ka thaiñ na ka jingshah pynjulor ka mei mariang bad ki nongshong shnong kane thain kidon kata ka jingioh i jngai na bynta ban suk ki pateng ki pakit kiba dang wan.
Ka United Hynniewtrep Movement-Khliehriat Circle (UHM-KC) ka la pynpaw ka jingsngew pyrshah halor ka jingthmu pynlong ïa ka jingpynsngew paidbah ka Meghala State Pollution Control Board ban pynheh ïa ka jingkhlong mawshun ka company dewbilat ka Star Cement Lumshnong ha shnong Brishyrnot,ka seng ka sngew khia namar ioh ba kan sniew dur biang ka wah Lukha, ka wah Lunar namar ba kane ka par mawshun ba don ha Brishyrnot kam da jngai na kine ki wah. Ka jaka kaba thmu ban tih mawshun ka company ka iajan bha bad ka narpuh wildlife sanctuary bad kan pynthut ia ki jingim ba don hangto.Kane ka jaka ba thmu ban tih mawshun ka jan bha bad ki jaka sah ki briew. Bad kane kan sa ktah shibun bha ia ka koit ka khiah jong kine briew ha kane ka jaka khamtam lyngba ki pum pum kan sa ktah ia ka jingring mynsiem jong ki.
Haba pynpaw ïa kane ki dkhot ka seng ki la ong “Ngim pyrshah ïa ka roi ka par,hyrei ngi shem ba katei ka jaka ne ka par tih mawshun ka doh haduh 42.051 hecter ka jingheh bad Ka don hajan bad ka wah lukha, wah lunar bad ngi syier bad ngim tip shuh kaei ka ban jia ia lawei ka mei ramew & mariang bad khamtam ia ka koit ka khiah kong ngi sha thain east jaintia Hills district lada kane ka jingthmu jong ka company kan urlong.
Ka Rural & Urban Development Society, East Jaintia Hills District ka long kawei na ki Seng treimon sngewbha kaba trei na ka bynta ka bha ka mait bad ka roi ka par jong ki nongkyndong bad sor hapoh ka district kala iengskhem biang triang halor ka nongrim ban pyrshah jur biang ia ka public hearing Jong ka star Cement halor ka jingthmu Jong ka ban pynheh ia ka jingpyntih mawshun ha ka shnong Brishyrnot, elaka narpuh, East Jaintia Hills District. Ka Seng kala pyrshah jur ia ka public hearing halor kiba bun ki nongrim:- 1. Ka jaka kaba thmu ban tih mawshun ka company ka iajan bha bad ka narpuh wildlife sanctuary bad kane ka jaka hap hapoh ka Eco-sensitive zone. 2. Kane ka jaka ba thmu tih mawshun ruh ka iajan bha bad ka wah Lukha bad kane Kan sa ktah bha is jingim ba don hapoh um. 3.Kane ka jaka ba thmu ban tih mawshun ka jan bha bad ki jaka sah ki briew. Bad kane kan sa ktah shibun bha ia ka koit ka khiah Jong kine briew hakane ka jaka khamtam lyngba ki pum pum kan sa ktah ia ka jingring mynsien Jong ki. 4. Kane ka company kam shym la iaid lane bud ryntih ia ki agreement haka ka por ba iasoi kum ka kam thungkam thungjam jong ki trai shnong lane ki briew local. 5. kane ka company kam shym la ai jingmyntoi ia ki Trai shnong hynrei ka wanrah pynban tang ka jingpynjot ia ka mei rammew hi. 6. Lada kane ka jingthmu Jong ka company ka sa long Kan wanrah pynban ka jingpynsniew ia ka mei rammew baroh. Halor kane ka nongrim ka Seng ka la dep ai jingthoh ka jingpyrshah ia kane ka jingthmu ka star cement ban pynheh ia ka jing tih mawshun sha ka Meghalaya State pollution control board, Shillong bad la kyrpad ia ka Meghalaya State Pollution Control ban pynpep noh ia kane ka jingthmu jong ka.
Phi don ban ong eiei?