Shillong, 12 Jylliew:
Ha ka por ba ki dei ban kmen ban leit skul hynrei ka long kaba sngewsih ba ki khynnah rit ki la hap ban pynlut noh ha ka por ban leit bylla da kaba duh noh ban leh kmen namar ba ki hap ban kyrshan ia ka longiing longsem.
Namar ka jingduk, shibun bah ki khynnah kiba dei na ki jaka nongkyndong ki la phet shnong noh sha sor ban wad ja.
Katba ki ri ha ka kylleng ka pyrthei, ki dang rakhe ia ka sngi International Day Against Child Labour ha kane ka sngi Balang, ki ar ngut ki khynnah khynthei I Ibahunlang bad Mary ki la iathuh ia ka khana kumno ki la hap ban leit trei ban iarap ialade bad ka longiing longsem.
Khadsan snem mynshwa, I Ibahunlang (kylla kyrteng) kiba dei na ka thain Pynursla I la iathuh ba ki la trei iing briew naduh 12.
“Nga la duh ia I mei ha ka por ba nga dang khynnah. I hymen jong nga I la shong kurim, nga la shah pynbor ban peit ia ki ar ngut shi para” la ong i Ibahunlang.
I la ong ba I la jied ban trei ban kyrshan ia ka iing namar ba ka jingioh jong u kpa kam pat biang bad sa kawei u kpa u pang.
“Nalor ka jingioh kaba tang T. 1800 man u bnai, nga la pyrshang ban bud dien ia ka jingpule ha ka skul step,” la ong i Ibahunlang.
Ha kajuh ka por, Mary (kylla kyrteng) ba la 14 snem I la ong ba ka longiing jongi, ka long kaba jynjar bha hadien ba la khlad noh I kpa.
“Ngi don lain gut shi para shynrang bad ar ngut kynthei. kum ka hymen duh nga la hap ban ieh ia ka iing ban leit trei ban kyrshan ia ka longiing. Mynta nga trei iing briew ha Shillong,” la ong I Mary kiba dei na ka thain Nongstoin.
I la iathuh ba I sngew duh jingkyrmen haba ki paralok jongi ki ioh leit skul katba ialade im ioh satia ka lad.
Ka long shisha kaba sngewsih ba don bun bah ki khynnah kiba kum I Ibahunlang bad I Mary kiba iakynduh ia kane ka jingeh. Kane ka jingeh ki dei kiba jynjar khlem don nongiarap lait noh tang u Blei uba tip.
hynne ka sngi, ki khynnah ki la dawa na ka sorkar ba ka dei ban pynkut noh ia ka jingshah pyntreikam jongki hynrei dei ban ai shwa ia ka jingnang jingstad
Ka North Eastern Regional Domestic Worker’s Movement (NERDWM) lyngba ka Sr. Teresa Ralte ka la iathuh la don kumba 1,500 ngut ki khynnah kiba la ithuh kum ki nongtrei iing briew tang ha kane ka nongbah Shillong.
ka la ong ba ka jingshisha ka ain ka dei ban khang ia kane ka jingpyntreikam ia ki khynnah.
“Kane ka kam jongki khynnah ka long kaba rieh na ka jingiohi jong ki paidbah. Ki don jngai na ki longiing bad ki don jngai na ka jingiohi jong ki paidbah” la ong ka Sr. Ralte.
Ki khynnah ki la dawa ba ka sorkar ka dei ban pyntreikam da ka ILO Convention No.189 kaba iadei bad ka jingkhang pyrshah ia ka jingpyntrei ia ki khynnah.
Ha ka jingwan jngoh ba dang shen, ka National Commission for Protection of Child Rights (NCPCR) ka la pynpaw ia ka jingsngewsih ia ka jingshah noin bein ki khynnah ha kane ka jylla.
Ka jingjur ka jingpyntreikam ia ki khynnah ha kane ka jylla la lap katkum ka jingsurbe da ka North Eastern Hill University (Nehu), IIM, Shillong, Martin Luther Christian University (MLCU), Labour Department bad ka Civil Cociety.
Phi don ban ong eiei?