Shillong: Halor ka jingrai jong ka sorkar jylla, ban siew ei ia ka khajna jong ki heh ophisar Indian Administrative Service (IAS), ka ban poi ka jinglut kaba haduh T.1.45 klur ha ka shisnem; na ka liang jong ka MLA jong ka East Shillong, ka Dr. Ampareen Lyngdoh ka la pynpaw ia ka jingsngewlyngngoh, halor kane ka rai jong ka sorkar jylla ba kumno ka lah ban map ia ka income tax namar ka dei hapoh ka jingpeit jong ka sorkar India bad kiba lait na ka ban siew ia ka income tax ki dei tang ki riewlum.
Ha ka jingiakren bad ka Kong Ampareen, ka la pynpaw, ba ka long kaei kaei kaba sngewlyngngoh, ban iohi ha ki kot khubor ia ka jingkam jong ka sorkar jylla ba ka la ai jingbit ban pynphai kylliang ia ka income tax kaba khlem pat siew da ki ophisar kiba trei ha ka jylla jong ngi. Ka income tax ia baroh ki nongshong shnong jong ka ri India ka dei kaba la pynbit pynbiang da ka sorkar kmie ba kin siew ia ka income tax la ki trei kano kano ka jait kam.“Kiba ioh ia kata ka jingpyllait na ka jingsiew income tax dei tang kita ki tribal bad ki schedule caste. Te kaba nyngkong ka jingkylli kaba nga hap ban kylli ka long ba hato ia ka sorkar la lah mo ba kan map ia ka income tax kaba la lum da ka sorkar kmie, te kata shuwa ka jingkylli kaba ngi hap ban kylli ia kane ka sorkar”, ong ka Kong Ampareen.
“Halor ka jingkren jong u Symbud myntri rangbah u ong ba la pynkhamti, lyngba ka jingbthah ba la phah da ka tnad ka pla tyngka (finance department) jong ka sorkar India. Te ia kata ngi hap hi ban ia wad haei ka don kata ka jingbthah (notification) bad kaei ba kata ka notification ka ong, nga tharai ba ki paidbah ki donkam ban tip, namar kumba ngi iohi ba ki ophisar kata ki IAS ngim tip ruh katno ngut ki don bad ngim tip ruh katno ka khajna ki hap ban siew shikhlieh” ong ka kong Ampareen.
Te ba ka sorkar ka hap ban bei shisnem kynthih 1.45 klur na ka bynta kita ki heh sorkar kiba la ioh lypa ka tulop kaba bun bha ban weng noh ia kata ka income tax bad ba ka sorkar jylla ba kan sei ne kan bei ia kata ka pisa na ka pla tyngka lajong ngam pat da sngewthuh bha kumno kin pyniaid. Ki ong 95 persen jong kita ki ram ka sorkar jylla ka jong ngi ne sah ram kita ki heh sorkar.
“Kaba ngi donkam ban peit ha kane ka jingpynmih lad pathai khubor jong ka sorkar ka long ba ka sorkar ruh ka lah rai ba ia ki ophisar kiba dei ki trai muluk kiba shah transfer sha kiwei pat ki jylla kum ha Delhi ne Kolkata ne Mumbai ki jaka ba ngi don ia ka Meghalaya House wat da ki tribal ruh ki hap ban siew income tax. Te ngim pat tip shai na ka bynta kine ki jait ophisar sa katno ka sorkar jylla ka hap ban bei. Te ka long kaba lyngngoh ba ia kita ki tribal kiba hap leit trei shabar kim pat katno ngut ki don bad kim pat tip sa katno dang hap ban bei na ka pla tyngka jong ka sorkar jong ngi manla u snem” bynrap ka Kong Ampareen
Sa kawei kaba mih ka jingkylli hangne ha kaba ka sorkar ka ong ba kita ki senior IAS ophisar, te hato kin map lut ia baroh ki income tax jong kine ki ophisar, ne dang don shuh sa kawei ka bynta jong kane ka jingmap noh ia kata ka income tax jong kine ki nongtrei sorkar kiba la ioh lypa ia ka jingsiew kaba heh kaba ym lah ban ia nujor bad bym lah shuh ban pyrkhat.
Ki don bun jait ki nonghikai, kum ki nonghikai SSA bad kiwei kiwei ki kynhun jong ki nonghikai kiba iai ap ban ioh ia ka tulop kaba dei ka hok jong ki ban ioh. Ka kong Amparee, ka ong ruh ba lada peit ia kine ki nongtrei jong ka 108 ne EMRI kito ruh ki la iai teh, ia kita ki lama iong bad iai iakhih khlem pep ia ka kam ka jong ki namar ki dei ki nongtrei kiba trei ia ki kam ba kyrkieh bad lada ki pan na ka sorkar ba kan pyllait noh ia ki na ka jingpyniaid jong ka kompani shimet; hynrei ia kata ruh ka sorkar ka ong ba kam don pisa. “Te nga, nga sngew ba ka finance department jong ka sorkar India ka phah ia ka notification aiu kaba bthah ia ka sorkar jylla, kan long ka bakla shibun lada ka sorkar jylla kam ai jingtip ia ngi da kaba pura wat la ngim don ha ka sorkar. Balei ba hap ban mushlia da ka sorkar jylla ia ka income tax jong u nongtrei sorkar jong ka ri jong ka sorkar India. Namar ia ka income tax ka dei ia baroh kiba trei ha ka ri baroh kawei bad ngin iai ap ia ka sorkar ba kan pynshai halor kane ka bynta” ong shuh shuh ka Kong Ampareen.
Ka ong ruh ba lada ka mih ka jingkynnoh ba ka congress ka kwah ban pynkylla politic ia baroh ka kam bad ki rai ba shim ka sorkar; hynrei ka Congress ka dei tang kata ka sur u paidbah kaba nud ban kylli ia ka sorkar ia kine ki jingkylli namar ha ka por ba ka Congress ka don ha ka bor ka la don kaba kum kane ka jingai jingmut hynrei ka sngew ba ym donkam ban ia peit than namar ki dang bun ki jingduna jong ka jylla ki dang bun kita ki kam sah teng ba dei ban siew sha ki nongtrei casual, kiba trei master roll ha ki kyrdan bapher bapher.
N. Rymbai says
Ha uba ioh yn nang ai shuh shuh; ha it’s uba duk pat, wat ia kaba u la ioh ruh, yn shim noh.