Shillong: Mynta u snem ha ka jingrakhe ia ka sngi pynneh pynsah mariang ne World Environment Day ka phang pdeng ‘Ecosystem restoration’ ne ‘Ka jingpynbha pat ia ka mariang bad ka sawdong sawkun jong ka’ kan long mawasawa ban pynkyndit bynriew ba ka la dei ka por ba ki briew baroh kin shim ia ki sienjam ban pynkhie im biang ia ka mariang.
Ka Japan International Cooperation Agency (JICA), lyngba ki projek kiba ka kyrshan, ka pyrshang ban nongsynniang na ka bynta ban wanrah ia ki jingkylla kiba bha da kaba yn ialeh ban pynduna ia ka jingpynmih ia ki lyer bih kiba ktah ia ka mariang, ban bei tyngka ban pynmih ia ki bording kiba ka mariang ka pdiang, ki kali bad ki jingtei bad ka imlang sahlang kaba lah ban iashah ia ka jingkylla jong ka mariang bad kine ki long ki katto katne ki sienjam kiba lah ban noh synniang ban pynbha pat ia ka mariang sawdong sawkun bad baroh kiei kiei kiba don ha ka.
Ka JICA ka la bei haduh 1.3 trillion Yen kaba long ka jingkhein pisa jong ka ri Japan kaba iaryngkat kumba 87,000 klur tyngka ka pisa India) na ka bynta ban tei ia ki metro projek ha ki nongbah jong ka ri India. Baroh kine ki 6 tylli ki projek la khmih lynti ba kin pynduna haduh kumba 1.6-million-ton ka jingpynmih ia ki lyer bih ha ka shi snem. Ka jingstad jong ka Japan ha ka liang ban pynmih ia ki bording kiba iaineh ka la iarap ia ka India ban pynmih ia ka bording kaba iaineh, kaba pynduna ia ka jingpynjaboh ia ka mariang da kaba pyndonkam ia ka bording kaba mih na kiei kiei ki bym iaineh. Ka jingpynneh pynsah ia ki khlaw ki btab, ki mrad, ki sim ki doh, ki syntiew ki skud bad ki dieng ki siej ki long kiei kiei kiba donkam ban pynbha pat ia ka mariang bad ka JICA ka la iarap ban kyrshan ia ka kam ban pynneh pynsah ia ki khlaw ki btab ha India naduh ka snem 1991.
Ka jingheh jong ka jaka na ka bynta ban thung biang ia ki dieng ia kaba la bei tyngka da ka JICA ka la jan kot sha ka 3 million hectare. Kawei na ki projek ba dang shen ia kaba la ai jingkyrshan da ka JICA la tip kum ka ‘Project for Community Based Forest Management and Livelihood Improvement in the State of Meghalaya’ kaban noh synniang sha ka thong ban pynlong pat ia ka ri kaba khuid bad jyrngam ne ka “Green India Mission”
Phi don ban ong eiei?