Pynkhuid shnong baroh baroh?

Bah RM Shabong

Ka India, ka don ha kine ki sngi, ha ka jingpang khrew kaba jur ha ka ioh ka kot bad la iohi, ha ki khyndiat taiew ba ladep, ba la pynmih ha ki kotkhubor, ha kaba ka kamai kajih jong u briew shimet lane ka gross domestic product (gdp), ka long tang san percent, kaba dei ka jinghiar kaba jur bha.

Hangne ha ngi ruh, lada peit na shibun ki liang, ngi iohi, kumba ka Jylla, ka hap lang ha katei kajuh ka lanot, ha kaba ka ioh ka kot ka hiar shi katdei bad wat ka sorkar ruh ka don lang ha katei hi ka jing ia tyngkhuh, namar ba wat ki MDC ruh, ki ia duh tulop, la san bnai kynthih ha Jaintia Hills.

Katei ka long tang ka nuksa, kaba rit, hynrei ngi tip shai ba ki nonghikai, kim ioh tulop, ki kontraktor kim ioh bill bad sa kiwei de ki kam kiba sahkut lut, namar ba ka sorkar imat ka duna pisa jur.
Hynrei haba peit sha kane ka phang, ngi iohi, kumba ka sorkar lem bad u myntri rangbah bad kiwei ki kynhun, ngi ia peit tang da kawei ka khmat bad kata ka long ia ka jingkhuid jingsuba jong ka nongbah Shillong (ym ia kiwei ki nongbah), ha kaba la ia leit wad lut ia ki wah duid ki wah heh, ban pynkhuid, katba ia kiwei pat ki mat, kiba ktah ia ka kpoh jong ki khun ka ri, imat, ngim pat da shim khia satia haduh mynta.
Ngi tip shai ba haba u myntri rangbah, u leit sharum shaneng, haba ki ophisar sorkar, ki iaid sharum shaneng, ka ktah shibun ka jinglut ia ka pla pisa jong u paidbah, namar ba ka jingleit jongki, kam dei satia kumba leit mangi ki riew paidbah, ha kaba naduh ka bai sikret hap sei na la pla, ka bai sha, ka bai petrol bad kumta ter ter.
Ka mat kaba ngi kwah ban ia tai hangne, ka long ba ha ka jaka ba ngin leit wad ia ki wah kiba jaboh, ngi la dei ban leit wad hangno ki don ki ophis jong ka sorkar Jylla, lane ka sorkar India, kiba dei ban ai kam ai jam ia ki samla jongngi, ban leit wad ia ki Bank kiba don ha kylleng ka Jylla bad ban leit shong jingialang bad ki, ban kylli la ki ju ai ram ne kyrshan ia ki samla khlem kam khlem jam jongngi bad nangta ban leit wad ia ki kompeni, ban kylli la ki ju ai kam ne em ia ki samla jongngi.
Kan bha shibun eh ia ki heh sorkar, ba ha ka jaka, ba kin bat ia u synsar, kin bat noh da u khulom bad ban tih tynrai ia ka jing kyrduh jong ka Jylla ha kine ki sngi bad ban wad ia ki lad jingiarap.