Shillong: Ha ka jingleit jurip jong u bah S.K Sun ia ka jaka sam Um na Maw phlang ha ka sngi saitjaiñ jong ka taiew u la ong ba ka daw ka jingjakhlia ka Um ha Mawphlang ka dei namar ka jingkhlong maw khlong shyiap na Wah Um ïew bad ka pynmih ia ka jingjaboh ha ka Um na katei ka daw ia ka um kaba poi ha Mawphlang hap ban khleh dawai bad ka jing khleh dawai ka pynmih ia ka jinglati lane ka jing pnah jong ka Um. U la ong ba kine ki dei ki daw bad ym lah ba kiar bad ban ia khun ia kine ka PHE ka don tang ar tylli ki lynti, pdiang ia ka um kaba mih jaboh na Wah Um iew lane pdiang ia ka um kaba khleh dawai.
“Ha ki por ba myn shuwa ha ki snem 70 eiei, ngi lap ba ka Um na Wah Um iew ka dei kaba khuid hynrei dei hadien ba la sdang ia ka jingkhlong maw khlong shyiap ba ka sa jaboh, haba dei lei lei ka por slap ka jingjaboh ka khlaiñ bha bad dei na kane ka daw ba hap ban khleh dawai (Chemical) da ki Aluminium Sulphate, ym don lynti da kumwei pat, dei na kane ka daw ba ki paidbah ki ioh ia ka um kaba lati” ong u bah S.K Sun
Ki nongthohkhubor ki la kylli na ki Engineer ka PHE hato ka la katei ka um kaba la khleh dawai (Chemicals) ka ktah ne-em ia ka koit ka khiah ki paidbah. U Chief Engineer u bah S.K Blah u la ong ba lada ka um kaba khleh dawai ka long hapoh jong ka 0.2 Mg shi litar kan ym don jingktah satia hynrei lada palat ia kata kan ktah. Haba kylli ki Engineer ka PHE ki la iathuh ba ha ki por lyiur ka por ba jur slap ba ka khlain palat ka jaboh na Wah Um iew ia ki dawai ruh la kham pynkhlaiñ bad ka la don ka por ba ka um kaba sam sha Jaiaw ka por haduh 0.7 Mg shi litar bad sha Lachumiere pat ka poi 0.3 Mg shi litar.
U bah S.K Sun u la ong ba kumba ka long haduh mynta ka don tang kawei ka jaka pynkhuid ia ka Um ha Mawphlang lane ka Clarifier bad katei ka don ka jingheh kaba ngiam 34.05 million litar ha ka shi sngi. U la ong ba khnang ba yn ioh ia ka um kaba khuid donkam ban pynsting ia ka jingkhia jong katei ka Clarifier bad hap ban thaw noh ar tylli bad dei ban sam ia ka Um mar shiteng kaba mut 17 la 17, bad katei kawei ka jaka pynlang ka lah ban kit haduh 21 ruh na ka bynta ka um kaba bha kaba mut ar tylli ki Clarifier kiba mar 21 million litar shisngi kan long 42 million litar ha ka shi sngi.U bah S.K Sun u la ong ruh ba kawei pat ka jingjakhlia ka Um ba sam sha Mawphlang ka dei namar ka jingpyniaid ia ki Paip Um na ki jaka ba jaboh kum na ïew Mawlong ha kaba la pyniaid napoh ki Nala, bad kaba pynjaboh ia ka um dei haba don ki jaka ba jaw. “Ha kitei ki jaka ba jaw, lada ka um ka khlaiñ kam lei lei, hynrei lada ka jingtuid jong ka um ka tlot, ki jaboh na ki nala kin rung lut shapoh bad ka pynlati ia ka um ba poi sha ing briew, dei na kane ka daw ba donkam ban pynsted noh ka jingbujli ia ki paip um ban pyndait noh da kiba khlaiñ ki ban lait na ka jingbamsarang” ong u bah S.K Sun.