Shillong: Ka Seng Khasi kmie, myn hynnin ka sngi, ka la rakhe ia ka Sengkut Snem kaba 122 snem da ka ba sdang da ka jinglehniam ha Ing Seng ka ba don ha Mawkhar ha ka por mynstep ha kaba nangne ki la mih lang ban pynlong ia ka jingrakhe da ka iaid sha madan Weiking Jaiaw.
Ha kane sngi la pynlong ruh ia ka jingiaid paibah da ki kali na Mawdan Iewrynghep, Nongthymmai sha Weiking bad la pynlong ia ka jingialang, ka duwai ka phirat, la kren pdiang burom da u President ka seng u bah Don Kupar Dkhar, ka jingkren na Andrew Jana, bah Prabhat D. Sawyan bad la kren ai khublei da u bah Banteilang Sing Rumnong. Ha kane ka sngi ki khun khasi khara na kylleng ka Ri Khasi Jaintia ki la ia poi sha kane ka jingrakhe kaba 122 snem ka seng kut snem ban pynphuh pynphieng ia kane ka sngi ha kaba la don ki jingshat bad ka jing rwai da ki kynhun bapher bapher na ki shnat seng khasi.
Ha kane ka sngi la ia don ryngkat u dkhot ka Rajya Sabha u professor Rakesh Sinha,kum u kongsan ha kren ha ka ne ka sngi na ka liang u Sinha u la pynpaw ia ka jingburom ia ka Sengkhasi kaba laseng 122 snem mynshuwa ban pynneh ia ka riti dustur u Khasi. “Haba sngap ia ka pyrkhat ka seng khasi kan poi ha ka jingpynkut ba lada dei ban batai ia ka Ri India ym don kam ban pule shibun ki jingthoh, namar ki lai tylli ki nongrim jong ka seng khasi, kum ka jaid bynriew khasi bad ka rukom pyrkhat khasi ka shim ia kane ka pyrthei kawei”u la ong.
U la bynrap ruh “Ka rukom pyrkhat yn nym don balah ban pyrshah ia kane ka rukom pyrkhat ha kane ka por ha kaba baroh ki khlieh nongsynshar jong ka pyrthei ki dang ia kren kumno ban iada ia kane ka pyrthei bad kane ka seng kut snem kaba 122 snem ka la kham rim ban ia ki 20 tylli ki Ri ha Europe”.
U la ong ruh ba ka khubor kaba mih na kane sha ka pyrthei na kane ka kynhun kaba don tang kumba saw lak ngut ki paidbah nongshong shnong hynrei ka khubor ka long kaba khlain haduh katta katta sha ki bun million ngut ki briew ha kane ka sla pyrthei namar kum ka jaid bynriew khasi ki sngewthuh ia ka jingmut jong ka mariang.”Ka thong jong ka seng Khasi ka long ban iada ia ka mariang bad ban iada ia ka riti dustur bad kane ka dei ka thong jong ka seng Khasi bad ka phang kaba nyngkong kaba mih na ka rukom pyrkhat.
“Kawei ka sain pytkhat ka long pyndep ia ka deiti da ka jingsngur mynsiem bad haba pyndep ia kam da ka jingsngur mynsiem kata ka long ban iada ia ka mariang, haba hap shai ka jingmut ka jingpyrkhat bad wat la phi long ki trai na kane ka jaka hynrei ka pyrkhat pat ka long shityllup ka pyrthei”u la ong.
U la bynrap ruh ba ka bynta kaba lai ka tip briew tip blei, ka long ban leit sha bar jong ka jingpyrkhat shimet, kumba ka long mynta ka jingpyrkhat shimet kaba pyniap ia kane ka pyrthei mynta, leit sha ri Europe phin shem ba ki ba bun ki briew ki shitom na ka bor pytkhat.Ha ka rukom pyrkhat u khasi ka iing ka sem kam dei kaba kynthup ia ki ar lai ngut ki briew kiba kamai hynrei ha ka rukom pyrkhat khasi ka long ba ia ka iing ka sem la pyniar bad kumba ka long mynta kaei kaba ka seng khasi ka kren ka Ri India ka pyrkhat, phi long shisha ki khun ki ksiew ka Ri India.
U Dkhot ka Rajya Sabha u la ong ruh ba ha kane ka jingiakynduh lang mynta ka sngi ki dei ban pyrkhat ba kam dei ban long ka dieng pyngkiang, hynrei kaba kongsan ka long ka rukom im bad ka rukom pyrkhat bad ia kane ka seng la seng 122 snem mynshuwa bad haba peit kane ka dei ka jingkit khlieh ban ai jingshngian bad kane kan iarap ban weng ia ka jingkhang ym ia don ka kynroh hynrei kaba eh dei ka rukom pyrkhat.
“Kumba ka long mynta ka Ri India kan rakhe ia ka jingdap 75 snem jong ka jingiohlaitluid bad 50 snem jong ka jingioh ka jylla. Kumba ka long mynshuwa ka address ka dei ha Bihar, mynta sha Delhi bad la rah sha Kongthong bad la tip mynta kum u nongshong shnong ha Kongthong” la ong u sinha ha kane ka sngi. U la bynrap ruh ba kumba ka long mynta la ia bud tynneng ia kiwei da kaba klet noh ia la ka jong ka tynrai, hynrei dei ban kynmaw ia la ka thymmei ban pynneh pynsah ia ka mariang bad ban pynneh pynsah ia ka riti dustur bad ban long ki nongiadon bynta ha ki kyrdan bapher bapher.
Phi don ban ong eiei?