
Shillong:U bah Bookstandwell Marbañiang, Mining Operator, ula pynmih ia ka jingpynshai, halor ka jingshim kabu bad ka jingialam bakla u President Ka Bri Hynñiew Trep Exporter & Importer Association Nik Nongrang, ryngkat bad kiwei ki kynhun paralok jong ki, ba la mih ha rynsan social media, ha ka 10tarik Jylliew 2023.
Kumba ka paw, ki jingpyrshah ki don sa kumwei shuh ha ryngkat bad ki paralok kynhun jong ki, sa ia ka rukom ai quarry slip, ai load na ki legal mining, kaba ki la iakren syndon haduh u khiew ja jong kawei pat ka kynhun kaba dei ruh ka tyllong jong kane ka kam, da kaba imat ki pyrkhat ban leit khat ja hi na u khiew ja jong ki Mining Lease License Holder. “Ban kham shai katto katne ngan pynshai, (1) ba ha ka jingshisha ki Mining Lease License Holder ki leh mining na ka bynta ia lade ban export maw sha Bangladesh, kumba ka long mynta ia u limestone ka Hon’ble Supreme Court of India ka la pynmih ia ka order ban shalan maw sha Bangladesh dei tang kita kiba don ia ka mining license, (2) ba ka quarry slip ka dei kaba la issue na ka bynta ban ioh challan na forest, (3) ba ki miners ki la pyntip sha baroh ki exporter, ba yn ym lah ban ai quarry slip ia kino kino ki bymdei ki customer kaba mut ki bym kit maw na kata ka jaka legal mining jong ki kaba katkum ka quarry slip firm name, khnang ban teh lakam ia ka illegal mining, shuh shuh ha kane ka kam kaba dei ka business kaba yn ym don mano mano ba lah ban pynbor ia u trai mar ban die iano ban ieh iano namarba kane ka iadei bad ka kam pisa tyngka yn ymdon mano mano ba nud ban kit khlieh ba lada jia ba shah bam ei pisa lane ba lada jia ba duh nong ioh ba uta u trai mar u phah siew. Jia aiu? (4) ba kumba la batai ha ka point (1) dei tang ka jingsngew synei ki trai mining da ka jingkyrpad ka Riwar Mihngi Exporter & Importer Association ha u snem 2018-2019 bym pat pun ia katei ka Association thymmai ha kapor ba ioh mining nyngkong u bah Edingson Khongnohbeh ba u la kongnguh ban iarap ban ai lad lem ia ki exporter ban ia khaii ha ryngkat ki kyndon (Undertaking)” ong ka kyrwoh, na u bah Bookstandwell.
La ong shuh shuh, ba ka order jong ka SDO (Civil) ban check ia ka triplicate quarry slip da ki volunteer ha Parking yard bad Wahkdait ka dei kaba shongnia, ban pynbiang ia ka jingkheiñ kaba iarap ban nymdon traffic jam ha ki bynta ba sharum Wahkdait haduh Dawki bad la ong, ba kumba long mynta ba ki truck, ki la kot da ki hajar tylli, pynban katei ka order ka la teh lakam jubor pynban wat ia ki illegal mining, ha ki jaka bapher bapher jong ka District bad ka State haduh ba kim ioh lad shuh ban tih maw be aiñ bad ban kit maw be aiñ kumba ka paw ha ka kyrwoh, jong ki kynhun ha rynsan social media ha ka 10-06-2023, ha kaba kane ka order ka iarap ruh ban ym lait ei ka revenue jong ka Sorkar, namarkata la pyrshang jubor, ban pynduh noh ia katei ka order da kaba wad daw wat ia ka quarry slip kaba shong aiñ ban ioh challan na forest.
U Bah Bookstand, kumta u buh jingkylli “Ka mut ki thmu ban kit maw khlem challan? Nangno yn ioh challan khlem quarry slip? Ka mut don ka jingthmu ban kit maw be-aiñ illegal mining? Ban pynduh noh ia ka quarry slip hato ka forest department kan pdiang? Kaei ka jingthmu ban pynduh noh ia ka Parking yard? Ban long ka jingsuk ban buhrieh ia kiei kiei kiba long be-aiñ? Khlem don shuh ka mynsiem jingiatip lem iaka imlang sahlang ia ki paidbah nongshong shnong jong ka thaiñ kiba pli kin bam jakhlia jakhlaid jong ki driver ki driver kin leit eit leit jung sha ki bri ki bsah, sha ki rud shnong rud thaw jong. Kitei ki jingkylli nga ieh ha ka jingstad jong ka bor bahalor bad ki paidbah nongshong shnong jong ka thaiñ”.
U Bah Bookstand, u ong shuh shuh, ba ka jingkhaii shalan maw sha Bangladesh da ki exporter lyngba ka Dawki LCS, kaba mynta la tip kum ka ICP ka don ka jingiapher bad kiwei kiwei pat ki kad khaii, namar ba la pyndonkam artylli ki District, ka Jaiñtia Hills bad ka Khasi Hills bad ka don ka jingiapynbeit na baroh arliang ki seng khaii, ban iasam mar 250-300 kali ha ka shi sngi bad kumba long mynta pat la iasam noh da ka por, ha kaba ha ka por mynstep bad janmiet kiba na Jaiñtia janmiet bad na Khasi mynstep, namar ba ka kad khaii, ynda la iakynduh lang ha Dawki, ka wanrah ia ka jingkhap ngiah kaba khraw bad kaba pynjynjar ia ki paidbah nongleit nongwan kiba na ka shnong Muktapur ter ter kaba teng teng ki bapli ki ju sahkut blok haduh 2sngi ruh, kaba la jia naduh ka snem 2014-15 bym pat kha ia kata ka Bri hynñiew trep exporter & importer association.
La ong shuh shuh, ba ha katei ka por namar ba ki truck, ki la kot shaduh ka 500tylli eiei na East Khasi, katba ban pyllait ia ki, pat dei ban shah katkum ka jingiakut na baroh arliang ki seng khaii, 250-300 bad ia kiba tam ki truck kiba na East Khasi la shu pynieng noh ha surok bah Pynursla-Dawki ha ki phang Wahkdait shaneng ter ter bad kane ka la iaid kumba katto katne snem haduh ba ki paidbah nongshong shnong, ki la ud ba ki driver truck ki ia pynjakhlia lut ia ka bri ka bsah ka shnong ka thaw bad kumta ha ka por ka jinglong SDO (Civil) u bah D. Hynñiewta bad halor katei ka jingud ki paidbah jong ka thaiñ, la khot iasyllok ia ki nongkhaii ban thaw ki lad ki lynti kumno ban pyllait ia katei ka jingeh kaba ktah pynban ia kiwei pat na ka kam shalan maw bad la aijingmut khnang ban lait na kitei ki jingeh jong u paidbah jong ka thaiñ ban lait na ka jingsangeh ka kam khaii, dei satang ban shna noh da ka Parking yard ha kano kano ka jaka ba kylluid. Phewse katba ka jingiakren ka dang iaid bad ka jingwad jaka ruh ka dang iaid la mih noh pynban ka jing jia ba sngewsih shityllup ka pyrthei ba wan ka khlam Covid-19 bad la lockdown noh.
Hadien, ba la kham jem ka khlam la sdang biang malu mala ban plie ia ki iew ki hat bad napdeng ki nongkhaii bar ri bad la ia sdang biang ka wad jaka kumba la iakut, ban pynbit pynbiang ia ki jingdonkam baroh jaka leit bar jaka sum dukan bam bad kiwei kiwei bad ban pynmih ia kata ka jinglut jingsep, ka jingpynbiang jong ki kaba man ka sngi bad ka bai wai jaka jong kita kiba shna Parking lah iakut ba kin lum da ka bai parking na ki truck.
La ong shuh shuh, ba hadien kumba katto katne bnai, la mih kynsan kawei ka kynhun ba pyrshah ia ka rukom pyniaid lyngba ka Parking yard bad bun ki daw ba ki pyni bymlong kane bymlong katai, bymbiang kane bymbiang katai, hynrei da kaba ai burom ia ki ophisar, ba hakhlieh duh hapoh jong ka Pynursla Civil Sub-Division ki pynbeit ia la ka jong ka kam ki pyniaid shakhmat khnang ban lait na kano kano ka jingeh jong ki paidbah nongshong shnong jong ka thaiñ bad kala iaid ka kam khlem jingeh.
La ong shuh, ba hadien ba u bah D. Hynñiewta, ula mih noh na Pynursla Civil Sub-Division la wan shimti da uwei u heh Officer IAS kum u SDO (Civil) ha Pynursla bad la mih biang kata ka kynhun ban pyrshah ia kata ka rukom pyniaid lyngba ka Parking yard bad dei hangne ba la tip kyrteng ia kata ka kynhun kum Ka Bri U Hynñiew Trep Exporter & Importer Association bad hadien kata ka jingpyrshah, na ka liang uta u heh IAS u la khot lang ia boroh ki nongkhaii ban kylli ban pyrthew ia ka jinglong jingman jong ka kam lyngba ka Parking yard dei hangta ba uta u heh IAS, ula sngewthuh ba kita ki kynhun ki shu pyrshah beit da ki daw bym shongnia suda bad haba u kylli jingkylli kim lah satia ban jubab lane ban pynshai wat ia kata kaba ki pyrshah hi, ki la ia batai pynban ba ki ju kitmaw na ki bynta jong ka Ri-Bhoi bad Jaiñtia kaba ym lah ngeit shuh ba kin dang ioh nong ha ka khaii maw sha Bangladesh lyngba ka Pynursla ban ia nujor ha ka rukom ba iadie ia thied, te uta u heh IAS u sngewthuh ba ym poi shaei shaei bad u shu pynkut noh ia kata ka jingialang.
La ong shuh, ba ka kam ka la iaid biet iaid ryntih tad haduh ba uta u heh IAS u la mih noh ban leit shimti ia ka shuki kum u Deputy Commissioner jong ka District Ri-Bhoi la wan pat ban shimti ia ka Pynursla Civil Sub-Division da ka kong E.L. Warjri bad ki la mih biang kita ki kynhun ban batai ia ka kam shalan maw kumba ka paw ba imat kane ka kynhun kaba sngewtynnad beit ban ujor ha man ki SDO (Civil) ba wan thymmai.
Te kumno pat ki Kali ki heh kpoh kiba load na ilegal quary lane na rud surok ki ioh ia ka quary slip bad chalan,hato mano ba la ai iaki,