Kumno u Coronavirus u hikai ia ngi?”

La thoh da U Ex.Rev.K.Langrin

U coronavirus u long u khñiang khlam uba mih na ri China. Une u jait khñiang u la pynsheptieng lut ia baroh naduh ki dohiong haduh ki dohlieh, naduh kiba duk tam haduh kiba riewspah tam. Ki stad dawai kim pat lah haduh mynta ban shna ia ki dawai ban pynkoit ia kiba la ioh ia une u jait jingpang. Ka sorkar Meghalaya jong ngi ruh ka la bunkam ban wad ia ki lad ki lynti kumno ban iada na une u khñiang jingpang.

Hynrei ha ki riewpyrkhat jngai pat une u jait jingpang u long pynban ka jinghikai bakhraw ia ngi. To ngin ia peit ia kine:-
1)U pynkut noh ia ka thma:-Shuwa ba une u khñiang un wan poi sha kane ka thaiñ North East India, ki la don ki jingia-um snam bad ki thma babun jait, khamtam ha kane ka jylla jongngi. Ka thma pyrshah CAB, CAA, ka jingdawa ILP, ka jingiakhih khar metor ka thma Umwali bad Langpih, ka thma Ichamati, ka thmu Syntung; bad la jan bthei sa ka jingiakynad halor ka jingkynnoh u John Nongrum ia ki Lyngngam da kaba u la thoh ha ka FaceBook da ki ktien beiñ jaitbynriew, “Lyngngam bam briew kum ki nong Syntung.” Hynrei da ka jingwan kloi u coronavirus la pynsangeh noh mynta.

2)Ban pynurlong ia ka jingong U Jisu:-Ha ka Gospel Ioannis 4:23, ba U Jisu u la ong ia ka kynthei nong Samaria ha ka pung tong um haba ka la ong ia u Jisu, “Ki kpa tymmen jongngi ki ia mane Blei halor une u lum.” Te u Jisu u la ong ha ka ba ka jingmane Blei kaba shisha kam dei halor uta u lum ne ha ki temple, hynrei ka jingmane Blei ba shisha ka long ha ka mynsiem bad jingshisha. Ka sorkar jongngi ka la phah khang khyrdep lut ia ki skul, ki kolej, ki cinema hall, ki jaka jngohkai bad kino kino ki jingialang paidbah ioh pur kloi u coronavirus.

Ym slem shuh ba ka sorkar kan khang noh sa ia ki jaka mane Blei jong ki khristan, ki Muslim, ki Hindu…Te kan poi ka por ba ngin ia mane Blei shimet shimet bad shi ïing shi ïing. Ngi dei ban sngewthuh hangne ba ym dei tang kiba leit jingiaseng ha ïingmane kiba mane Blei, hynrei ki bym leit jingiaseng ruh ki mane Blei ha ki ïing jong ki. Bad ka jingmane Blei kaba shisha hi ka dei ban long marwei la marwei shi met shi met. Ko phi kiba sngew khuid than, to sangeh noh kaba kynnoh pop ia ki bym don por ban leit jingiaseng ha ïingmane kum maphi man ba long jingiaseng.

3)Ban pynjan ia u briew sha U Blei:-Tang shu bna ba une u khñiang un sa wan poi sha kane ka thaiñ jong ngi, kito ki bym ju kynmaw Blei mynta ki la kynmaw. Kata ka dei ka jinglong briew, ba haba ngi iakynduh jingeh ne jingpang nyngkong ngi wad jingiarap shwa na ki para briew. Hynrei haba ki para briew kim lah shuh ban iarap, bym banse ngin hap ban pan jingiarap sa na U Blei. Ngi wad ia U Blei sa tang ha kutlad. Kumta da ka jingbna ia une u khñiang, kito kiba jngai na U Blei mynta te ki la sdang ban jan. Ki bym ju duwai mynta ki la nang ban duwai.

4)U pynkylla bamut ia kiba hok:-Don ki briew kiba sngewhok bad sngew riewkhuid ialade. Kiba kum kita ki briew ki sngew kumba kim iap shuh. Hynrei to tip ba une u khñiang un sar naphang lin naduh uba pop haduh uba hok khlem map iano iano ruh. Uwei u Pastor ha Ri Lyngngam Presbytery u bym don kyrteng balang shuh hangno hangno ruh u la phun ia nga bad u la ong kumne, “Kito ki pastor kiba hok bad kiba la beh beiñ ia nga te kim iap shuh tharai mo wat ynda wan u coronavirus.” Nga la jubab ia u, “Em, kam long kumta. Une u khñiang khlam te un trei shuwa ia kiba sngewhok bad sngew riewkhuid.” Balei nga ong kumta? Kito kiba sngewhok ialade bad ibeiñ ia kiwei kin iap kloi namar kim donkam dawai bad jingiada, kim donkam ia ka kyiad bad ka eit masi. Kumta, lada ki sngewthuh te naduh mynta ki la dei ban kylla bamut noh baroh.
5)Ban ym ñiewbeiñ ia ki jingleh jong kiwei:-La ong, ban iada na une u khñiang dei ban sait kti da ka kyiad, bam da ka eit masi bad dih da ka um pynjhieh jong ka masi (pule Mawphor dt.18.03.2020). Bunsien ngi kren beiñ ia ki nongshet, nongdie bad nongdih kyiad. Ngi kren poh ia ki nongri masi namar ba sma eit ka met jong ki. Hynrei kum ha kine ki sngi ba u coronavirus u la jan, baroh naduh ki nongpop haduh kiba hok kin hap ban leit sha ki dukan kyiad ban thied kyiad bad buh lypa ha ïing khnang ba ngin ioh ban sait kti. Nalor kata ngin hap ban lum thup ia ka eit bad um pynjhieh masi, namar ban leit wad kyrkieh sa ynda la kem pang te ka dor jong ka eit masi kan poi shihajar tyngka shi kilo bad ka um pynjhieh masi shihajar tyngka shi litar.
6)Ban pynkylla bamut ia kiba sarong:-Kiba sarong hangne ka mut ia kiba sarong spah, kiba don ïing paki dulan, kiba don kali rem dor, kiba la heh kyrdan, kiba la long nongiathuhkhana ha ki jingiaseng bah, kiba bat ia ka bor synshar la ha ki kam shnong, kam balang, kam hima…kiba sngew kumba kim iap shuh lano lano ruh. Kiba kum kita ki riew sarong ki la dei ban kylla bamut noh kloi kloi. Keiñ noh ka jingñiewbeiñ bad ñiewpoh ia kiwei. Ko phi ki nongsor wat ñiew beiñ shuh ia ki nongkyndong, namar u khñiang un trei shuwa ia ki nongsor. Kat ban poi sha nongkyndong te ki nongsor ki iap lut khait.
Ban pynkut ia kane ka khubor nga don ban ong sa kumne:-Don kiba ong ba ia une u khñiang la leh da ki briew jong ka China. Hynrei nga te nga ong ba ia une u khñiang la phah da U Blei shuwa ba kaba kut kan wan. U coronavirus u long ka dak jingmaham U Blei ia ngi ki briew, ba ka jingstad, ka bor bad ka burom jongngi kim long eiei. To ngin hun ha ka jingpyniaid U Blei bad ba ngin duwai, “Long ka mon jong Me”. Amen.