Scholar Lawriniang (Nongthliew WKH)
Ki Nongrep ki long ki ba kordor haduh katta katta ha ka shnong ka thaw ha ka imlang sahlang ka ri bad ka jaitbynriew baroh kawei. Da ka jingdon ki nongrep ka lah ban wanrah burom ruh ia ka shnong ka thaw lane ka jylla wat ia ka Ri ha khmat ka pyrthei baroh kawei.
Ym tang ka burom ba ki wanrah, hynrei kawei ka jingkordor ba kongsan eh ba ki nongrep ki wanrah ka long ka shongsuk shongsain ia ka ri bad ka jaitbynriew baroh kawei ban lait bad ban iada na ka jingkyrduh bam, bad ia kane la sakhi shai ha kane ka lockdown mynta. Lada dei ba duna ki nongrep, ngam tip kan jia aiu ha kane ka lockdown? Hynrei da ka jingbun ki nongrep ka duna wat ka jingkyrduh khaw wat la ka dei ka lockdown, hynrei kaba shu kham eh khyndiat ka long tang ban pynpoi ia u khaw (Stock) na kawei ka jylla sha kawei ka jylla namar ba don ka lockdown.
Hynrei katba nangiaid ki sngi na ka ka por sha ka por kaba sngewsih pat ka long ba bunsien ki nongrep ki ju ia kynduh jingeh jong ki ha ki ba bun ki khep ha kaba ia dei bad ki mar rep jong ki, kawei na ki jingeh ba ki ia kynduh ka long ka ka jingshah khniot bein ha ka dor ka mur, kane ka dei kawei na ki jingeh kaba ha khmat eh ia ki nongrep, kaba ju pynduh mynsiem ruh ia ki na ka por sha ka por. Da ka jingshah khniot bein palat ha ka dor ka mur ka pynlong ia kiba bun ki nongrep ban diaw ka mynsiem tengteng wat ban jaw ki ummat ruh, namar haba leit die ia ki mar rep ka long thik kumba bret iu mawlynnai ha khmat ka sniang. Lada ka long kumne shi kumne kan ktah ia ki nongrep bapli, bad kan poi ka por ba duna sa ki nongrep bad ha kata por ngin sa sngewthuh kaei ka jingkordor ki nongrep.
Ki don kumba 85% ki nongrep ha ka jylla Meghalaya, kumta ban kyntiew ia ka ki nongrep ka dei ka kamram ba ha khmat eh jong ka sorkar ba kan leh eiei halor jong ki, na ka por sha ka por ynda la dei ka aiom die ia ki mar rep ka ju don ka jingud lane ki jingiakhih haba ia dei bad ka jinghiar dor ki mar rep, Lada ki shakri sorkar ki kiew tulop na ka por sha ka por, ki nongrep ruh ki don hok ban pynkiew dor ia ki mar rep kat kum ka jingiaid ka por. Bad ka Sorkar ka la dei ban kyrshan noh da ka Minimum Support Price (MSP) ha ka por ba ki mar rep ki hiar dor palat lane ban lait na ka jingshah khniot dor.
Nangta kawei pat ka jingeh jong ki nongrep kaba ia kynduh ka long ha ka jingshah lynshop ha ki bor mariang ia ki jingthung jingtep jong ki ( reasonable relief in times of natural calamities) ngam tip ki nongrep ki ju ioh jingiarap ne em na ka sorkar ha ba jia kum kine, lada ym pat ioh ka sorkar ka dei ban leh eiei ia kum kine, ban shu synniang lem katba ka lah ia ka jingduh nong jong ki nongrep. Bad ha kum kine ki por ki don kam ban ioh ruh ia ka jingmap ia ki ram (loan) rep jong ki. Bad ha ka juh ka por ka sorkar ka donkam ban bud dien thik pa thik la ki jingiarap baroh ki poi ne em sha ki nongrep, Lym kumta kan poi ka por ba ka pisa ka pahuh, ka bam ka kyrduh. Ka jaidbynriew kaba stad kaba kwah ban ieng ha la ki jong ki kjat khlem da donkam ia ka jingshaniah ha ki bor ba nabar, kumta ka donkam ban pynkhlain ha lade ia ka kam rep ha ka jaitbynriew.
Phi don ban ong eiei?