Ki Kyntien Jingkyrmen: Kaei Kaba Khring Їa Ki Briew Sha U Jisu?

Kyrsoibor Pyrtuh

Ki bnai ki la їaid bad ngi rung mynta sha ka aїom synrai kaba tngen, kumta u myllung u rwai “Kynjai ha la Ri ba la poi ka synrai, la phuh u janai lar la saw u sohbrai…” (Duitara Ksiar).

Katkum ka almanac, ngi la rung ruh sha ka kylla ba khatduh jong ka snem bad ngi ai-nguh ai-dem hakhmat u Blei Trai Kynrad namar ba haduh kane ka sngi U la їarap, U la kyrshan, U la їada bad їalam ia ngi. Ka wat kaba ar jong ka khlam covid19 ka la kynjah shipor, hynrei kam shym la kynjah kumto khlem da pynjulor ia ka jingim, khlem da pynsuhsat ia kito kiba їohkem ia une u khῆiang bad khamtam eh kiba їam bad paitdohnud namar ki la duh noh ia ki baieid-bathoiῆ. Hoiod ngi dang syier, hynrei ha kajuh ka por pat ngi duwai ba ka wat kaba lai ne kaba saw kan ym jia.

Kumta da ka jingkyrmen ngi kut jingmut ban jam sha khmat ryngkat ka jingduwai ba u Trai Kynrad un ai bor ba ngin nang їakhun bad їaksaid ha ka jingim.
Shabar na ka jylli niam ne shabar na ki saw kynroh jong ki Їingmane ne Synagogue ne Temple ne Mosque ka dei ka pyrthei, kaba ngi khot ka “secular world” bad ka pyrthei ka dei ka jylli kaba kongsan jong ka jingim briew. Ngim im tang hapoh ka Jylli niam ne Balang ne Temple. Man la ka sngi ngi їaksaid, їatyngkhuh bad їakyrshut met bad ka pyrthei. Kumno pat ngi pynїadei bad ka pyrthei? Bad kata ka pyrthei ka long kumno?

Ka pyrthei ne ka synshar pyrthei te ka kamai spah na ka jingshem pap bad jingshem lanot jong ki briew. Ki don ki briew kiba khie spah na ka jingjynjar jong kiwei, kum na ki khlam ne ki jingpynjulor ka mariang ne na ka jingphetwir jong ki briew. Ki shim kabu ia ka jinglong jingman ba kordit jong ki briew bad ha ka saw ka sian ki lum spah naphang. Hato ha kane ka khlam covid19 ruh ka jia kumta mo? Lehse їohdon ma kiba khie spah kynsan na ki jingsuhsat bad jingkordit jong ki briew ha kane ka jinglynshop ka khlam Corona 2020-2021?

Ki don ki khana- u Rev Dr Somen Das ha ka artikl jong u, Jesus’ Samvedna and the Crucified God, u їathuh, “katba ka ‘er їong- ‘er langthari kaba shyrkhei ka dang lynshop ia ka Jylla Odisha ha ka snem 1999, ki don pat kiba kmen, ba sngewbha namar ba ki їoh ban kamai spah jur na kane ka jingjulor. Ka jingbamsap na ki kam ai jingїarap sha ki lanot ‘er їong ka la long kaba jur bad katba ki shnong ki thaw ki dang julor bad ki briew ki dang sat syllang ka jingim na ka jingjulor, ki katto katne ngut pat ki shim kabu ban khur bad lum spah na madan ha madan.”

U P. Sainath ruh u ong, “katba nangjur ka jingkordit ne jingshem lanot jong ki briew katta ka kamai spah ki nongkhaїi bad ki heh saipan ka nang kiew” (the more the misery, the better the stock exchange did). Їa kane u kren hadien ka jingpynjulor bad jingpynjot jong ka Tsunami ne ka jingatphyllung ba shyrkhei tam ha ki Ri ka phang ba shathie jong ka dewbah Asia, kum ka India, Thailand, Srilanka bad kiwei ha ka snem 2004. Ha ka jinglynshop ka Tsunami ha ka duriaw Indian Ocean ki company bad ki nongkhaїi shimet ki kamai spah da ki phew shah. Ki dak jingkheiῆ kiba pynpaw ia ka jingkamai spah ki siat shaduh bneng ha ki kad khaїi ne stock exchange kiba don ha ki Nongbah Mumbai, Jakarta, Kualalumpur, Bangkok bad Colombo, katba da ki million ngut ki briew ki їap, ki phetwir bad ki duh ia ki jingdon jingem. Ki briew ki sdot bad ki kordit na ka jingpynjulor jong ka Tsunami, katba ki Nongkhaїi, ki trai company, ki mahajon ki phuhmut phuhmat bad ki kamai da ki phew bad spah billion tyngka na ka jingkordit jong ki briew.

Ka pyrthei bad juk “neo-liberal” kaba ngi im ka hikai ia ki riewkhwan myntoi shimet ban lum spah khlem ka jingїatiplem bad khlem ka jingpyrkhat lem ia kiwei. Bad haba ki kamai spah ki da pynkordit bad pynsat syllang ia ki briew. Ki pynduk, pynkylla phetwir bad ki shim im im peit peit ia ka jingim.
Ha kum kane ka pyrthei ngi donkam ia ki riewїaleh bad riewїakhun kum u Jisu Khrist uba la їeng pyrshah ia ka jingrunar ka Hima Rom. Marwei nga ju puson ba lada ka jingwan arsien u Jisu Khrist kan jia, ka dei ban jia noh mynta hi bad lada u Jisu un wan hiar khyndew biang sa shisien u dei ban їalam khmat ia ngi bad ngin bud ia U kylleng ki jaka bad їakhun ryngkat bad U na ka bynta ka hok, ka jingshisha, ka jinglaitluid bad jingim ba pura. Lada don da kumwei pat ban ong, mynta ka dei ka por ba u Jisu un wan noh ban pyntngen, ban їada ia ki rangli ki juki, ban pynkhiah ia kiba pang, ban ai jingkyrmen bad ai jingshngaiῆ ia kiba im hapdeng ka jingsheptieng.
Ar hajar snem mynshuwa U Jisu Khrist bad ka Gospel ne ka Khubor Babha ka khring, ka ai jingkyrmen bad jinglaitluid ia ki briew. Wat u Saul ka Tarsus ruh u pyndem їalade ha ka Gospel bad u bud ia u Jisu. Kaei kaba khring ia ki briew sha u Jisu?

1. Ka khubor babha ba u Jisu u їalap ka dei ka jingsuk bad ka jingsuk kam dei kaba jem dor. Hynrei ka dei kaba donbor bad ka їengpyrshah ia ka jingbymhok. Ka jingsuk ka kynthup ia ka hok bad jingshisha-“Phin tip ia ka jingshisha bad ka jingshisha kan pyllaitluid ia phi” (Їoannis 8:32)
2. Ki briew ki bud ia u Jisu namar ka Gospel ka kren shaphang ka jingїaryngkat dor para briew bad ka kren shaphang ka jingїa-imlang bad jingїabit-їabianglang- “Baroh ki riewngeit ki la їadon lang ha ka jingїasyllok bajan bad ki la їasam ia la ki jingdon jingem iwei ia iwei pat.” (Ki Kam 2:44)
3. Kaei kaba khring ia ki briew sha u Jisu ka dei ka jingpynim bad ka jingim badap kyrhai (Їoannis 10:10). Ka jingpynim ka dei ka jingkhot sha ka juk kaba thymmai. Ka juk ka bym don shuh ka jingsynshar donbor lymne ka bamsap lymne ka thok ka shukor lymne ka jingban beiῆ, ka jingshoh beiῆ. Ka juk ka bym don shuh ka kharai bad ki kynroh kiba pynїakhlad hapdeng uba duk bad uba riewspah.
4. Sa kaei pat kaba khring ia ki briew sha u Jisu? Hato kam dei ka Jingaiei? Ňiuma ka Jingaiei u Jisu kam dei kaba tat dor. Ka Jingaiei u Jisu ka mih na ka mynsiem їatiplem bad u Jisu u siew ka dor kaba rem na ka bynta ka Jingaiei. U Jisu um shym la ai ia ka Jingieit lymne ia ka Jingaiei tang shiteng ne tang malu mala, hynrei u siew lut phar da ka dor kaba rem na ka bynta ka jingpynim bad jinglaitluid.
   U Pope Francis haba kren shaphang ka Jingaiei u Khrist u ring jingmut na ka pharshi shaphang ki nongtrei ha ka bri sohwaiῆ (Mathaїos 20) bad u ong ba kane ka khana pharshi ka shat phalang ia ka jingshisha ba u Blei u ῆiewkor ia uwei pa uwei bad kawei pa kawei bad u siew ka dor kaba heh bad kaba marbiang ia baroh. Kane ka dei ka Jingaiei bad kane kajuh ka Jingaiei ka їengskhem triang ban їada ia ka kynthei nongsamaria na ka jingshah lynthem maw ha ki rangbah jong ka niam/shnong bad kumta ter ter.
   Haduh mynta u Jisu um pat shym wan kumba ngi mutdur ne khmih lynti. Lano un wan? Kumno un wan? Haei un wan? Katba ngi dang ia ap to ngin kut jingmut bad ong, “Ngin trei tat Jisu wan”. Ngin bylla, ngin trei hok, ngin trei minot, ngin pynduh ia ka thok ka shukor, ka tuh ka thiem, ka pynїap ka shohnoh briew bad ka bam ei. Ngin trei bad pyndep la ki kamram. Amen