Rev Kyrsoibor Pyrtuh
“…ym don ka jingbha briew ba ngin ibha ia U. U la long ba la ibein bad ba la kyntait bein da ki briew; U briew ki jingsngewsih bad uba tip ia ki khuslai…La ban bein ia U, pynban u la pynrit ialade… kum i khun langbrot ba la ialam sha ka jingpyniap, bad kum ka langbrot kaba sngap jar ha khmat ki nongot shniuh jong ka; shisha, um shym ang la ka shyntur” (Isaiah 53:2-3,7)
Kawei kaba phalang lyngba ka jingim u Jisu Khrist ka dei kane; “ka bor jong ka jingtlot bad ka jingtlot jong ka bor”.
Ha ka pyrthei, ka Bor ka dei ka pdeng jong ka jingim, la ka long ka synshar-ka bishar, ka khaii-pateng, ka niam, ka imlang sahlang bad kiwei de. Naduh hyndai, kawei ka Ri ka ialeh ban synshar halor kawei pat, ki Ri bakhraw bor ki pyntian jubor ia ka rukom pyrkhat bad rukom im jong ki ha kiwei pat. Ha kano kano ka Ri ka kynhun Jaidbynriew ba hehpaid ka leh meng, ka leh khraw bad kyrniom ia kiwei ki Jaidbynriew ba ritpaid. Kumjuh ruh ka kynhun niam ba heh paid ka leh donbor bad pynbor ia kiwei ban pdiang ia ka jingngeit bad ia ka niam ka rukom jong ka. Kawei ka dustur ne kolshor ka pynpaw ba ka dei kaba kham bha ne janai ban ia kawei pat. Ki hehpaid ki thep jubor ha ki ritpaid ia ka niam, ka rukom, ka riti dustur bad ki niad rong ym tang ia ka shynrong hynrei wat ia ka jabieng ruh kaba don hapoh ka shynrong. Nalor kine, mynta ha kane ka juk “Neo-Liberal” ka don sa ka sainpyrkhat ne kolshor kaba ban bein, ba pynduk bad leh beijot ia ki rangli juki, ia ki sem shilliang bad kup shilliang. Ka kolshor kaba pynkha ia ka kharai ha ka ioh ka kot bad ka kolshor kaba pynkhie im biang ia ka juk khaii mraw ia ki para briew.
Ha ka por jong u Jisu ka Ri Palestine ka hap hapoh ka bor synshar nongwei, kata ka Hima Rome bad la phiah ia ka imlang sahlang ha ki ar bynta, ki Jiw bad ki Jentil, ki Nongjudia bad ki Nongsamaria. La phiah kyrdan ia ki nongshong shnong bad kiba bun ki synran bad ki nongbud u Jisu Khrist ki dei ki nongtong dohkha, ki nongkhrong bad ki nongsamaria kiba don ha trai duh ka pyrnon jong ka imlang sahlang. Ha ka liang ka ioh ka kot ka don ka lhuh kaba heh kaba pyniakhlad hapdeng uba riewspah bad uba duk. Ym tang katta, ka niam, ka riti , ka dustur ka lah shilliang bad ka noh sha ka liang ki bakhraw batri bad ha ka por u Jisu, ki rangbah niam Jiw bad ki bakhraw-batri ki khun ranab bad ring jubor ia ki jinghikai niam na ka bynta ban bit ban biang ka jingim shimet bad ka kynhun synshar. Ki don bun ki khep ba u Jisu u iatyngkhuh bad ki Jiw ha kaba iadei bad ka jingsngewthuh ia ka niam, ka riti bad kolshor. Kawei na kita ka paw ha ka jingpynphai nia u Jisu ia ki Pharisi, “Ia ka sabbaton la thaw na ka bynta ka jingbha u briew; ia u briew ym shym la thaw na ka bynta ka sabbaton” (Markos 2:27) bad U Jisu u pynkut nia ruh da kaba ong, “…ngam shym la wan ban pyndam noh ia ki, hynrei ban pynurlong shisha ia ki jinghikai jong ki”. U Jisu um shym la pyndam ia ki hukum jong ki kpa, ki kmie tymmen ne kita kiba ngi khot ki jinghikai tynrai ne ka riti ne kolshor bad ha kajuh ka por u Jisu um pynksan ne iashah iaka rukom pule bad pynshai shynna kaba noh shilliang bad ba khun ranab ban myntoi shimet.
Ha ka lynnong ba Sanphew lai (53) ka Kitab Isaiah, u Prophet Isaiah u dro ia ka dur jong u Nongsiewspah ne Nongpynim kum i langbrot ha khmat u nongshoh doh ne nongot shniuh. I langbrot ba lui lui, ba jem nud bad ba tlot bor. U Prophet Isaiah u batai shuh shuh ba u Nongpynim ne Nongsiewspah um don satia ka main bad ka dur ba bhabriew kaba lah ban khring ia ki briew. U Nongpynim u wan na ka shnong kyndong ka ba rit, u dei u khun jong u misteri bad la kha ia u hapdeng ka jingduk, jingkyrduh; um don wat tang ka tnum iing ne ka trep ba un rieh ne da ialade na u slap, ka lyer bad jingshoh ka sngi. U Jisu u iathuh shaphang ialade kumne, “… ki myrsiang ki don ki thliew, bad ki sim bneng ki jaka rieh: hynrei u khun u briew um don jaka ban buh ka khlieh” (Mathaios 8:20).
Ka jingim bad jingiaid lynti u Jisu naduh Bethlehem shaduh Golgotha, ka dei ka lynti jong ka jingiakhun bad jingialeh kaba khlem shongthait na ka bynta ka hok bad ka jingshisha. Na ka bynta ka jingim ba dap kyrhai bad ka bneng hangne ha khyndew. Na ka bynta ka jinglaitluid bad ka jingieid. Na ka bynta ka jingkoit jingkhiah bad ka jingim bymjukut. Khlem tieng khlem riej ia ki bor kiba thombor, kiba byrngem byrsit bad kiba pyniap briew, U Jisu lyngba ka jingim bad ki kam ba radbah jong u, u sei madan bad pynpaw sha ka pyrthei ia “ka bor jong ka jingtlot bad ka jingtlot jong ka bor”.
Ha ki lai phew lai tylli (33) ki snem ba U la im bad treikam, u Jisu u khlem pyniasoh ne pynithuh ialade bad kino kino ki bor synshar ne ki bor niam, pynban u la ieng pyrshah ia ki bor kiba khnoit bein ia ki briew bad u la thad madan ia ka jingarsap bad jingbymman jong kita ki bor. U Jisu lyngba ki kam ba radbah ba u la leh, U la long ka bor na ka bynta ki bym don bor bad u la long ka sur na ka bynta kito kiba khlem sur bad ki bym nud ban ang ia ka shyntur. Ha ka jingialeh bad jingiakhih paidbah ba radbah ba U la lamkhmat u la khynra bad pynpaw tyngkrein ia ka jingtlot jong ka bor synshar, ka bor niam, ka riti, ka dustur bad ka imlang sahlang. Ka paw pen ryngkew lut kata ka bor kaba lah shilliang bad leh shilliang khmat, ka bor kaba khwan myntoi bad kaba khun ranab, ka bor kaba lehmeng bad leh hangamei. Kane ka bor kam dei kaba khlain, hynrei ka dei ka bor kaba tlot tam bad kaba sniew tam kaba u Jisu um shym la shah ne ailad ba kan san bad suhthied, kumta u la ieng pyrshah ryngkat bad ki nongtong dohkha, ki nongkhrong, ki kynthei, ki nongsamaria, ki nongjudia, ki mraw, ki Jentil, ki Jiw bad kiwei de kiba bud ia U. U la ieng bad ialeh pyrshah ia kata ka bor da ki nongrim ka hima u Blei: ka jingieid,ka jinglaitluid bad jingim ba dap kyrhai. Ka bor jong u Jisu, wat la ka paw kumba ka long kaba tlot hakhmat ki nongsynshar runar kiba pynshitom bad sahnarphna ia U, pynban ka nongrim kaba u ieng ka dei ka tyllong bad ka tynrai kaba skhem jong kata ka bor kaba u don ban ieng na ka bynta ka hok, jingshisha, jinglaitluid bad jingim ba dap kyrhai.
Ka jingtlot jong ka bor ka paw shynna ha ka jingleh donbor, jingthombor bad jingkhanglad jubor ia ki paidbah nongshong shnong ban im laitluid, ban im heh mynsiem bad ban im ka jingim ba dap kyrhai. Ka jingtlot jong ka bor ka dei kata ba kiba bat ia ka bor kum ki nongsynshar-ki nongbishar ki pyndonkam bakla ia ka na ka bynta ka jingmyntoi shimet bad kim salia ne khein snep ia ki paidbah nongshong shnong .Ki khein dew thala ia ka jingim, ka jinglaitluid bad kim niewkor ia ka jingim-ka mynsiem briew. Ha u Jisu ka bor kam dei ka kyrdan ne burom ne ka jingleh donbor ne ka jingthombor ia ki nongshong shnong ne para briew, hynrei ha u Jisu ka bor ka dei ka jingpynkup bor bad ka jingpynim. Ha u Jisu ka bor ka mut ban buh biang ia ki briew ha ka jaka ba ki dei hok ban don. U Blei bad ka bneng ki hiar khyndew ha ka long rynnieng u Jisu ban nang iaipynkhlain ia ka bor jong ka jingtlot bad ha kajuh ka por ruh ban pynrem ia ka jingtlot jong ka bor kaba leh donbor bad thombor ia ki briew.
Ka diengphna ka dei ka khep kaba khatduh kaba u Jisu u thad madan ia ka jingtlot jong ki bor synshar kiba ban bein ia ki briew bad halor ka diengphna u pynpaw ruh ia ka mynsiem iakhun bad ka jingim kaba khlem pyndem tdong ha ki bor kiba runar bad kiba leh donbor. Hangne ngan sot na ka jingkren jong U Rev JJM Nichols Roy kaba pynpaw tyngkrein ia ka jingtlot bad jingbymman jong ka bor. Haba kren shaphang ka pop kaba pynpoi ia u Jisu sha ka diengphna, u Rev JJM Nichols Roy u ong kumne, “…Lada (ki Rangbah Lyngdoh bad Tymmen Basan jong ki Jiw) ki kren shisha kin ong: “Dei ka jingbishni kein hapoh ka dohnud jong ngi. Ngi iohi ia U ba u nangroi bad u nangjop ia ka jingmut u paidbah, kane ka ktah ia ka bor bad burom jong ngi, bad kumta ka ktah ia ka jingioh jong ngi…Lada ngim lah ban pynduh ia U ngin ym long ei ei shuh. Ngi dei ban pyniap ia U.”
Shuh shuh, “…Lada ki paidbah (kiba pyrta sahnarphna sahnarphna ia U) ki kren ia kaba shisha kin ong: “Oh! ngim tip ei ei hynrei la ialam bakla ia ngi da kito kiba donbor. Ngi ngeit ba ngin sa ioh jingmyntoi ei ei na kito kiba donbor. Ngim suidniew ei ei la ka bha ne ka sniew. Kat shaba beh ka lyer jong ki bakhraw bor shata ngi noh lang…kane ka long ka pop jong ka jingkhwan lalot bad ka jingiasylla sniew” bad “…lada u Pilat un iathuh hok un ong: Ah! Nga la sngewrem ban rai pyniap ia U, Nga tip ba U long uba lui lui…Ki Jiw ki la khihwin haduh katta katta ba ngam lah ban pyneh ia ka jingkwah jong ki namar lada nga leh kumta…Ngan duh ka burom, ka bor bad ka kyrdan jong nga la shai la shi sngi. Kane ka long ka jingkhwan ka dohnud jong nga kaba la pynlong ia nga ban pynkhein ia ka jingbishar hok…”
Ha ka por u Jisu bad kane ka juk ruh kumjuh ka spah bad ka bor ka lang lynnong lynnong tang ha ki katto katne ki lynghoh kti, kumta ka jinglehmeng bad jingkhnoit bein ka jur bad kane ka khubor ka khot ia ngi ki nongshong shnong, naduh ki nongtrei-nongbylla sngi, nongrep, nongtrei iing briew, nongiew, nongdie madan haduh ki samla pule, nonghikai, ki nongkhaii ba rit bad kiwei ban ia wanlang. Wat la ka paw sha ka pyrthei ba ka bor jong ngi ka long kaba tlot, hynrei da ka jingiawanlang ngin pynpaw ia kata “ka bor jong ka jingtlot bad ngin pynrem bad pynkhyllem ia ka jingtlot, ka jingbymman bad jingrunar jong kiba khrawbor”. Amen
Phi don ban ong eiei?