Da U Mr. M.P Mawkon, Balang Presbyterian Nongjri, Sohra Presbytery
Haba nga la ioh ban pule ia kawei ka jingthoh kaba la thoh ha kawei ka jingthoh ba la pynmih (edition) jong ka USA TODAY bad ha kata ka jingthoh la don kawei ka phang kaba la leh ban wad bniah ne ban survey bad ha kata ka jingthoh ki don ki jinghikai kiba don ha ka. Bad ha kata ka survey ka jingkylli kaba la buh ka long kumne,
“Lada phi lah ban ioh ban ia kynduh ia U Blei markhmat, phi lah ban kylli jingkylli, bad phin sa ioh ia ka jubab hangta hangta hi- Kaei ka jingkylli jong phi?”
To ngin ia peit ia kita ki jingkylli:-
✅ Ka kynhun kaba bun tam (36 %) ka kwah ban kylli kumne, Kaei ka jingmut ba ngi don hangne ha pyrthei?
✅ Ka kynhun kaba bud (21 %) ka don ban kylli kumne, Hato ngi don ka jingimpat ynda ngi la iap na kane ka sla pyrthei?
✅Ka kynhun kaba hadien (18 %) ka don ban kylli kumne, Balei kiei kiei kiba sniew ki ju jia ha ngi?
✅Ka kynhun kaba saw (12 %) ka dei ka kynhun ka bym don eiei ka jingkylli.
✅Sa kawei pat ka kynhun kaba kham khyndiat (7 %), ka don bad ka kwah ban kylli kumne, Hato don kiwei pat kiba im hawei pat lait na ki briew ha ka pyrthei?
✅Kaba khatduh ka kynhun (6 %) pat, ka kwah ban tip, Haduh katno slem ka rta kin im ha ka pyrthei?
U Blei u don ia ka jubab ia baroh ki jingkylli jong u bynriew. Bad ia kata ngi lah ban phai sha ka Ktien ka jong U Blei.
a) Kaei ka jingmut ba ngi don hangne ha pyrthei?
KA JUBAB: Ka jubab ka long, U Blei u la thaw bad pynlong ia ngi na ka bynta KA BUROM jong u bad ba u kwah ia ngi ba ngin mane ia U. Kata ka dei ka dawbah ba balei u Blei u la thaw bad phah ia ngi sha kane ka Pyrthei (Isaiah 43:7). Ka kamram ka jong u briew ha kane ka pyrthei ka long ban tieng, ban ieid, ban burom bad ban shakri ia U Blei. Nangta ban sheptieng, ban kohnguh bad sumar ruh ia ki hukum ki jong U (Eklesiastis 12:13). Kam don kawei pat ka jingthmu ba U Blei u buh ia u khunbynriew ha kane ka sla pyrthei, hynrei tang ban SHAKRI ia la U NONGTHAW bad da kane hi yn pyndap ia ngi da ka jinghun mynsiem kaba kynja Blei.
b) Hato ngi don ka jingimpat ynda ngi la iap na kane ka sla pyrthei?
KA JUBAB: Kane ka dei ka jingkylli kaba U Job ruh u la buh jingkylli ia U Blei, “Lada u iap u briew, un im pat ne em? (Job 14:14). Hynrei hadien u Job u la phla ia la ka jingngeit da ka jingngeit kaba skhem ia ka lawei ka jong u da jingshaniah skhem (Confident, Positive affirmation of future existence) da kaba u ong kumne, “Hynrei nga tip ba u nongsiewspah jong nga u im, bad ba un ieng noh ha kaba khatduh ha ka khyndew” (Job 19:25). Bad U Blei lyngba ka shyntur kaba phla shynna ia U, U la ai ia ka Jubab ia u Job.
Haoid ka don ka jingim hadien ka jingiap na kane ka Pyrthei, bad kata ka jingim bymjukut bad ka jingshitom bymjukut ka lah ban dei SHI JUNOM BAD LA U TRAI HA BNENG ne SHI JUNOM BAD U SOITAN HA DUJOK (Mathaios 25:46) – bad kata ka shong ha ka jingpynkhreh shimet shimet kat kum ka jingpynkhreh jong ngi (Mathaios 25:1-13).
(Nuksa: Ki shiphew ngut ki theisotti).
c) Balei kiei kiei kiba sniew ki ju jia ha ngi?
KA JUBAB: Sa shisien pat ka jingthoh na ka Ktien U Blei ka don ban ong kumne, Teng teng ki jingeh ha ka jingim jong ngi ki dei hi kiba ngi leh hi da lade (1 Petros 4:15). Ki Jingeh ki jingjynjar ne kiei kiei kiba sniew ki jia ha ka jingim jong ki briew ruh ka dei namar kane hi ka pyrthei kaba ngi im kaba long kumta kaba dap da kiei kiei kiba sniew. Ka lah ruh ban dei kaba ka mariang ka leh kat kum ki aiñ jong ka (Environment of natural Law).
Kiei kiei kiba u Blei u la buh beit buh ryntih ha kane ka Mariang sawdong sawkun kaba ngi im ka long kaba myntoi ia ngi ki khunbynriew, hynrei ngi lah pat ban ngat ne hap ha ki jingshitom ne jingeh ne jingma haba kiei kiei ki jia. Ngi lah ban don ha ka jaka ka bymdei ha kata ka jingjia bym dei ka wan hap (Pule Loukas 13:4-5).
Ki don ruh ki jingjia kiba sniew kiba la hap ha ka jingim ki briew namar ka pop jong ki pateng kiba mynshuwa kiba ki la leh ha kane ka Pyrthei (Rom 5:12) ne da ka jingsniew jong kiwei pat ruh.
Hynrei ka jingkylli kaba donkam mynta kam dei: Balei kine kiei kiei kiba sniew ki wan jia ha ngi? Kine kin dang iai jia beit ter ter katba ngi dang sah ha kane ka pyrthei wat la ngi sngewthuh ne ngim sngewthuh ruh ia kaei ka jingthmu bad jingmut jong ki. Hynrei ka jingkylli kaba ngi dei ban buh ka long: Kumno ngin leh haba ngi hap ha kita ki jingeh ne jingialeh? (Ka nuksa kaba bha tam ban peit ka dei lyngba ka jingim ka jong U JOB).
d) Ka kynhun kaba saw ka dei ka kynhun ka bym don ka jingkylli lada ka lap ia U Blei. Kane ka kynhun kam don hi khyndiat ruh ka jingmut jingpyrkhat ba kaei kin kylli haba ki ioh ka lad ban ia kynduh ia U Blei Trai kynrad.Hato kane kam kren ia kaei kaei kaba kum ka jaitbynriew ngi don ha ka jingbymsngewthuh bad lyngkot ka jingmut jingpyrkhat. Kam dei eh ban ioh ia ka jubab hynrei la kumno kumno dei ban don ka jingkylli ha ka jingmut jingpyrkhat, hynrei ban ym don eh ka jingkylli te phi haba ngi ioh ka lad ban ia kynduh ban kylli ia U Blei ka long kaei kaei kaba ym lah mutdur. Kine ki dei kita kiba don ha ki arjingmut jong ka jingim ha ka Pyrthei ban ieid ia U Blei ne ban ieid ia ka pyrthei. Kine ki long kum kito ki Langbrot kiba la sakma kiba iaid ruma kylleng kylleng khlem tip shano ki leit bad shaei ka thong jong ka jingim bymjukut ki don.
e) Hato don kiwei pat ki jingim hawei pat lait na ki briew ha ka pyrthei?
KA JUBAB: Bun ngi lah ban sngewphylla ia kata ba hato don kiwei pat kiba im nalor jong u briew ha Pyrthei. Haoid ki don kiwei pat ki ba im nalor u briew. Bad kita ki don ha Bneng- U Blei uba U Kpa, U Khrist bad U Mynsiem Bakhuid bad ki angel ruh. Nalor kita ki dang don shuh kiwei ki mynsiem jong kiba iap ha Hades- kata ki lah ban don ha ka Paradais (Loukas 23:43) ne ha ka jaka jingpynshitom ne Dujok (Loukas 16:23).
f) Kaba khatduh ka kynhun ka kwah ban tip, “Haduh katno slem ka rta kin im ha ka pyrthei?
KA JUBAB: Hato ma nga bad ma phi ngi kwah shisha ban tip ia kata? Lada ngi kwah tip kumta ka long kumba ngi kheiñ ia la ki sngi ha ka pyrthei bad lano ngin iap. Bad lada ngin tip ia ka sngi ka Jingiap ka jong ngi kaba ma ka long ka jingim kan long kaba dap da ki jingsngewsih bad khuslai bad haba kum kata ka por kan wan ka jingpynshoi bad ka jingim kan long kaba dap da kiei kiei kiba sniew. Namarkata kam da donkam ba ngin kwah tip ia ki sngi ha ka rta ka jong ngi hynrei to ngin im ka jingim kaba kohnguh bad kaba pdiang hun ha U Blei. Katno kan long kaba kmen ban don ha ka BUROM jong U Blei? Ah! katno kan long kaba sngewburom bad sngewieid ia uta u Briew uba ioh mad ia kata.
Ka Jingshisha hi ka long kane. Ba ha ka Bible, ka Ktien U Blei la don lut baroh KI JUBAB ia baroh KI JINGKYLLI kiba ngi don baroh ha kane KA JINGIM. Kaba donkam ka long TO NGIN PLIED IA KI SLA KIBA KYNTANG JONG KANE KA KTIEN U BLEI BAD AP RUH IA KI JINGHIKAI JONG UTA UBA LA PYNLONG IA NGI BAROH.
HYNREI KA JINGKYLLI KABA BAROH BAROH NGI DEI BAN BUH HA KA JINGIM KA JONG NGI KABA LONG RUH KABA U BLEI HI DA LADE U DON BAN KYLLI IA NGI KA LONG KUMNE,
HATO PHI LONG KIBA SKHEM BAN LEH IA KA MON JONG NGA?????????
TO U BLEI UN KYRKHU IA NGI BAROH.
Phi don ban ong eiei?