“Ki daw jong ka jingshongkurim ba shisha”

Ex. Rev. K. Langrin

Ko khun samla bad ki tymmen, hato phi la ju pyrkhat kiei ki daw ba ngi
shongkurim? Ngi ki briew ngi pher na ki mrad. Namar ki mrad haba ki shongkurim ki don tang kawei ka daw, katba ngi pat ngi don bun ki daw.

Ngam pat ju iohsngew ba ki nongpyniathoh shongkurim kin iathuh lut ia kita ki daw, balei ba ngi shongkurim. Ma nga te haba nga leit ban pyniathoh ia ki 24 jur kiba iathoh tymmen ha ka snem 1999 ha ka balang Jaiaw Lyngngam nga iathuh lut ia kita baroh khlem da buhrieh. Khnang ba phin ym sngewlyngngoh ia kane ka jingthoh jong nga ngan sot syndon na ka Bible kaba long ka kot niam jong ki Khristan. Ka Bible ka iathuh ia ngi ba ki don san tylli ki daw ba kongsan nalor kiwei kiwei kiba kham rit. Kita ki long kine:-

1. Ban kohnguh ia ka hukum Blei:- Pule Jenesis 1:28 “To da nangkha bad nangkha roi ban pyndap ia ka khyndew”. U Blei haba u thaw briew ha kane ka khyndew u da buh ruh ia ka hukum ba baroh kin shongkurim khnang ban pyndap briew ia ka pyrthei. Lada ka jingshongkurim kam don te ym don briew shuh ha kane ka khyndew haba la iap kita ki briew banyngkong.
3. Ban ialong kawei:- Pule Jenesis 2:18 “Ym bit ba uta u briew un sah marwei, ngan thaw ia u ka nongsumar lem kaba biang ……. Kin ia long kawei”. ki arngut kiba la shongkurim kim long shuh arngut namar la pynlong kawei ka met ka mynsiem ha ka jingshongkurim.
4. Ban syiad haba thiah lang arngut:- Pule Ecclesiastis 4:11 “Lada ar ngut ki iathiah lang te ki syaid”. Ia kata kin sa sngewthuh ki khun samla ki ban sa pyndep ia ka jingiathoh samla ha ka por tlang ba khriat bha ka mariang. Shuwa ka sngi jingiathoh shongkurim jong ki katno ka jingkhriat haba dang thiah marwei. Lada kup ban syrtap ka nepbah ruh dang khynniuh thot thot. Hynrei ha ka miet banyngkong ynda haba la ioh ban iathiah lang arngut te kin sngew syaid hi ur da kaba kin iakdup mar kylliang.
6. Ban pyndap briew ia ka pyrthei:- Pule Jenesis 9:1 “To da kha bad pyndap ia ka pyrthei”. Kumba nga la ong ha katei ka point banyngkong ba lada ym don ka jingiashongkurim te ym don briew shuh ha kane ka pyrthei naduh ba la iap noh u Adam bad ka Im. Hynrei dei namar ka jingshong kurim ba u khun bynriew u sa nangroi bad nang krieh kylleng ka pyrthei.
7. Ban pynhun ia ka jingkwah ka doh:- Pule 1 Korin 7:2 “Hynrei namar ka jingleh awria to ai ba u briew baroh un ioh ia la ka jong ka tnga, bad to ai ba ka briew baroh kan ioh la u jong u tnga”. Kane ka dei ka bynta ba kongsan tam ia ki briew baroh kiba dap pura ka jinglong shynrang ne jinglong kynthei. Pynban ia kane ka bynta ngam pat iohsngew ba ki nongpyniathoh ki batai ia ki nongiathoh. Nga imat ba ki Pastor kim nud ban pynshai ia kane namar ki sheptieng ba ioh kin shah pynduh jinglong Pastor. Te shah ia nga uba la shah weng ia ka Marriage Licence bad jinglong Pastor ba ngan batai ia phi ki khun samla ki ban sa pyndep ia ka jingkyntiew kurim ha kane ka por tlang ba dang jur ka jingkhriat bad ka jingkwah jong phi ruh ka dang jur.
   Paralok bad baroh ki nongpule kotkhubor, nga la thaw ia ka jingrwai kyntiew kurim ha ka ktien Lyngngam bad ia kata nga la thep ha ka Facebook. Kiba kwah ban iohsngew, type kumne: karland langrin. Ha kato ka jingrwai kyntiew kurim ki don ki kyntien kiba kordor bad shongnia ba kiwei kim ju pyndonkam. Kita ki long kumne: “Ma sngu phaw khyllot khoraw, rev(rew) kyndur korang konthaw, sngei hynta rap haw ma sah kynmaw…” ka ktien ‘Kyndur’ ka mut ka jingkwah bym lah ban batai ba u nongthaw jingrwai ha ka kot jingrwai Presbyterian KHB 253, lain ba san u ong, “Jingkwah bajur nga don”. Te u briew ba don hapdeng ka jingkwah bajur lada um ioh ia ka jingpynhun kin kulmar khlieh bad khie lamwir. Khlem kane ka jingkwah bajur ne kata ka Kyndur ha ka ktien Lyngngam ym long ban shongkurim. Ki arngut ki samla kin sa sngewthuh ia kata ha ka miet ba nyngkong ba ki iathiah lang ba ia ka jingkwah jong ki la pynhun jrut. U Blei u la buh ha u Adam bad ka Im ia ka jingkyndur ne jingkwah bajur baroh arngut. Kumta kein ba ki sa kha ia u Kain bad u Abel. Ka ktien ‘Kurim’ ka dei ka ktien Lyngngam ba lada pynkylla sha ka ktien ki nong Sohra ka mut ka jingkiew ba la rim. Balei ba sa ong ka jingkiew rim namar ka jingkiew ka la long naduh ka por u Adam hyndai ia ka Im. Haduh mynta ki briew ki dang ia iaid ia ka lynti bah ba ialam da u Adam.
   Ha kawei ka jingiathoh shongkurim, ynda haba la dep ban ia dihsha bad ia bam ja, la pynlong sa ka jingiaseng ha iing jong kiba iathoh. La ong ia nga ba ngan ai ka jingiasyllok bad kyntu kynpham ia kita ki arngut ki samla. Uta u samla shynrang u dei u draibar uba ju niah ia ka kali sumo la katto katne snem. Te nga la pyrkhat ba kan bha ia nga ban shu ring dur ia ka jingkhyrwait stering jong u ia ka sumo. Ha ka jingkren lyngkot jong nga nga la ong kumne ia u shynrang, “Ma phi u shynrang phi long u nongkhyrwait stering ia ka sumo. Kat shaba phi khyrwait, ka sumo jong phi ka phai shata. Mynta sa kane ka sngi phi la ioh sa kane ka sumo thymmai ba phin khyrwait. Tangba kynmaw ba ka Licence ba ai u DTO Nongstoin ia phi ka iapher bad kato ka licence ba ai u Pastor A. Warjri. U Pastor A. Warjri u la ai licence ia phi ba phin khyrwait tang ia kane (nga kdew kti artat ia ka kynthei). Lada phi bakla da kaba phi khyrwait kulmar ia ki sumo jong kiwei te phin ngat ha ka jingshah pynshitom namar phi dei u nongtuh. Bad haba phi khyrwait ia kane ruh kynmaw ban ym khyrwait kulmar ioh poi pynban sha riat”. Ki paidbah hangta ki la iarkhie shawww. Sngew kumba ka dei ka jingkren biria, hynrei ka long pat kaba shisha.
   Ko ki khun samla, shynrang ne kynthei, wat ai ba kane ka jingthoh jong nga kan ialam bakla ia phi ba phin iehnoh ia ka jingpule bad ba phin iabeh kyrkieh sha ka jingshongkurim. To buhrieh shuwa bad thep ha synduk ia kane ka jingthoh jong nga.
   Ynda phi la sngewbiang ha ka jingnang jingstad, phi la ioh la ka kam ka jam, phi la biang ka rta bad phi ilup iano iano, to da iathuh shuwa ha i mei i pa bad ki kni jong phi khnang ba kin pynbeit arliang kur na ka bynta ka jingiapoi kha jong phi. Ynda la buh ia ka sngi ka ia te sa sei ia kane ka jingthoh jong nga sa pule biang jai marwei. Tangba to da bishar bha ioh ba ka jingkyntiew kurim jong phi kaba khlem ka jingieit ba skhem kan poi pynban sha ka jingiakhlad noh shiteng por. Wat shim nuksa ia ka jingshongkurim ki mrad. Namar ka jingshongkurim ki briew ka long kaba u Blei u la buh kyrpang.