“Ki briew jong ngi ki tieng tang ia ki pulit, ym ia ka khlam”

Da u Ex.Rev.K.Langrin, Seiñduli, West Khasi
Hills District.

Ngeit ne phim ngeit paralok ba ki briew jong ngi ki sheptieng tang ia u lathi jong ki pulit, ym ia ka khlam. Ïa kata nga la iohi da la ki jong ki khmat hangne ha shnong jong ngi ha Seiñduli ba ki briew ki deng mask bad leh ia ka social distancing tang haba don ki pulit. Ynda haba ki pulit ki la leit phai noh sha Riangdo ki paidbah ki la loit noh ia ki mask bad ka jingleh social distancing kam don shuh.

Ynda haba ki volunteer ki kylli,”Balei phim kohnguh ia ka aiñ ba la buh da ka sorkar?” Ka jubab jong ki ka long,”Ba ki pulit ki la leit. Ngi tieng tang ia ki pulit, ia kata ka khlam ngim tieng namarba ngim iohi da ki khmat.”

Nga la iohi ia ka khubor na US kaba 4th. May 2020, ba namarba ki nong US ruh ki tieng tang ia ki pulit, mynta hapdeng jong ka khlam corona la wan sa kita ki ngap bih ba la khot “Murder Hornets”. Kata ka khubor ka ong, “Murder Hornets with sting that can kill, landed in US.” Published – May 4, 2020 by Doughlas Main and M.Weisberger. Ym pat don ba lah ban pynshisha la ia kita ki ngap la phah da U Blei ne da ki briew. La iathuh ba kita ki ngap ba la khot ‘Hornets’ ki lah ban her ha ka jingstet kaba 40 km shikynta. Kita ki jait ngap ki iapher shibun na kiwei ki jait ngap ne bees. Ki bee haba ki dait briew ki iap noh. Hynrei ki Hornet pat kim iap. Uwei u hornet u lah ban dait bun ngut ki briew. Bad u briew uba la shah dait ha u ngap hornet u kyllon iap beit tang mar ia shah dait.

Katkum ka khubor na Bangalore kaba 4th. May 2020, la ong ba ki pulit ki la thait eh namar naduh ba sdang ka khlam bad ka lockdown kim pat ioh shongthait. Kine ki pulit ki la donkam ia ka jingpynjah thait shwa shipor ba kin leit iakynduh ia kiba ha ïing ha sem bad kiba ieit bathoiñ bad kin lait ruh na ki jingpang. Lehse ha ka jylla jong ngi ruh ka sorkar kan hap ban ailad shwa shipor ia ki pulit ba kin leit pynjahthait sha la ki ïing.

Lada kan long kumta, kine ki paidbah ha ka jylla jong ngi kiba sheptieng tang ia u lathi jong ki pulit kin sa kmen bad kin sa ioh leh mon ynda haba ym don shuh ki pulit kiba ju pyndik ia ki. Hynrei ki paidbah ki dei ban sngewthuh ba ka jingtied lathi ki pulit ka long tang ia kiba ialeh pyrshah ym ia kiba kohnguh. Bad ka jingtied lathi ki pulit ka pyntyrha tang khyndiat por, katba lada wan kita ki murder hornet kumba la jia ha US te ki briew jong ngi kin ym nud shuh ban mih shabar. Namar kat kiba mih shabar kin shah kynthah beit ha kita ki jingthaw bad kin sa kyllon iap ha surok.

Ynda la wan poi kita ki murder hornets te ki briew jong ngi kin sa long kum ha ka por thma mynhyndai. Ha ka por thma hyndai te wat lada ia ki ïingmane la plie rynghang hynrei ym don shuh kiba nud ban leit jingiaseng. Namar kat kiba mih shabar la iohsngew sa tang ia ka jingsawa ki ktang suloi. Kat kiba sniewbok te ia ka met jong ki la rung beit da u kuli.

Ki briew jong ngi mynta ki khñium bad sngewsih ia ka sorkar bad ia ki pulit namar ym pat shah ban plie ia ki ïingmane. Ki la don bun ki balang ha nongkyndong kiba la pynlong jingiaseng ha ki sngi Sunday. Tangba kim pat nud ban teh mait namar ki tieng ioh ba ki pulit kin iohsngew. Lada ki pulit kin leit surprise visit ha ki ïingmane ha kane ka sngi Sunday ban wan ha ki balang nongkyndong, thikna kin lap ba kiba leit jingiaseng ki dap ia ka ïingmane khlem deng mask wat iwei ruh. Hynrei ha ka por thma mynshwa te wat lada pynbor mano mano ban leit jingiaseng ki briew ki kyrngah namar ba sma kuli. Ka long kumjuh ha ka por jong ka khlam rakot, ki briew ki shu iashong rieh khop ha ki ïing ki sem, namar ia kat kiba mih shabar u rakot u kem im bad bam beit. Thik kum kita ki jakoit pan syiem hyndai na u blei Jupiter ki bym hun ia u thlong, ynda la wan sa u kbeit pat kat kiba mih shabar kin shah bam beit.

Haba phai sha ki kam niam ruh ki briew jong ngi ki tieng tang ia ki Pastor, ki tymmenbasan, ia ki Phadar, ki sister…ia u Blei te ym don ba tieng. Don kiba ong, “Ïa u Blei ngim iohi, katba ia ki nonghikai niam jong ngi te ngi da iohi da la ki khmat.” Kita kiba smat ban leit jingiaseng ruh ki leit tang ban pynsngewbha ia ki nongialam niam hynrei ym ia U Blei ubym lah ban iohi. Ki long thik kum ki khynnah skul kiba khreh kot tang haba iohi ki nonghikai bad ki kmie ki kpa.

Kane ka jinglong ki briew jong ngi ban sheptieng tang ia kiba da iohi da ki khmat doh ka buh jingma shisha ia ka ri bad ka jaitbynriew. Ka por ka dang plie ia ngi ba ngin kyndit bynriew noh shuwa ban dier bad ha shuwa ba kaba kham shyrkhei kan wan jia. To kyndit thiah noh ko para ri ioh ba ngin babe dier por.