Shillong, 27 Naitung:
“Nga dei u nonghi kai bad kum u nonghikai ngan leit kat shaba ka jingnang jingstad ka ialam ia nga. Nga sngew tynnad ban ia kynduh ia ki samla bad ngan long uba kmen tam lada nga ioh bynta ban noh synniang ia ka jingnang jingtip jong nga sha ki” ong u Avul Pakir Jainulabdeen Abdul Kalam ha ka jingwan iuh kjat nyngkong jong u ha nongbah Shillong ha ka 6 tarik u lber, 2013 ban long kum u nonghikai ka Indian Institute of Management-Shillong. Hynrei tang ar snem tam ba utei u President barim ka ri India u la hikai ha katei ka jaka pule u la khlad noh mynta ka sngi, ka sngi ba u la wan ban hikai ia ki samla pule katei ka jaka pule. U Dr.Kalam u la wan sha katei ka jaka pule na ka bynta ban ia shim bynta ha ka Livable Planet Earth kaba long ha IIM, Shillong.
Ka daw ka jing khlad u Abdul Kalam ka dei namar ba u la kem tlot ha ka por ba u dang kren bad ai jinghikai ia ki samla ka IIM, Shillong ha ka por 6:30 baje janmiet bad u la kyllon kynsan khlem tip briew shuh. La pynkit ia u mar mar sha ka Hospital kaba don hajan tam ha Bethany Hospital, Shillong bad la pynrung ia u hapoh Hospital ha ka por 7 baje mynmiet. Hyn rei tang hadien katto katne por ki doktor katei ka hospital ki la pynbna ba u la iap. La ong ba mar ia poi hapoh Bethany la pynrung ia u Abdul Kalam hapoh Critical Care Unit (CCU) bad la ong ba um tip briew shuh. Ki tyllong khubor napoh Hospital ki la iathuh ba baroh ki test ba la pyrshang ban leh kim treikam satia bad ki kor ki bor kim iaid shuh ki sahkut hajuh, kaba la pyni dak ba u la iap, hynrei wat la katta la ong ba ki doktor katei ka hospital kim pat nud ban pynbna ba u la iap, bad ki la ap kumba katto katne por hynrei dei hadien kumba shi kynta ba ki la ap ki la lah ban pynthikna ba u Abdul Kalam u la iap.
Katkum ka jingioh lum jingtip la ong ba ka daw ba u Dr.Kalam u la kyllon ha ka por ba u dang ai jinghikai ka dei na ka daw ba u klongsnam jong u, um treikam shuh bad u la sangeh ka jingtied bad katkum ka jingiathuh ki doktor ki la ong ba na katei ka daw ba ka snam kam iaid shuh ha ki thied snam kiba don ha ka met utei u riewkhraw ka ri. Ia ka metiap jong u Kalam la shimti noh da ki shipai bad la thmu ban pynkit lashai mynstep sha Guwahati namar ba ha Shillong ym shym la don ka helikoptar kaba iaid ha ka por mynmiet bad na Guwahati lashai hi ka sngi yn pynkit sha Delhi. U Dr APJ Abdul Kalam u dei uwei na ki president ka ri ba pawnam bha hapdeng u snem 2002 bad 2007. U SP ka East Khasi Hills u Bah Mariahom Kharkrang u la ong ba u Dr Kalam u la kyllon kynsan ha ka por ba u ai jingkren ha ka por 6.30 baje eiei janmet ha IIM, Shillong bad la pynkit wut wut sha jaka sumar.
La iathuh ba u Dr Kalam u la pang klongsnam bad mar ia kyllon, la pynkit wut wut sha jaka sumar ha Bethany bad la buh ha ICU.
“U President u la poi ha hospital kumba la khlad lypa. U la don hapdeng ka jingma bha bad ngi la pyrshang ban leh katba lah ban ai jingsumar”, la ong u Dr John Sailo Ryntathiang u director ka Bethany Hospital. U Chief Secretary u Bah PBO Warjiri u la iathuh ba u la iakren bad u Union Home Secretary u LC Goyal ban pynbeit ban rah ia ka met jong u Dr Kalam na Guwahati sha Delhi lashai mynstep.
Ki doktor na North Eastern Indira Gandhi Regional Institute of Health and Medical Sciences (NEIGRIHMS) bad na Army Hospital ki la hek bak sha Bethany marsien iohsngew ia katei ka khubor Bethany hospital. Kumjuh ruh u Lat ka jylla u V Shanmughanathan, u Lamphang ka ing dorbar u Abu Taher Mondal, ka myntri kam pohing ka kong Roshan Warjiri, u Chief Secretary PBO Warjri bad u DGP Rajiv Mehta ki la mareh sha katei ka Hospital.
Khyndiat haba phai sha ka jingim u Dr.Kalam , la kha ia u ha ka 15 tarik u risaw, 1931 ha Dhanush kodi, Rameswaram, India bad u la khlad noh ha ka 27 tarik u naitung, 2015 ha ka rta kaba 83 snem, la ju khot ia u kum u ‘Missile Man’ namar ba u dei u saiantis uba peit ia ki tiar pynbthei ne u Nuclear Saiantis. U dei u briew uba wan na ka longiing ba duk bad u dei u khun jong u maji uba kienglieng ha ki thain shathie ka ri India, u la iaid lyngba ki lynti kiba eh ha ka jingim jong u ha kaba u la ioh bun ki khusnam kynthup ka Padma Bhushan bad ka Bharat Ratna Award , bad dei ha u snem 2002 ba u la kylla long u President ba 11 jong ka Ri India.
Namar ka jingiap u Dr.Kalam ka sorkar India ka la pynbna hynniew sngi kum ka sngi ka jingiam briew namar ka jingsngewsih namar katei ka jingiap kynsan u President barim ka ri uba la bat ia ka kam President naduh u 2002 haduh 2007. U Myntri Rangbah Duh ka ri u Narendra Modi ula pynpaw ia ka jingsngewsih kthang halor ka jingduh noh ia utei u riewkhraw ka ri ha kaba u la ong, “Ka jingmut jingpyrkhat jong nga ka dap tang ki jingkynmaw, nga la ia kren bunsien bad u , nga ju kyndit ia ka jingstad jong u bad nga la ioh bun ki jinghikai na u” ong u Modi.
“Nga dap da ka jingsngewsih kaba khraw namar katei ka jingkhlad kyndit u President barim ka Ri , u dei uba la ai jingkyrmen ia baroh kawei ka ri” ong u myntri kam pohing ka jylla u Rajnath Sing.
U myntri pla tyngka ka ri u Arun Jaitley u la ong ba ka jingnoh synniang u Dr Kalam kum u Saiantis bad kum u President ym lah ban thew shuh. Ka ri ka iam briew ia ka jingkhlad noh jongu bad ngin iai ioh mynsiem na ki kam jongu, la ong u Jaitly.
Ka President barim ka ri ka Pratibha Patil ruh ka la pynpaw ia ka jingsngew lem. “U dei u briew ba bha tam ba nga la iakynduh. Nga sngew sih. U dei uba bi ria, ka jingmut jingpyrkhat ba bha bad u ju kwah ban noh synniang tang sha ka imlang sahlang”, ka la ong.
Phi don ban ong eiei?