KAEI KA LAWEI JONG KA REP KA RIANG HA KA JYLLA?

Katkum ka jingkhein ia ki nongshong shnong, la lap ba kumba 75% haduh 80% ki dei ki nongrep ha ka Jylla Meghalaya ka jong ngi kiba im da ka rep ka riang. Ki durut bad minot thop ha la ki lum ki pynthor ki bun bad kumta ter ter ba kin kyrshan ia la ka iing ka sem. Haba dei ka aiom ban leit lum ia la ki jingthung, ki hap pynlut por ban leit kheit, ban thep bad song ha
ki byrni, ki khoh ki polo bad ban ioh kit ha ki kali la ki long ki kali lajong lane kiba shu wai ba kin ioh die ha ki iew ki hat. Ki wan dang step phyrngap ban ioh die ha Iewduh ha shuwa ban wan lut kiwei ki nongrep na kiwei kiwei ki distrik ha ka Jylla.
Kaba I myllung bad I pait mynsiem haba peit ia ki khamtam eh mynta ba lyngshop sa ka khlam, ki jhur ki jhep, ki soh ki pai ba ki wan die ki shu pyut lut. Ym tang katta, ngi iohi ia ka shnong Mawklot, ki jhur ki jhep kim mih shuh kumba ju mih. Bun kiba pyut la ka long u kubi, u phan, tyrso ruh um mih bha bad kumta kim lah satia ban pynmih kamai kumba ju long man ka por.
Hato kine ki nongrep ki ioh mo ia ka jingkyrshan ba ki dei hok ban ioh na ka Sorkar ban kyntiew ia ki? Kaei kaba u Myntri ka Rep ka Riang u leh haba iakynduh mawsiang ki para nongrep? To ngin ia peit katto katne ki mat kumne harum:

Ka jingshah bat jong ki nongrep katba ki dang wan kit ia la ki mar ha Mawblei, NEIGRHIMS, Smit bad Mawiong ha ki pulit ki nongap pahara.

Ka jingkhang ia ki katto katne ki iew dielang.

Ka jingpyrkhing ia ki nongthied jhur ha Iew Anjali kaba pynlong ia ki mar ki mata jong kine ki nongrep bapli ban shu pyut ha kitei ki jaka. Ka la long ka jingiam kthang bad ki hap kren bynniaw ruh ba dang lah ba ieh ba kin pyut ha ki lum ban ia kaba ki wanrah sha Sor Shillong ban shu pyut kai shane haduh ba la I pangmet.

Ka PM KISAN scheme ka lad ai jingiarap ia ki nongrep ha kaba ka Sorkar ka don ka jingkitkhlieh ban pynurlong ia kine ki jingiarap ba kin poi sha ki. Hynrei ngi iohi ba tang 8967 ngut ki nongrep ki shah kynthup ha ka list ban ioh ia ka installment kaba phra jong kane ka scheme.

Ka jingdawa ia ka Minimum Support Price (MSP) namar ka jingshahkhniot dor ki nongrep ha ki mahajon (hawkers/middlemen). U sohsaw ba shongdor 40 tyngka shi kilo, ki hap die 4 tyngka, sohkhia ba 25 tyngka shi kilo, ki hap die 3 tyngka.

Balei ka Sorkar kam shim ia ka sien jam ba radbah ban rat dyngkhong ia kitei ki diengpynkiang bad plie ki lad ki lynti ban kyrshan ia ki?

Ki mar ki mata ki la sniew lut, mano ban bah khlieh ia ka jingduhnong ka jong ki?

Shano jah I bah Paidang ha kum kane ka por ba ki donkam hir
hir ia ka jingiarap pynban I jied ban shu eh khunswet ia ki?

Hato kam dei ka kamram jong u Myntri ka Rep ka Riang ban shim ia ka jingkitkhlieh ban wanrah ki buit ki sian, ki lad ki lynti ban kyntiew ia la ki nongrep?

Kane ka pyni shai ia ka jingbymlah ka jong u Myntri ba dei peit ia ka bha ka miat ki nongrep ban kitkhlieh haba don ki lad ban iarap ia ki lyngba ki song pisa lane kiwei pat ki lad jingiarap ba ka Sorkar kmie ka Ri India ka ai.

Kaei ka lawei jong ka rep ka riang ha ka Jylla? Nga khmih lynti ba ka Sorkar kan leh ia kaba donkam na ka bynta kine ki nongrep da kaba iatreilang ban peit kiei ki jait jingthung jingtep ba donkam ban thung ha ki rukom ba dei bad ba janai (industrial farming) ba kan long ka jingmyntoi nyngkong nyngshap ia kiba rep, ka khyndew ka bri, ka ioh ka kot ka Jylla. Nangta ha ka liang ka die ka thied (market mechanism) jong kine ki mar ban iaid beit iaid ryntih ka khaii ka pateng ha ka liang ka demand bad supply chain. Namar lada kdiah u budlum, shano kan poi ka Jylla Meghalaya baieid jong ngi?

Damang Kynsai Rynjah
Shillong – 793015
Meghalaya