Shillong:Ka Khasi Department, St. Edmund’s College ha ka jingïatrei ryngkat bad ka IQAC ka College, ki la pynlong ka webinar ha ka 22 tarik u Jylliew, 2021 halor ka phang on the theme “Ka Jingdap 180 Snem Jong Ka Jingwan U Rev. Thomas Jones Sha Ri Khasi-Jaintia”.
Ïa ka webinar la pynïaid da u Dr. Sylvanus Lamare uba la kdew ba ka long kaba donkam ban kynmaw ïa u Thomas bad u synniang jong u haba ngi ïaid sha phrang ha kane ka spah snem.
Ka Dr. Rosa M. Mawlong, ka la kren halor u Thomas Jones ïa uba la kha ha ka 24 tarik u Kyllalyngkot, 1810, uba dei u khun jong u misteri dieng na ka shnong Berriew (Aberriw), Montgomeryshire, Wales. Ka la batai halor ka jingpynkhreh jong u Thomas Jones ïa lade da kaba pyntbit ha ki kam bynrap shwa ban long u missioneri, ka la kdew ruh ïa ki jingeh jingtynjuh kiba pher kiba u Thomas Jones u la ïakynduh katba dang don halor duriaw. Ka la kdew shai ba u Thomas Jones u la poi sha Sohra lyngba ka Sylhet ha ka 22 tarik u Jylliew, 1841 bad kumno u la mad ki jingeh kiba pher ha Sohra.
Ka Prof, Streamlet Dkhar, iba long ka Dean, Humanities, NEHU ka la kren halor u Thomas Jones naduh 1841 haduh ka sngi kaba u khlad noh. Ka la kdew ïa ki lai tylli ki skul kiba u Thomas Jones u la pynlong ha Sohra, Mawsmai bad Mawmluh. Ka la kdew ruh halor ka jingtbit jong u ban ïalap da ka ktien Khasi kaba pnah bad da kata bun ki briew ki la ïaroh ïa u. Ka la kdew ruh sha u synniang uba u la thoh lyngba ki kot kiba u la pynkylla Khasi da kaba kdew sha ka Rhodd Mam bad sha ka Gospel u Matthew. Ka la ong ba u Thomas Jones u dei u missionaeri uba kiba bun kiba trei ïa kajuh ka kam ki eh ban sngewthuh namar ki jingpyrshang jong u kim shym la ïadei bad kata ka por. Ka la ong ba u Thomas Jones u la khlad noh na kane ka pyrthei ha ka 16 tarik u ‘Nailur, 1849 bad la tep ïa u ha u Lum Jingtep ka Scottish bad dei u Prof. David R. Syiemlieh uba la lap ïa ka jaka tep jong u,
U Prof. Awadesh K. Mishra, Professor bad u Head, Linguistics Department, EFLU, Shillong. Kum u linguist uba la pynlut palat 20 snem ha Shillong u shem ba ka ktien Khasi ka dei na ka longing kaba la rim bha kata ka Austro-Asiatic ha ka thup Monkhmer. Wat lada ka dei ka ktien kaba dang shibit kum ka ktien thoh pynban ka dei ka ktien kaba la dap la biang bha bad kaba don ka kramar kaba biang. Kawei pat ka mat kaba u la kdew ba kiba kren Khasi ki ïaryngkat bad ka jingdon kiba kam ïa lade kum ki Khasi ym kum ha kiwei pat ki jait ktien. “Kane ka pyni ba ki Khasi ki dei kiba ieit bha ïa la ka ktien” u la ong, U la kdew ruh, ba lada ka ktien Khasi ka kwah ban nangroi bad kiew ka dei ban pdiang ïa ki kyntien na ki ktien shnong kiba pher hapoh jong ka. U la ïathuh ba kum u dkhot jong expert komiti, u la lah ban pynsngewthuh ïa ki para dkhot ban pynhiar na kaba ju long 50 lak sha ka 5 lam tam ki nongkren bad ba ka ktien ka dei ban long kaba la thoh la kumno kumno 150 snem shwa ban ai jingithuh. Kawei ka jingeh ba ka ktien Khasi ka don ka long ba kam ka ktien kaba la hikai ha ki sobjek ha ki kyrdan skul ne kham shalor. U ïohi ba ka jingma ka ap lada ki khynnah pule mynta ki ïabeh tang sha ka English bad wat ka Sorkar ruh kamleh ei ei halor kane da kabapynkhreh ki kot ha ka ktien Khasi na ka bynta ki sonjek kiba pher. U la pyni nuksa ba mynta kiba bun kim pyndonkam shuh ki kyntien tynrai ha ka khot ïa la ki kmiew ki kpa, ki kni bad kiwei kiwei; u kren shai ba ka ktien bad ka kolshor ki ïaid ryngkat ryngkat. Halor ka jingdawa ban pynrung ïa ka ktien Khasi ha ka Khyrnit Kaba Phra ka Riti Synshar, u ong ba ka dei ka jingdawa kaba dei hok, hynrei ka donkam bun ki jingpynkhreh bad ka jingpynbit pynbiang da ki kot ki sla kiba biang. U la kdew ruh ba u nongpynïaid ka webinar kaba mynta ka sngi, u la trei bor bah naduh 2008 haduh 2012 ban weng ïa ka Khasi na ka list jong ki ktien kiba lah ban jah noh na sla pyrthei. Kum u riewwad bniah uba la ngam jylliew bad wad halor ka ktien Khasi u ong ba ka dei ka ktien kaba sngewtynnat bad kaba don kyrdan.
U Dr. Sylvanus Lamare ha ki kyntien pynkut u la ong ba ka jingrakhe ïa “Ka Jingdap 180 Snem Jong Ka Jingwan U Rev. Thomas Jones Sha Ri Khasi-Jaintia” ka dei kaba la pynïasnoh ïa ka mynnor bad ka mynta da ka jingthmu ban kiew rasong.
Ïa ki kyntien burom la ai da u Prof. Bobby S. Basan bad ki kyntien khublei pat da u Prof. Wanpli Kharwanlang.
Phi don ban ong eiei?