- George B. Lyngdoh, MLA Umroi Constituency
Ka shnong Lumshyiap kaba don hapoh Umroi Constituency ka long ka shnong kaba don ka umshyngiar kaba la neh palat spah snem. Ki paidbah nongshong shnong ki im na kane ka shyngiar bad pynlut ym duna ïa ka 2 kynta shi sngi ban pynbit pynbiang ïa ka umbam ha la ïing. Kane ka la pynlut phut ïa ka por jong ki longkmie, ki samla khamtam ki khynnah skul. “Ha ki por eksamin, ki khun ki hap dang step phyrngab ban ïoh pynbiang shuwa ïa ka um nangta ki sa ïoh lad khreh kot,” la iathuh iwei i longkmie ha shnong. Kane ka jia ha shi rta jong ki paid nongshong shnong.
Ha ka 3 tarik Nailur 2020, ngi la ïoh lad ban sakhi ïa ka jingkylla kaba khraw pat ha ka shnong Lumshyiap bad ka long ka jingsdang ïa ka jingpynkylla ïa ki shnong nongkyndong jong ngi sha uwei pat u mawjam. Ha kane ka sngi, la plie paidbah ïa ka skhim um kaba la pynïoh ïa ki kor um ha 65 tylli ki tnum ïing ryngkar sha ki ïingmane bad ïing skul. “Nga pynbna ba ka Lumshyiap ka dei ka shnong nongkyndong ba nyngkong tam ha ka Jylla Meghalaya ban ïoh umbam ha man la ka thliew ïing,” la pynbna u Myntri ka tnat PHE, U Bah Samlin Malngiang uba long kum u kongsan ha katei ka sngi.
Kaba dei ban ai jingïaroh ka long ïa ka jingtrei shitom jong ki Rangbah Shnong bad ki paid nongshong shnong kiba la buddien beit sia haduh ba kane ka skhim kan urlong. Ha u snem 2019, ynda la sdang ban pyntrei ïa ka skhim, u Rangbah Shnong u la la wan kyrkieh ban ïathuh sha nga, ba ka top um kam lah ban pynlang bha ïa ka um bad lada long kumne, ka skhim ka lah ban nym treikam bha. Kumta, mar mar ngi la ïa pynbeit ban jurip ïa ka skhim. Hadien ka jingjurip, la lah pat ban pynbeit ïa ki jingduna da ka jingtrei shitom jong ki ophisar jong ka tnat PHE.
Kaba kham itynnad ka long, ba ïa kane ka skhim la shim rai da ka tnat PHE ban pynpoi umbam ha man ki thliew ïing da ka pisa jong ka Sorkar Jylla bad la pyndep biang por naduh Nohprah 2019. Kane long ha shuwa ban sdang pat mynta ïa ka skhim Jal Jeevan Mission jong ka Sorkar Pdeng kaba don ka thong ban pynpoi umbam sha man ki thliew ïing hapoh u 2024.
Ka Ri Bhoi, kum ka ‘Aspirational District’, ka don ka thong kyrpang ban ai umbam ha man ki thliew ïing hapoh u Lber 2021. Kum ka nuksa ha Lumshyiap, ka tnat PHE kan sa donkam ïa ka jingïatreilang jong baroh ki nongïalam shnong bad ki ïing ki sem ba kin lah ban pynïoh umbam sha man ki thliew ïing. Kane kan kyntiew ïa ka jingim jong ki paidbah da kaba kyntiew ïa ka khuid ka suba, ka koit ka khiah bad khamtam eh ba ki longkmie bad samla ba kin ïoh tyngkai ïa ka por da ban trei ïa kiwei pat ki kam kamai jakpoh.
Naduh u 2018, nga la ïohi ba ha bun bah ki shnong ka umbam ka la long ka dieng pynkiang kaba shyrkhei bha. Ki pipe ki la dkut, sarang bad don kiba la shu shah rat jubor. Kane ka la pynsohsat ïa ki paidbah khamtam ki longkmie kiba hap pynbiang ïa ka ïing ka sem. Namar ym don pisa ban pynbha (repair) ïa ki na ka tnat PHE, nga la ïarap noh katto katne ka skhim MLA namar la i jynjar shaba palat. Ynda la sdang pynbha pat ïa kine, ka jingkylla kaba wan ha ka shnong ka long kaba pynphuhmat ïa baroh. Kawei ka nuksa ka long ka shnong Nongrim Nongladaw kiba la bynrap lang ha ka skhim MGNREGA.
Ka jingsdot jong ki tlong um ka long kawei ka phang kaba pynkhuslai shisha. Lada ngim lah ban kut jingmut ban sumar ïa ki tlong um, ki shnong nongkyndong kin sa jynjar. Na ka liang ka shnong Lumhsyiap, ki la rai ba Shi ‘Acre’ ka jaka ha sawdong ka tlong, kin sumar bad thung ïa ki dieng ban pynkhlaiñ ïa ka jingdon ka um. Ngi donkam ïa kum kine ki jingkut jingmut bad jingïohi jngai kaba pynïoh mynsiem bad ban ïada ïa ka longbriew ha ka lawei.
“Mynta te ngi la sngew suk hi jai bad ngi la kylluid ka jingmut jingpyrkhat naduh ba poi ka umbam ha ïing”, la ong i longkmie na Lumshyiap ryngkat ka jingphuhmat. Nga kwah ba ki khmat phuh sam rkhie kiba ngi ïohi ha Lumshyiap kin pur lang sha baroh ki shnong nongkyndong jong ngi. Ngi donkam ban kut jingmut ban nym ailad ïa ka thong sha khmat ban shah pynjngut ha ki dieng pynkiang. Ki longïing bad ki shnong jong ngi ki dei ban ïatylli ban kynjoh ïa ki mawjam sha khmat namar dei ka umbam umdih kaba ai jingim ïa ka longbriew.
Phi don ban ong eiei?