AIS SUJA
Temple ka wan na ka ktien latin “Templum” kaba mut ka jaka mane ia u Blei ne ia ki blei ha la ki rukom jingmane. Kadei ka ing ba la thaw ban mane ia u Blei.
Hangne ngim ia mane shaphang ka Temple kaba la thaw da u briew bad da ka hukum u Blei. Ka jingpynjot kaba khadduh ia ka Jerusalem da kaba thang ia ka ding la pyntwa ia ka Temple kadei ha u snem 586 B.C. Ia kane ka Temple la pynjot da ki nong Babylon hadien ka jingiap u Solomon. Kumta ka Temple u Solomon ka la neh tang 400 snem. Hadien ba la pynjot ia ka Temple u Solomon, la shna pynbha pat ia ka Temple ha ka por u syiem Darius. Ha kata ka por ka Khubor ka la wan ha u Haggai u Nongiathuhlypa u da ong ha u Serubbabel u syiem Judah (Israel), kane ka la neh haduh 500 snem haduh ka por u Herod syiem bad la ju tip ruh ia ka kum ka Temple u Herod. Haggai 1:1-5.
Kane ka Temple u Herod pat ka la neh haduh ka por u Trai Jisu, bad u Trai Jisu u la ju rung hapoh kane ka Temple u Herod ha Jerusalem. Ia kane ka Temple la shna tang da ki maw marble bad da ka ksiar. Hynrei la pynjot noh ia kane ka Temple da ki shipai Roman ha u 70 A.D. Dei ha ka por jong kane ka Temple ba u Jisu u la iohi lypa ba kan ym neh bad ba yn sa pynjot noh ia ka. Kumta u Jisu u la iathuhlypa ha ka kynthei samaria da kaba u ong – “Ko ka briew to ngeit ia nga ba ka por kan jia, ba phin ymioh ia mane ia u kpa (Blei) ha u ne u Lum lymne ha Jerusalem…….. kita kiba mane Blei kiba shisha, kin ia mane ia u kpa ha ka mynsiem bad ha kaba shisha, na ba u kpa u wad ia kita ban mane ia u. Ioanis 4:21-22. Kumta hadien ba u Jisu u la leit noh shabneng, kine ki kyntien ki la urlong namar la pynjot thiaw ia kata ka Temple ha u snem 70 AD da ki shipai Roman. Dei naduh kane hi ka por ba ki Jiw ne Israel kim lah shuh ban shna Temple haduh mynta kadaw ka long ba ka Trei kam ka ktien ba u Jisu u la ong – “Phin ym mane Blei ha u ne u lum ne ha Jerusalem.” Ioanis 4:21. Kadaw hi ka long ba u Blei um mon shuh ia ki Israel ne iano iano ban thaw ki temple ne jaka mane Blei ki baremdor katba ymdon eiei pat ha mynsiem.
Dei na kata kadaw u Blei u ong ha u Isaiah – “Ka bneng ka long ka khet jong nga ka khyndew ka jingiuhkjat jong nga. Kaba kum kano kano ka ing (Temple) phin tei ia nga? Isaiah 66:1. Nangta shuh shuh ong u Blei – “U Solomon u la tei ka ing ia u. uta uba ha khlieh tam eh (U Blei) um ju shong kein ha ki ing ba la thaw da ki kti u briew. Ki kam Ki Apostol 7:47-49. Hangne ngi sngewthuh mynta ba balei la pynjot barabor ia ki Temple ha Jerusalem haduh ka Temple u Herod ruh? Dei namar u Blei um mon ba ki briew kin ia thaw tang ia ki Temple, um mon shuh ia ka jingknia kaba rim, namar u la khreh ia u khun jong u u Jisu Khrist ban long ka jingknia kaba tang shisien namar ki pop ki ba bun. U Jisu u dei u khunlangbrot ban knia halor lum kalbari. Hebru 9:26-27. U Blei um kwah jingknia shuh bun bunsien. Um kwah Temple shuh kiba la thaw da ki kti ki briew. U kwah ban mane ia u ha ka dohnud ha kaba shisha. Ioanis 4:22.
Ka ktien u Blei ka kren shai kdar ka ong- “Phi phim tip ba phi long ka ing shong sah hapoh jong phi?. Uno uno uba pynjot ia kata ka ing shong u Blei u Blei un sa pynjot ia uta. NAMAR KA ING SHONG U BLEI KA LONG KABA KHUID, KABA LONG MA PHI KEIN. 1 Korinth 3:16-17. U Blei um kwah Temple shuh kaba thaw da ki kti u briew. U kwah ia ka Temple kaba long ka met jong ngi kein. U kwah ba uwei pa uwei u briew u jaidbynriew ban long ka Temple u Blei. Hato phim tip ba kata ka met (body) jong phi ka long ka ing shong u Mynsiem Bakhuid? U ba hapoh jong phi? Ia uba phi ioh na u Blei bad phim long la ki jonghi, namar ka thied ia phi da ka bor bah (da ka snam u Jisu) 1 Kortinth 6:19-20. U Blei u kwah ia uwei pa uwei u briew ban long ka Temple ban pdiang ia u Mynsiem Bakhuid jong u Blei, ong ka ktien u Blei.
Mynta ngi sngewthuh ba ka Temple ka Balai na ka bynta ki Israel kamdei kaba na u Blei hynrei na ka bynta u soitan Lucifer namar u Blei u khlem ai hukum shuh ban pynieng Temple ha Jerusalem. Mynta hi ngi tip ba ngi baroh ngi long ka Temple u Blei ka ing shong u Mynsiem Bakhuid jong u Blei. Ka long kaba ma ba lada uno uno un pynjot ialade, u Blei un pynjot thiaw ia u. 1 Ioanis 3:16. Amen.
Phi don ban ong eiei?