Kong Linda Kongwang
KA STROKE : Ki dak jingshitom halor ka jingma ban ngat na kane ka jingpang bad katto katne ki jingai jingmut ban pynduna naka jingshahktah ha kane ka jingpang.
Katba nang iaid ki sngi ki por la ju sakhi ba ka jingpang stroke ka dei ka jait jingpang kaba nangkynrei bha bad kaba pur sted bha bad ruh kadei ka jingpang kaba ktahjur khamtam ia kito kiba la heh ka rta. Kane ka jingpang kaba la ju tip ruh kum ka Cerebro Vascular Accident (CVA) bad ka long ka jingpang kaba donkam jingsumar mardor lada phi ngat lane shah ktah naka. Kane ka jingpang ka lah ban jia ha kano kano ka por bad ïano ïano ruh. Ka daw halor ka jingwanjia khyndit kynsan kane ka jingpang kadei na ka jingthut treikam ki thied snam bad ka jingsahngeh kynsan ka jingiaid ka snam sha ka jabieng. Ka jingthut treikam ka jabieng na kadaw ka jinglangsnam haka jabieng ki lah ban thaw shibun ki dak jingshitom ki balah ban buh jingma ia ka jingkoit jingkhiah wat ka jingkhlad ruh de.
Ki don ar jait jingpang stroke:
1.Ka Ischemic Stroke : Kane ka jait stroke ka ju wanjia lada don ka jinglang snam bad khanglad ia ka snam ban tuid sha ka jabieng.
- Ka Hemmorrhagic Stroke : Kane ka jait stroke pat ka ju wanjia na ka daw ka jingtlot ki thied snam bad ka jingnehslem ka jinglang tylli ka snam ha ka jabieng kaba wallam ka jingpait bad phlei snam ha ka jabieng.
Ki dak jingshitom ki ba paw halor ka jingma ban ngat na ka jingpang stroke:
Ki dak jingshitom ki ba paw jong ka stroke ki iapher na uwei u briew sha uwei pat bad katto katne kiba iasyriem ki dei ka jingbymlah bad pynkhih shuh iaka met baroh kawei lane katto katne ki bynta jong ka dkhot met, ka jingbymlah ban pynkhih shiliang ka met, ka jingthut ka rukom kren, ka jingkulmar jingmut, ka jingbymlah treikam shuh ka jabieng, ka jingbymlah trei kam shuh ki dohksah bad kiwei kiwei de.
Ki jingjur jingkhia jong ka met, ka jingbym kilan met tista, ka jingkyrni ha ki jingdih pynbuaid kum ka jingdih kyiad bad dih sikret lane duma, ki dei kiba buh jingma halor ka jingngat na kane ka jingpang stroke. Lada phim lah ban tehlakam ia kine ki jingeh, phin sakhi shuh shuh ia shibun kiwei pat ki jingshitom ha ka met kum ka jingkiew ka blood pressure, ka jingjur ka Cholesterol, ka jingpang shini bad ka jingthut thiah.
Ka jingai jingmut ban iada ialade na ka jingpang stroke :
- Pynduna ka jingkiew ka Blood Pressure (BP):— ka high blood pressure ka dei ka daw bah kaba hakhmat eh ban ngat na kane ka jingshitom lada ym lah ban tehlakam ha ka por kaba biang. Ka jingpynbiang iaka blood pressure kalong kaba donkam na ka bynta ka jingiada.
- Pynduna ka jingkhia ka met:— Ka jingsngaid bad khia palat ka met ka don jingiadei halor ka jingkiew ka blood pressure bad ka diabetes (shini) bad kane ka kyntiew ia ka jingma ban ngat naka jingpang stroke. Lada phi dei kito ki sngaid bad khia ka met phi donkam ban pynduna ia ka jingkhia ka met, ban iada ialade na ka jingma ban ngat na ka jingpang stroke.
3.Bam ki jingbam ba bun ki fibre : Ban bam ki jingbam kiba bun ka fibre haka por mynstep ka iarap pynduna iaka cholesterol haka met bad kane ka iarap halor ka jingtreikam bha jong u klongsnam bad pyllait naka jingma ban ngat na ka jingpang stroke.
4.Ka dohkha : Ki dohkha ki don kyrhai ka fatty acids bad ka vitamin E haki na kata ka daw ban bam iaki la kumno kumno ar sien shi taiew ka iarap ban pynkhuid ia ki thied snam na ka jinglang jong ka snam bad ki jakhlia bad ka iarap ruh ban pynbiang ia ka blood pressure ha ka met.
5.Ka vitamin B : Kane ka vitamin la ju tip ruh ba kalah ban iarap halor ka jingtuid bha ka snam sha baroh ki bynta jong ka met. Twad jingmut na ki doktor shuwa ban dih iaki dawai vitamin B bad dih ia ki man la ka sngi ban pynduna ka jingma na ka jingioh iaka jingpang stroke.
6.Ki Flax seed : Kine ki flax seed ki don kyrhai ka fatty acids haki bad ka jingkynthup lang ia ki ne ia ki umphniang flax seed ha ki jingbam jong phi ka lah ban iada na ka jingpang klongsnam bad stroke.
7.Ka jingkilan met : Ka jingkilan met kalong kaba donkam tam naka bynta ka jingkoit jingkhiah jongka met bad kane ka dei kaba ai jingmyntoi ha baroh ki liang. Ka jing kilan met la kumno kumno shikynta ha ka shi sngi ka iarap pynkhih ia ka met ka phad kaba wallam ia ka jingiaid beit ka snam bad pynbha iaki thiedsnam. Ka jingkilan met ymtang ba kalah ban pyllait naka jingma ban ioh iaka jingpang stroke hynrei ka iarap ruh ban pyllait na shibun ki jingpang jingshitom, pynduna ka jingkhia ka met bad pynbiang iaka blood pressure haka met. Khublei.
Phi don ban ong eiei?