Kat haduh ba thoh ia kane ka khubor, ka jingdon kiba ioh pang coronavirus ha South Korea, ka la poi sha ka 11,468 ngut bad kiba la jem na katei ka jingpang, ki don 10,405 bad kiba iap ki long 270ngut.
La iathuh ba ka South Korea, ka dei ka ri, kaba tbit tam ban iakhun pyrshah ia ka khlam corona, khlem da donkam ban khang lut ia baroh ki kam ki jam.
U Mike Ryan, uba dei u heh jong ka World Health Organisation, Emergencies Programme, u ai jingiaroh ia ka Singapore bad ka South Korea, ha kaba ki ia khun ia katei ka khlam, khlem da donkam ban pyrkhing lut nadong shadong.
U Ryan, u ong shuh shuh ba ki Ri, kiba pyndonkam shibun ka jing test, kiba pynshong jngai ia kito kiba don jingsuba ia kiba don jingpang, ki la lah ban khanglad ia ka jingpur jong katei ka jingpang.
U khlieh duh ka WHO, ruh U Tedros Adhanom Ghebreyesus, u ai jingmut ia kiba bun ki ri ka pyrthei, ba ki dei ban buddien ia ki kam ba la pyni da ka South Korea, ban iakhun ia u coronavirus.
Ka myntri bar ri jong ka South Korea, ka Kang Kyung-wha, ha ka jingiakren bad ka BBC, ka iathuh ba ka jingsdang jongki ban pynkhreh ia ki tiar ban test, ka long ha shwa ba kan don ka jing ia bit briew jong kane ka jingpang.
“Ha shiteng jong u kyllalyngkot, ka tnat jong ka koit ka khiah, ka la iaid shakhmat ban leh ia ka test, da ka jing ia syllok bad ki kompeni kiba pynmih dawai bad hangta ngi pynmih ia ki test, kiba donkam bha ban lap daw ia katei ka jingpang” ong ka Kang. Kumta mar ia sdang ka jingioh pang, kiba na ka niam Daegu, ha U Rymphang, ka South Korea, ka la sdang bad dum bad dam ban iakhun ia katei ka jingpang.
“Ka jingtest, ka dei kaba donkam shi katdei” ban khanglad ia ka jing ia pur ka jingpang, ong ka Kang bad la ailad ban pyn shong jngai ia kito kiba don jing suba ba ki don ia ka jingpang. Ka dei hi lyngba katei kajuh ka lynti, ba ka Hong Kong bad ka Singapore ruh ki iaid ryngkat ryngkat.
La iathuh ba kito kiba shong jngai ha la iing, ki dei kiba koit ba khiah bha, hynrei lada ki don dak jingpang, kumta la nang pyn kynriah jngai bha ia ki bad ia katei la kam da U Tedro, u khlieh ka WHO, ba ka dei ka buit ban jynrat na dyngkhong ia katei ka jingpang.
Ka South Korea, ka Hongkong bad ka Singapore, kim shym la khanglut satia ia ki kam ki jam, hynrei ki plie ia ki dukan, ki karkhana bad ki restaurant ruh kumjuh bad ka Singapore, ka plie ia ki skul ruh kumjuh.
Ka Japan ruh ka dei sa kawei ka Ri, kaba iaid katba kum ka jingstad jong ka South Korea bad katei ka ri, ka iaid stet bha, ha kaba test, nangta ka sumar kyrkieh ia kito kiba ioh pang bad ka buddien bha ruh ia kiba don jingiadei bad ki.
Ka Hongkong bad ka Singapore, ki pyrkhing tang ha ka leit ka wan, ban nym ia khleh bad kiba nabar, ha kaba ka Hongkong, ka khang ia ka rel, kaba iaid man ka sngi sha Wuhan, ha kaba la khang naduh ka 30tarik Kyllalyngkot 2020 bad ka Singapore ruh kumjuh, ka khang ia rung ka mih shabar jong ka Ri, ha kaba U Ong Ye Kung, myntri ka pule puthi jong ka Singapore, u ong ba katei ka jing pyrkhing, ka long ban nym thut ka jingleit trei, ka jingleit bam leit dih bad ka jingleit skul ruh bad u ong ruh ba ki khynnah skul, kim don jingma satia bad ka jingkhang ia ki skul, ka pyn khuslai jur ia ki kmie ki kpa jongki, kynthup ia ki nos bad ki doktor ruh bad u kyntait ruh ba ki skul, kin dei ki jaka ban pyn saphriang ia katei ka jingpang bad ha ka jingong U Kung, la iathuh ba bunsien, ki dei toi ki khynnah kiba iabit jingpang na kiba heh ha iing.
Kitei ki ri, ba kynthup ia ka Hong Kong, Singapore bad ka South Korea, ki la mad ia ka jingpang kaba jur jong ka SARS, ha u snem 2003 bad ka South Korea, ka la hap khang lut naphang, na ka jingpang MERS ha u snem 2015 bad lyngba kitei ki jingeh ba ki ia kynduh, ki la ioh jinghikai ba kin kham stet ban iakhun pyrshah ia ki jingpang.
La iathuh shuh shuh ba ha South Korea, ki pyndonkam da ki camera, ki mobile bad wat ki credit card ban lap ia kito kiba suba ba ki don jingpang bad ka Hong Kong ruh, ka ju batai shai ia kito kiba don jingpang man ka janmiet. Ha Hongkong, ym ju iathuh ia ki kyrteng kiba ioh pang, hynrei la iathuh ia ka rta jong uba iohpang, shynrang ne kynthei, ka jaka sah, ka dak jong ka jingpang bad ka thain ba u don bad katei ka pynsuk shibun ia kito kiba don marjan ba kin sngewthuh bad buddien ia la ka leit ka wan jongki.
Ka tnat ka koit ka khiah, la iathuh ba ka ju pyntip paidbah ia ki number jong ki kali, ha kaba ki don ki nongniah kiba don jingpang coronavirus, nangta ki number jong ki liengsuin ruh, lada don kiba ioh pang, kiba wan da kitei ki liengsuin, ba ki paidbah kin lah ban husiar ialade. Ha Singapore ruh ki leh kumjuh hi, da kaba ki iathuh paidbah ia kito kiba ioh ia kitei ki jingpang, ba kiwei kiba don jing iadei bad ki, kin nang ban iada ialade.
Ka South Korea, ha U Lber ba ladep, ka iarap pisa ha ka dor kaba shi million won lane kaba long T.61hajar sha 14 million ki longiing (na ki 35 million ki longiing ha katei ka Ri). Ia katei ka pisa, ym shym la ai sha ki paidbah, hynrei, la ai ia ki da ki voucher, ba kin leit thied ia ki jingdonkam jongki, na ki dukan bapher bad katei ka jingai, ka dei ia kito kiba duna ka kamai kajih jongki.
Ha Singapore, na ka bynta kito kiba la duh kam, na ka khlam coronavirus, kin ioh ia ka jingsiew na ka sorkar, kaba long $800 shi bnai, na ka bynta lai bnai kynthih bad kito kiba la shah ot tulop, na ka daw jong ka khlam, kin ioh $500 shibnai na ka bynta lai bnai bad katei ka jingsiew, kan long naduh U Jymmang haduh U Nailur 2020. Ha Singapore, kiba ioh pang, ki long 34,366, kiba la koit ki long 20,727 bad kiba iap ki long 23 ngut.
Ka Hongkong, ka siew 10,000 hongkong dollar sha uwei pa uwei u nongshong shnong jongka, uba la palat 18 snem shaneng. Ka Hongkong, ka don haduh mynta ia 1,083 ngut kiba ioh pang bad kiba la koit ki long 1,036 bad 4 ngut kiba iap.
Phi don ban ong eiei?