Shillong: Ka Seng Khasi Kmie, ka la rakhe ia ka Seng Kut Snem ba 120 mynta u snem 2019 ha kane ka 23 tarik Naiwieng ka sngi Saitjain, naduh ba lah seng ia ka ha u snem 1899 da ki 16 ngut ki longshwa bad ki riew rangbah.
Ia kane ka jingrakhe la pynlong da ka jingiaid paidbah na madan Iew rynghep, Laitumkhrah shaduh madan Weiking ha Jaiaw ryngkat ka put ka tem, ka phawar ka kynhoi jong kito kiba dang don ha ka niam tynrai.
Ia kane ka jingrakhe lah sdang ha ka por mynstep napoh ka Iing Seng kaba ha Mawkhar da ka ksing lum paid, ka jingpynher ia ka lama, ka nguh ka dem na ka kynhun ki tymmen ki san nalor kiwei kiwei ki jingeh burom ia kane ka sngi.
Ha kane ka snem ka kham pher namar ba ka Seng Khasi Kmie ka la pynkup burom ia ar ngut ki rangbah ba la noh synniang ha ka put ka tem tynrai ka jaitbynriew kynthup u Bah Komik Khongjirem ba ioh ia ka National Award kum u nongtem Tangmuri ba tbit tam bad u Bah Rojet Buhphang nongtem Khasi na ki samla na ka sangit Natak Akademi New Delhi, kiba dei ruh ki nonghikai ka Sieng Riti Institute Wahkhen.
Ka seng Khasi ka la pynkup burom ruh ia u nongialam ka Kalyan Ashram Meghalaya u Dr. Vishwamitra Batra, na ka bynta ka jingtrei jong kane ka kynhun ban kyntiew ia ka pule puthi ha ka jylla.
Ha lympung Weiking, la pyndon burom da u Kongsan u Prof S K. Srivastava uba dei u Vice Chancellor ka NEHU.
Ha ka jingkren ha kane ka sngi, u Vice Chancellor, u la ong ba ka kolshor ka la ialam ia ka jingmut bad ia ka mynsiem kaba don ha kane ka jylla. “Ka snap ba paka bah shisha, ka mynsiem ba shitrhem ka jingkyrkhu na u blei najrong natbian,” ula ong.
U Vice Chancellor ula ong ba u niew burom ia kiba seng, ki jingtip ba la mad ia ka niam, ki riti dustur, ki kolshor, ki kyntien kiba bun jait bad khamtam eh kane ka jingngeit ki trai ri trai muluk.
“Ka la pynkhih shaphang ka jingdonkam jong ka lama jong ka seng kaba don ia ka dak ka shin, kumba kiwei ki niam ki ngeit ha ka blei sngi ba ka ai jingshai na ka jingdum”, u la ong.
U la ong ba manla ki bynriew haba duwai ka wanrah ia ka jingshai na ka jingdum, naba ym lah ban im ka blei sngi kaba long kaba donkam bha. Manla ki jingngeit niam ki hikai ban burom ia ka long briew bad u la don ha Meghalaya mynta la 4 snem, u sngew sarong ban ioh ia ka jingieid, ka jingktah na ki nongshong shnong.
Katba na ka liang u Dr Balajied Sing Syiem, Syiem ka Hima Khyriem, haba ai jingkren ula ong ba ka jingdon ka niam tynrai ka long ban im ia ka hok bad ki longshwa ki seng lyngba ka hukum bad ha u Khasi, watla ka lah ban long ka bym don jingthoh, ki khana pateng ki kni ki kong bad ka niam ka long ban pynsah riti, ka jaitbynriew.
Kumjuh u Bah Antonio Lakiang, na ka Sien Raij ula ong ba ka niam ka wanrah ka jingiajan hapdeng u Blei bad u briew lyngba ki nia jutang bad ia ka niam Khasi bad niam Tre lah pynshong nongrim da ki hokum ban bat ban ksoh bad kamai ia ka hok.
Shwa ia kane, u president ka Seng Khasi Kmie, u Rangbah D.K Dkhar, ula ong ba lada ym dei na ki 16 ngut ki riew rangbah kiba lah seng ia ka Seng Khasi kan jin da la duh lah dam noh bad lada duh ka niam ka jait bynriew lah duh bad lada ym ioh jinglait luid na ki phareng ka jaitbynriew kan jin da lah duh.
La don ruh ka jingduwai phirat na u Bah Skor Jala nongknia nongkhan ka Sengbah Seng Niam Khasi, nalor ki jingrwai tynrai, ki jingtem tynrai. La pynkut ia kane ka jingrakhe seng kut snem da ka jingpyni nam ia ka riti dustur jong ka jaitbynriew.
Phi don ban ong eiei?