Bah RM Shabong
Ka Meghalaya, ka la kynjoh mynta sha ka rta kaba 48 snem kynthih bad ha kaba kum kane ka khep, ngam tip, la ngi dei ban ia sngew kmen ne ngi dei pynban ban ia sngew diaw bad la ngi dei ban ai burom iano iano ne ngi dei pynban ban niew tang ne ban ia kynnoh halor ka jinglong kaba kum kane ka Jylla ha kine ki sngi.
Ban iakren ki don shibun bah ki kyntien, kiba ngim sngew nang shuh ban ia niew tang, namar ba ka jingioh ia kane ka jylla, ka dei kaba la tip kum ka jylla rilum, hynrei mynta, ka la kylla long ka jylla ri thor bad nangta, kane ka dei ka jylla kaba khlem pud khlem sam bad kaba ngim tip satia haduh mynta, haei u don u pud jong kane ka jylla naduh na shatei bad nangta na mihngi bad na sepngi ruh.
Kane ka jylla, kaba la tip kum ka jylla rilum, hynrei kam don ia ka bhah kam bhah jam ia kita ki riewlum lane ki trai shnong, namar ba mar 40 percent la ia knieh hapdeng ki Khasi, Jaintia bad ki Garo bad sa 20percent, la shah sngewbha ban ia knieh ki Bihari, ki Nepali, ki Bengali bad kat kiba lah ban rung ha katei ka thup.
La ju pynsngewthuh shuh shuh ba ki jaka ki puta, ki mar poh khyndew, ki dei ki jong ki trai shnong, hynrei ha kine ki sngi, la iohi ba kitei ki jingkren kim don jing shisha satia, namar ba kiba bun bah ki jaka ki la leit sha ki kti jong ka sorkar, ha kaba shna ophis, shna surok bad nangta kiba bun bah ki jaka ki la poi ha ki kti jong ki kompeni bad ha ki khyndiat sngi, yn sa ai jingbit shuh shuh ia ka kompeni dewbilat ba kan nang khlong ia spah ton u mawshun bad katei ka dei halor ka jing iadei bad ka khyndew ka shyiap.
Ka jinglong jingman ha kine ki sngi ia ki trai shnong, ka long beit kaba tang ka ktien, katba ka kam pat ka long da khongpong bad la iohi ha kine ki sngi ia ki jingeh kiba khraw than kiba ngi ia tyngkhuh bad kitei ki long ba ngim lah satia ban die ia u dewiong, uba la shah khang mynta la san snem tam bad nangta ba ngim lah ban khang ia ka ain jong ka Citizenship Act (CAA) bad ba ngim lah ruh ban pyn urlong ia ka jingdawa ia ka ain Inner Line Permit (ILP) kaba la iai dawa la 30 snem tam eiei.
Ka sorkar Jylla, kaba don ha ka bor, ka dei namarkata ban kren katba kum ka jing shisha ha kine ki sngi, namar ba lada ngim kren ia ki jingshisha, ka long kumba ngi kynmaw burom ia ki riewshlur bad ba ngim don lad pat ialade ban leh shlur, namar ki ain ki la teh ia ngi.
Phi don ban ong eiei?