Ronik T Ryntathiang
Kane ka juk iabeh thong ban Ioh burom teng teng ka pynmatlah noh wat ia ka akor hakhmat u briew U Blei.Bun sien ngi klet noh ia ka akor haba la jubor palat ka buaid burom.U briew uba buaid kyiad u pynhiar dor ia lade shi met,katba u briew uba buaid burom u pynhiar dor ia ka imlang sahlang,ia ka jaidbynriew bad ialeh ban kyntiew skong ia lade da ka jingstad pyrthei ba ngi da thied rem dor.
Ka akor kam wan na ka jingtip thoh jingtip pule,hynrei ka hiar pateng na la rympei.Ban ong ba ki briew ba la pule kham bun snem ban Ioh ia ka kyrdan pule ba kham jrong ne kham heh ki long kiba donburom ka dei kaba bakla.Ka akor ka dei ka nongri ia ka burom surom,ym ka jingstad thoh jingstad pule.Ki kmie ki kpa ki pynlut ka spah ka phew ban saindur ia ka jabieng jong ki khun,ngi klet noh patde ban saindur ia ka dohnud bad ka mynsiem kiba long ka tlong jong ka akor.Ngi pynkiew lang tylli ia ki khun da ka jingstad thoh jingstad pule ba ngi la thied rem dor bad khlem da pyrkhat satia watla kaei ba ngi kren kan pynmong ia kiwei.Ki khun jong ngi ki san ki rangbah sha ka thong jong ka nam ka burom ryngkat ka manga,ka katnga,ka kummanga ter ter.Ngi kop hakhmat kiwei pat ki jaid bynriew ba ngi dei ka jaidbynriew tip blei,sngewlehrain patde namar ba tang para briew ruh ngim pat lah ban ia burom.Kine baroh ki ju jia namar ba ha ngi ki briew ka shyrkhei ka buaid nam buaid burom.
Ka nam ka burom ka iapher na ka burom surom.Ban Ioh ia ka nam ka burom ngim khein watla ngin pynhiar dor noh ia ka longrynieng jong kiwei bad ngim sngew sang ruh wat ban pynmih ne pynjaw snam ia kiwei . Ki mih ki jingiakren bein para briew,para niam,para kur,para kha,para shnong para thaw namar ka buaid nam buaid burom bad ka long kaba ithamula ba kum kine ki rukom pyrkhat jong ki riewkhlaw hyndai hateng hateng ki mih wat na ka jabieng jong ki riew stad thoh riewstad pule kiba la heh ka kyrdan pule. La tyndep kata ka jingstad , ngi klet noh iala ka jong ka akor ka ijot.Synshar ka manga,ngi khein niut ia kiwei.
Ngi thew ngi khein ia ka jingbakla jong kiwei la kumba ngim pat ju bakla ne shah rem ia lade lane ngin nym bakla ne rem shuh ia kano kano kaba ngin pyrshang ne ngin leh.Ngi mareh thong ia ki maw mer bajrong ban Ioh ia ka nam ka burom,ngi klet noh patde ban tyngkai ia ka akor ka ijot na bynta ka burom surom.La shlei ki nongwad nam nongwad burom, la hiar dor pat ka burom surom. U thylliej u dei uwei ka thymmei jong ka akor.Ha ki briew kiba shah synshar ha ka manga,bunsien ki klet ban tyngkai ia u thylliej.Ha kane ka juk, ka jingiabein ia khoh lane ka jingiapynrem para briew ka la kham sniew namar ym tang u nongshahkren u tip,hynrei wat ka pyrthei ruh ka tip ka iohi ba la iathad lyngkrang hi da lade ia lade . Waw ! ka jingsngew jah burom kata ka kylla Khristan.
Ngi kop ia lade ki Khristan tip briew tip blei, katba kiwei pat ki jaid niam ki dang rkhie bein ia ngi.Imat ki balang Khristan ki la dei ban jurip ne tohkit Ioh don ba la pynmih ia ki baibil thok – Ha jaka ” Kat uba bishar iala u para un shah bishar – la shah thok – kat uba bishar iala u para un shah nam shah burom” ” To I’m sngi nyngkong ha ka Hima bad ka saindur U Blei – – – – la shah thok – To im sngi nyngkong ha ka pihuin bad ka bein briew _ _ _ _ “. “Wat bishar ia kiwei _ _ _ la shah thok – bishar ia kiwei ban Ioh burom riewkhraw “. Lada ym don ki baibil thok, balei pat kum ki Khristan dang ianud ka pihuin ka bein briew mar met mardoh kat haduh ban iathad ia ki jingbakla briew sa ha ki lad pathai khubor. Kiwei ki jaidbynriew haba ki kwah Ioh nam Ioh burom ki aiti lut ia lade met bad mynsiem na bynta ki parabriew khlem noh shiliang la ia u muslim,hindu,Khristan ter ter; ma ngi hangne patde haba kwah nam kwah burom ngi leh da ki kam bein briew.Ngi klet ba kum kine ki jingmlien ki long pyrshah ia ki ain blei bad ain synshar ri ne tyllong ain ( constitution ) jong ka India.Tip haduh katno kata ka jingstad jong ngi haduh ba ngim tieng shuh lada ngat ha ka defamation ruh kat kum ka Indian Penal Code. Sawdong ka dpei ba rhem,
Ryngkat ki kur,ryngkat ki kha;
Ki don ki ain ba skhem,
Bym bit ban kren thala.
Ka jabieng la ka stad,
Burom surom nyngkong to wad;
Akor ijot to ri,
Ba kim Ioh daw ban dom ia phi.
La phi khraw ka pyrkhat,
Sumar ho i’u thylliej !
Wat kop ha ka jingstad,
Ioh shah bein ei ba dang bieit.
Phi don ban ong eiei?