Shillong:Ka lyer ha Umiam, ka jaboh bun bun shah ban ia kiwei ki jaka sor ha India, lane kaba la ai jingkhein 112 ha ka Air Quantity Index (AQI) ong ka seng FKGJP. Katei ka seng, ka iathuh ruh ba mar ia rung ha ka lynti iaid kjat ban poi sha katei ka jaka bret niut ha Marten, Mawlai Mawiong, ka jingsma iewkhong ka long ka bym lah shuh ban batai.
Katei ka jinglap, ka long haba ka FKJGP, Mawlai Circle hapoh ka jingialam u President Bah Marbud Dkhar, ka leit jurip mynta ka sngi, ia ka jaka theh nuit ka jylla ka Marten Mawlai Mawiong.
Ka kyrwoh khubor, ka ong shuh shuh ba ka lynti iaid kjat shapoh kane ka jaka ka long kaba dap da ka ktieh jaboh suda ryngkat bad ka sma iwtung bym lah shuh.
Katei ka seng, ka buh jingkylli ia ka Sorkar bad ka Meghalaya State Pollution Control Board (MSPCB) ba ki buh, da ki kyndon aiu, haba ki peit ia kane ka jaka, halor ki jait niut ba lah pynkylla sboh bad ki bym lah pynkylla sboh(Bio-degradable , Non – Biodegradable& Solid waste).
“Lada ia ki niut la shu thang pathar kan buh jingma kaba sniew tam ia ka lyer bad ki briew bad ki kynja jingim baroh kin pang bad khrew na kane ka lyer bih” ong katei ka seng.
La ju shem ba khamtam ha ka por slap baroh ka bih niut ka rung lut sha khyndew bad yn ym lah shuh ban mih jingthung ha kane ka jaka bad ka umbih ba tuid lut sha Umiam ka pyniap lut ia ki Doh um ha khlaw Mawiong bad Umiam bad ka seng, ka ong shuh shuh ba kane ka jait khniang jingpang ba her bad sahkut ha lyer (Toxic Particles) ka buh jingma ia ki briew kiba iai ring mynsiem.
Ka seng, ka lap ruh ba don ki karkhana rit kiba shna sboh, ha kane ka jaka, hynrei katno ki lah ban pynmih sboh ryngkat bad kine ki kyndon juk thymmai (Modern Scientific Waste Management Methods) khlem da buh jaka ia kine ki nongtrei ha kane ka jaka.
Ka Seng ka sngewdei namarkata, ban dawa noh ban pynkynriah jaka theh niut na kane ka jaka namar ka Mawlai kam dei ka jaka kit pop ia ka sor kaba la dap da ki jaboh jabain na kylleng ki jaka ryngkat ki karkhana bad ki Hospital.
Ka Seng ka pynrem jur ruh ia ki bor peit ha kane ka kam kum ka Municipal bad ka MSPCB bad ka shim ruh ba ka Marten ka dei ka shap (Symbol) jong ka jinglehbein ka Sorkar ia ki nongshong shnong bad ka jingbamsap jong ka. Ka Seng ka kyrmen ba kane ka Sorkar thymmai kan lah ban leh eiei noh wutwut halor kane ka jingdawa, khnang ba ki briew bad ka mariang kin ioh jingim biang. Ka seng, ka ong shuh shuh ba kan sa leit ban kynduh ia u Myntri badei peit ban ujor ia kane.