K.Diengdoh
Ka don ka jingong ba ka niam kam lah
ban tehsong ia ka jaitbynriew.
Lymne ka sain hima sima [Politics] bad kino kino ruh ki jingthaw seng thaw kynhun kin ym lah ban tehsong ia ka jaitbynriew. Hynrei ka jait ka khong ne ka longkur longjait ka lah tang ma ka hi, ban tehsong ia ka jaitbynriew ha ka Ri kaba ngi ia im ia sah. Na kata ka daw ngi tip ba ki longshuwa manshuwa jongngi ki da tih bha ia ka nongrim jong ka longbriew manbriew ha la ka longkur long Jait. Bad ki da sneng ki da kraw bad ki da hikai bniah bin-pa bin ha la ki khun ki pyrsa la ka long na ka liang ki kmie ki kpa ne ki long kni longsan ban bat, ban pynneh pynsah pateng la pateng ha kaba ia dei bad kane ka bynta.
Hynrei katba nang iaid ki por, ha ka jingkylla jong ki juk na ka pateng sha ka pateng, ki ju don bun kiei kiei kiba mih noh na ka jingsngew jongngi kaba pynphalang bad pynper jingmut shikatdei eh ia ka kam long kur long jait kumba ka long ha kine ki por kiba mynta. Khamtam ha ngi ka jaitbynriew ka bym don jingthoh jingtar na ki kulong kumah ka hyndai hynthai ki la ju mih bun ki jingiathuh ia la ki thymmei longkur longjait ha la ki rukom kiba pher bapher. Na ki jingiathuh kiba kum kita ki don kiba da tip thikna, ki don ruh kiba shu tip malu mala na ki jingtharai ba kumne kumtai. Bad ka ju shong eh ruh ha ka jjingiathuh ia ka jingtip bad ka jinglum jingtip na la ka tynrai longkur longjait jongngi hi.
Kaba ngi tip ha ki longkur longjait ka jaitbynriew Khasi Jaintia jongngi ka long ba baroh ki jait ki kur kim long na ka juh ka thymmei jingwan longbriew jongki. Ki don kiba wan na la ka thymmei thymmei ha la ka jingiathuh bad la pynlong pat ia ka jaitbynriew kaba tang kawei. Man la ka jait ka don la ka jong ka jong ka History kaba ia pher kawei na kawei pat ba kawei ka jait ka wan na kawei ka thymmei bad ba kawei pat ka wan na kawei ka thymmei. Ngin shu shim nuksa na ka jait Diengdoh. Katkum ka jingiathuh na ki kmie bad ki kni, ki longshuwa manshuwa, ka jait Diengdoh ka mih bad hiar pateng na ka Iaw Shibdi kaba na War jaintia. Kata ka Iaw Shibdi ka dei dei ka longkmie kaba ka jait jongka ka dei ka Lamin. Na ka jait Lamin ki mih ka jait Laloo, jait Pyrbot, jait Pohsnem, jait Hek, jait Nartiang, jait Gassah, jait Katkeh, jait Amkoi, jait Gasyngai, jait Iongkjam, jait Iongkdoh, jait Pohlangar, jait Pohduna, jait Wanpiat, jait Diengdoh, jait Laithma, jait Pariong, jait Marong, bad ka jait Marngar.
Nalor kine ki kyrteng lada dang don ki kyrteng kiba dang iaid lait ne kum klet hangne ki lah ban ai ki jing kynthoh na ka bynta ka jingbha ha ka jingialong kawei ka longkur longjait. Tang ha ka jait Lamin ki mih ka jait Lamin-Gadew, Lamih- Gadep, bad Lamin-Gadiang.
Ka jait Pariong bad ka jait Marngar ki kylla na ka jait Diengdoh ba ki leit poi shongshnong sha kitei ki jaka. Ka mih ka jingjer kum ha ka rukom sin ia ki jait Diengdoh kiba don ha Pariong, ha Marngar ha ka rukom ong ki Diengdoh-Pariong, Diengdoh Marngar bad kumta ha kaba ia kren pynlyngkot pat jah noh ka kyrteng Diengdoh paw noh tang Pariong, Marngar, bad ha kata ka rukom. Te lada don pat kano kano ka jingkynthoh shaphang ka jinglong jaitbynriew Khasi, khamtam ha ka jait Marngar:- Kaba lah ban pynshong nongrim ka long wan wad tynrai la ki dangtip ia la ka jinghiar pateng na ka Iaw Shibdi lane na ka jait Diengdoh. Lym kumta ruh u Dkhar u lyngkien ruh u lah ban kam jait kam khong khamakha na kano kano ka kyrteng ka shnong Khasi kaba u shong u sah haba u poi ha ka kutlad.
Katba lah ban ioh jingtip ka long kaba sngewdei ban a pdeng kitei ki jait haneng, don kiba kylla kyrteng biang sha ka tynrai kyrteng jong ka jait Lamin, kaba long ka thymmei ba ki tip ha kaba ki ia mih.
Ka jait Syngai ka kylla long shikur bad ka jait Diengdoh na ka daw ba ka jait Syngai ka shim bynta na u Dkhot u Lamjew ka knia ka khriam na ka jait Diengdoh bad ha ka jingiathuh pateng kumta ka kylla longkur longjait haduh mynta mynne khlem da kylla da kumwei pat haba la pynsoh ha ka knia ka khriam syndon.
Ka rukom khein jait jongngi ki Jaintia ka long kaba maian bha haduh katta, ki don ruh ki 9 khep ba na kaba ia buin kylliang ruh ki ia kylla long kur noh ba da ia sang wat ban ai shongkha shongman. Ki longshuwa jongngi ki iathuh kumta ba haba ia ieid ia thoin para marjan marpa ne ba jia ka pang ka shitom, ki kmie lane ba ki leit iew leit hat, para kmie ki ju ia ri khun kylliang bad ki da ia ai buin ruh. Bad ha kane ka rukom ki ia kylla longkmie noh pateng la pateng.
Ki don bun kiwei kiwei de ki jait ha la ki jong ki jong kiba ki kyrteng ki mih shibun hynrei ki long kawei ka kur. Shuh shuh kum ka nuksa nalor ka jait ba la kdew shakhmat sa ki jait Hynniewta, jait Kurbah, jait Basaiawmoit, bad kiwei kiwei de ki kyrteng ba don ha ka kur jong ki haba ki ia lum lang ki ia long kawei ka kur.
Ka jait Dkhar kum ki Khar- sawkpoh haba ki ia lumlang, la ki long ha ki kyrteng bapher bapher hynrei ki long kawei ka kur kawei ka jait.
Ka jait bynriew jongngi ka long da shisha ka jait bynriew kaba kyrpang haba shim na ka liang ka longkur longjait. Ki ju mih bun ki jingkylli pateng la pateng kiba kylli-Nangno u Khasi u wan? Don ki riew shemphang kiba jubab ia ka jingwan u Khasi da kaba pynshong nongrim na ki rukom kren ktien ba thap ia syriem bad kino kino ki jait bynriew. Don ruh kiba pynsyriem na ka rukom im rukom mer bat hap iasyriem bad kino kino ki jaitbynriew. Hynrei halor kane ka jingkylli u longshuwa jongngi u ai ka jubab ba “u Khasi u wan na ka Khatar snem lynti”. Bad bun na ngi ngim da pynshongnia ba ka long kumta Ka Khatar snem lynti ka kdew ba u Khasi u wan na la ki thymmei longkur longjait bad u pynlong kawei ka jait bynriew Khasi.
Don ki por khamtam ha kine ki snem kiba kham hadien ba ka mih sa ka rukom tang jait haba kiwei pat ki jaitbynriew bym dei ki Khasi ki kwah ban long Khasi. Bad ia kata ruh la leh ha ka jait bynriew jongngi. Hynrei hateng hateng ka mih ka jingsngew phalang jingmut ba kito ki jait bynriew kiba shu tang jait kin ym lah ban ia sngewthuh jingmut bad ki jait bynriew Khasi Tynrai haba bunsien pat ki shim kabu noh na kata ka jingtang jait. Namar ka i bad sngew kumta ba ki syiem Khasi Hyndai ruh ki ju pynsnoh kur ia ki Dkhar ki lyngkien ha ka jait Khasi kaba la don lypa. Niuma lada kaba la leh kan sah kaba la leh, tangba dei ban sngewthuh ia la ka tynrai bad kata ka la biang. Hynrei ym ban shim kabu da kumwei pat. Bad ia kane ruh la dei ban ai jingmut ba kam dei shuh ban ia pynsnoh kur ia ki khyllah jait ha kano kano ka jaitbynriew Khasi kaba la don lypa.
Sa kawei pat kaba ngi shem ba ki don ki jait na ki kur Khasi kiba nangrit nangrit katba nang mih ki por. Ki lah ban don bun ki daw ruh halor kine ki liang. Lah ban ong lehse ba don ki jait kiba shim nam noh noh na ka pateng ki kpa ne kiba kylla noh sha kiwei pat ki jait, khlem da ia kut lang na la ka iing ka kpoh ha ka kur kaba ki ia don. Bad kata ka nang kham khem pynrit noh ia ka jait kaba ki dei ban nang ia long parum pareh. Bad haba ong kumta kam mut ban tuklar ne lorni ia ka kam kur kam kpoh ia ka ka jait ka khong ki briew, hynrei ka jingmut tynrai jong kane ka jingthoh ka long ban wer ia baroh ha kaba ngi iatehsong ia ka jingialong kawei kum ka jaitbynriew ha la ka jong ka Ri Khasi Jaintia. Namar ngi iohi shai kdar ba haba ka jingialong kawei jongngi hapdeng kawei ka kur bad kawei ka kur kam don shuh ka wan noh sa ka shah lyngshop ka shoh thombor ha kiwei pat ki bor ki bym dei. Bad kata ka ktah ruh wat haduh ia ka synshar ka khaddar ha ka Ri bad ka Jaitbynriew, bad ka it ka Hima bad kumta ter ter.
Ka jait Lyngdoh mawnai ka don Jing iateh kur badno² de ???
ka jait Marweiñ ka don jing ia teh kur bad no bad no de??
Nga kwah ban tip kham bniah halor ka longkur longjait katkum ka sawangka ka tiewlarun