Shillong: Mynhynnin ka sngi, kumba 300 ngut tam ki Garo ki la iaid proseshon ha nongbah Shillong ban pynpaw sha ka sorkar ba ki la kwah noh da la ka jong ka jylla Garo Land. Ia katei ka proseshon la ialam da ka Garo Land State Movement Committee (GSMC) bad la sdang ia ka proseshon na Parking Lot ka Addl. Secretariat ter ter sha Khyndailad bad la pynkut ha katei kajuh ka jaka. Ha katei ka jingiaid proseshon jong ki Garo la wan ruh ban ia shim bynta da ki sengbhalang bapher jong ka ri Lum Garo kum ka AHAM kaba ialam da u Champion R Sangma, ka ANVC bad kiwei pat ki seng.
Haba ia kren bad ki nongthohkhubor, u Chairman jong ka GSMC u Nikman Ch Marak, u la ong ba ka jingdawa Garo Land jong ki Garo kam dei shuh ka jingdawa kaba dang thymmai hynrei kaba la sdang naduh u snem 1889 da u Sonaram R Sangma bad mynta u la ong ba la dei ka por ia ka sorkar Meghalaya bad ka sorkar India ba kan pyrkhat noh kumno ban pynurlong ia katei ka jingdawa. U la ong ba ka sorkar ka hap ban khot jingialangban ia kren ia kane ka bynta bad lada kam khot kin dang pynjur shuh shuh ia ka jingiakhih katkum ki kyndon kiba shah ban leh ha ka ri synshar paidbah.
“Ngi la ia khih da ka lynti kaba jai jai, ym da ka jingiaumsnam, ngi khmih lynti ba ka sorkar kan khot ban ia pynbeit ia kane ka kam, baroh shi katta ka sorkar ka la shu sngap hynrei mynta lada kam leh eiei ngin pynjur ia ka jingiakhih katkum ki kyndon kiba shah ban leh ha kasynshar paidbah, ngi ngeit ba lada ia kren kiei kiei baroh ki lah ban urlong” ong u Nikman haba ia kren bad ki nongthohkhubor.
Haba kylli balei ba ka GSMC ka kwah ban ia khlad noh na ki Khasi-Jaintia bad ban dawa da la ka jong ka jylla Garo Land, u Nikman u la ong “Ngi la ioh ia ka jylla Meghalaya naduh u snem 1972 bad naduh kitei ki por hi ngi la ia im suk im saiñ bad ki Khasi-Jaintia khlem don kano kano ka jingsngewpher, hynrei ka jingkwah jong ngi ban ioh la ka jong ka jylla ka dei namarba ngi sngew ba ka la dei ka por ia ngi namarba ngim ia hap ka rukom im bad ki Khasi-Jaintia bad kane ka wanrah shibun ki jingdkoh” u la ong.
Shuh shuh u la bteng biang da kaba ong “Ngi ia pher nadong shadong, naduh ka ktien ka thylliej ym ia pei ban ia kren hapdeng jong ngi ki Garo bad ki Khasi-Jaintia, ka riti ka dustur, ka kolshor, ka rukom im ka ia pher bak ly bak, nangta ka rukom bat khyndew bat shyiap ruh ka ia pher bad ka rukom synshar khadar ruh ka iapher” ong u Nikman.
Nangta u la kdew biang ba ka nongbah jong ka Meghalaya ka dei ka Shillong bad ka Shillong ka la jngai bah na ri Lum Garo, “Lada ngi don jingeh, ngin hap ban wan sha Shillong, ka long kaba eh ia ngi ban wan shaduh Shillong. Lada ngin ioh ia ka jylla lajong, ka nongbah jong ka jylla ruh kan don hajan, kin don ki skul, kin don ki kam pynroi, ka ioh ka kot kan kiew bad ka jingsahdien kan ym don shuh hynrei kumba long mynta ngi sahdien bha bad lah ban weng ia katei ka jingsahdien tang lada ngi ioh jylla lajong” ong biang u Nikman Ch Marak.
Haba kylli pat ia u pud u sam jong ka Garo Land kaba ki kwah, u Nikman u la ong ba haduh mynta kim pat poi sha ka bynta ban ia kren ia katei naba kin hap ban shaniah ha ka jingpruid dak ka sorkar kaba yn ia sngewthuh lang lyngba ka jingiakren. “Ngin hap ban khot lut sha ka miej jingiakren naduh ki Sengbhalang, ki paidbah kiab don ha Khasi Hills ruh ba ngin tip na ki shano ki kwah ban ia soh, hadien ba ngi la dep ban pynbeit ia kane, ngin hap ban dro da la ka jong ka map” ong u Nikman uba kyntait ia ka Map ba la tyrwa da ka ANVC bad u la ong ba ka jingdawa jong ka ANVC bad ka GSMC ka iapher ba kly bak naba ki dawa da ka jingiaumsnam katba ka GSMC pat da kaba jai jai, ki la tyrwa da ka Map la jong katba ka GSMC pat ka kwah ban pynbeit shuwa sa dro pat ia ka Map. Ka GSMC ka la dawa ruh na ka sorkar ba kan thaw ia ka state Re Organisation Commission kumba la leh ha ka por ba phiah jylla ia kiwei pat ki jylla ka ri India.