KA KOT REP

B.M Pugh

[ba bteng] Ka rukom ri ia ki khun syiar:-
Ki khyndiat sngi ba dang sdang ka jingim ki khun syiar ki long kiba donkam tam ban kham khmih thuh bad sumar bha namar dei ha kane ka por ba ki khun syiar ki lah ban ioh kem ia ki jingpang ba ha rukom. Ki khun syiar ba bha bad ba shait ba koit ki kylla long ki syiar kha pylleng ba bha hadien ha bud.
Kumno ngin pynkhreh ha kaba iadei bad ka ri ia ki khun syiar?

• Ki jingpynkhreh na ka bynta ka ri khun syiar ki long kumne harum :-
  (1) Dei ban pynbiang lypa ka kamra shwa ban wan poi ki khun syiar. Namar ia ki syiar la ju sdang ban ri naduh ka sngi ba ki mih pyrthei (day old chick)
  (2) Pynthylli ia ka sem lane kamra kaba mut ban buh khun syiar la kumno kumno 1 1/2 bnai hadien ba la weng noh ia ki kynhun syiar barim.
  (3) Sait ia ka madan da ka um lane umsoda bad synreit dawai malathion ne sumithion ia ka kamra baroh kawei.
  (4) Siang da u skum kurrat lane da u stait kba ia ka madan ka ban nym duna la kumno kumno 2 inchi ka jingrben.
  (5) (i) Buh ia ka shang-pynsyaid (Brooder) kaba don bad ki bulb electric ban ai jingsyaid. Kane ka long syriem kumba kdup khun ka kmie.
  (ii) Ker noh sawdong ia ka shang-pynsyaid khnang ban iada na ka jingsakma ki khun syiar kiba lah ban kem khriat bad iohpang lada jngai than na ka shang-pynsyaid.
  (iii) Ka jingsyaid hapoh shang-pynsyaid ka dei ban long :-
  Ha ki khun syiar ba 1 taiew ….. 95 F
  Ha ki khun syiar ba 2 taiew ….. 90 F
  Ha ki khun syiar ba 3 taiew ….. 85 F
  Ha ki khun syiar ba 4 taiew ….. 80 F
  Ha ki khun syiar ba 5 – 7 taiew ….. 75 F
  Ha ki khun syiar ba 8 taiew ….. 70 F
  Wat la katta, ka jingdonkam ki khun syiar ia ka jingsyaid lah ban ithuh ne kine ki dur harum :-

Fig-1 Ka Jingsyaid Fig-2 Ka jingsyaid ka Fig-3 ka jingsyaid ba biang tam ha kaba duna than ki khun syiar ka kham jur ha
ki khun syiar ki ki ia lum lang hapdeng kaba ki khunsyiar
shong ryntih ki phet sharud

(6) Ha ka sngi nyngkong ba wan poi ki syiar, ai ba kin dih da ka um-glucose ba la khleh lang bad ka Vitamin – A

Balei ia ki syiar donkam ban ot khyndiat ka shyntur?
Ka jingdonkam ban ot khyndiat ka shyntur jong ki khun syiar ka long ban iada na ka jingiapuh jong ki, kaba lah ban wanrah ki jingmynsaw ba lah ruh ban thaw bun ki jingpang. Donkam ban ot la kumno kumno arsien.

1. Ha ka por ba ki dang 2 taiew ka rta.
2. Ha ka por ba ki dang don 12 – 16 taiew.

Donkam ruh ban ot noh ia u shyrtong jong ki jait syiar ba heh shyrtong. Ia kane lah ban shem ba don ki jait syiar ba heh shyrtong bad khylliap shilliang da kaba kah noh ia ka khmat. Kane ka iada ia ka jingiohi ba shynna jong ka syiar kaba lah ruh ban pynmynsaw ia ki syiar.

Ka rukom sumar ia ki Syiar Kha Pylleng
Khnang ba ka syiar kan kha ryntih bha bun tylli ki pylleng dei ban kynmaw ia kine harum:-

1. Ym dei ban pynthut ne pynbakla ia ka rukom im ba man la ka sngi.
2. Ka um ka dei ban long kaba khuid.
3. Ka jingshai bad jingsyaid ka dei ban long kaba biang.
4. Ka jingbam ka dei ban long kaba bha.
5. Dei ban ai dawai wieh man la ka bnai.
   Lada jia ba duna kawei na kitei haneng, lah ban don ka jinghiar kynsan ha kaba kha pylleng.

Ka Jingbam Syiar
Nalor ki jingsumar, ki syiar ki donkam ruh ia ka jingbam kaba bha ban tei ia ka met khnang ba ka syiar ka lah ban kha pylleng khambha. Ka jingbam ba bha ka kynthup ia ka um, protein, carbohydrates, khlein (fats), vitamins bad minerals. Lah ban ioh ia kitei baroh da kaba khleh pynbiang (ration) na kine ki jingbam harum.

1. Khaw skop … (Rice polish)
2. Riewhadem … (Maize)
3. Skop Kew … (Wheat bran)
4. Kpu shana budam … (Ground nut cake)