KA KOT REP

B.M Pugh

[ba bteng] KA JINGSUMAR BAD JINGMYNTOI NA KA RI SNIANG
Ka jingri sniang ka long kawei na ki kam ba ioh-nong tam namar ba na baroh ki jingri dei tang ka sniang kaba kloi ban heh ban san bad ka kha bun tylli ki khun shisien kha bad ka lah ban kha khun arsien shi snem. Lada ri 10 tylli ki ‘niang kmie bad tang uwei u ‘niang kpa, ki lah ban pynmih 160 tylli ki ‘niang khun ha ka shi snem. Kine ki sniang ki lah ban pynkylla doh na ka 3.8 Kgs ka jingbam ba ki bam sha ka shi kilo ka doh. Kawei kaba kham khyllah ia ki sniang bym ju kham shem koit ha kiwei pat ki jingri ka long ba katba nang heh ka met katta nang bam duna ka jingbam, ym kum kiwei pat ki jingri. Ha ki sniang ngi ioh 80-90% ka doh ynda la pyniap ban bam doh, bad baroh ki bynta ha ka met ki long kiba iaid kam suda. Ka bai seng ban sdang ia ka ri sniang ruh ka duna shibun shah haba ia-nujor bad kiwei kiwei pat ki kam ha kaba iadei bad ka ri jingri.

KI SNIANG PYNKHA
Ka jingjied ia ki sniang kmie bad sniang kpa ka long kaba donkam tam ha kaba sdang (a) Ka sniang kmie ka dei ban long kaba hiar pateng na ka kmie kaba don kine ki jinglong (quality) kum (1) kaba kha bun tylli ki khun sniang shisien kha (2) kaba nang ban sumar ia ki khun bad (3) kaba don ka jinglong ka met kaba itynnad. Lah ban khmih ruh ia ka jingkhia ki khun ha ka por ba iehnoh buin. (b) U sniang kpa pat u dei ban long (1) Na ki jait ka symbai babha (2) uba khie bad san bha katkum ka rta bad (3) Uba don ka met kaba koit ba khiah bha. U dei ruh ban long uba ia rynkat (standards) bad kiwei kiwei ki jait niang kpa babha.
KA JINGAI JINGBAM
Ka jingai bam ka long kaba kongsan tam ha ka ri sniang namar ba la kumno kumno tang ka bai jingbam ka poi haduh 80 percent na baroh ki jinglut ha ka ri sniang. Kumta kan long kaba kham bha lada lah ban bsa da u jingbam symboh (ne skop) babha ryngkat lang bad ki jhur ba tam na kper ne na iew. Ka bam ba tam na iing shetja, ka doh bad snam ba tam na ki jaka shoh-doh. Tangba kine baroh ki jingbam ki dei ban long kiba khuid bad lait na ki kynja bih (toxin) lane khniang jingpang.
Khnang ban lah ban pynmih ne pynkhie doh na ka bam ba bsa ia ki sniang ha ka rukom ba kham ioh nong, donkam ka jingkhleh kaba biang ia ki symboh jingbam bad ruh ban bsa ia ki ha ka rukom kumne harum:-

1. Ka Croep Feed lane jingbam khyllung:- Ki khun sniang ki sdang kwah mad jingbam ha ka rta kaba 2-3 taiew. Kumta, khnang ba ki sniang kin kham khie kham san donkam ban ai ia kane ka jingbam ha ka jingthew ba ka crude protein ka dei ban long kumba 20-22 percent ei ei. Ia kane ka bam dei ban ai ia ki haduh ba kin da don kumba 15 Kg ei ei ka jingkhia.
2. Ka jingbam ia ki nianglud (grower feed):- Kane ka jingbam ka mut ia kito ki sniang naduh ba la pynkhlad kmie haduh ba kin da khia kumba 35 Kg, lane haduh ka rta kaba 35 taiew. Ka crude protein ha kane ka bam ka long kumba 18-20 percent.
3. Ka jingbam pynsngaid (Finisher feed):- Ia kane ka jingbam dei ban ai ha ki sniang kiba la palat 35 kg ka jingkhia. Ka crude protein hangne ka long tang kumba 15 – 16 percent tangba ka jait jingbam ka long kaba ai bor bad ba lah ban pynkhia bha ia ka met.
4. Ka jingbam na ka bynta ka sniang lung khun:- Kane ka jingbam ka long kum ka jingbam ba (3) ba la kdew haneng, tangba, shuh shuh dei ban ai tam kumba 200 gm ei ei na ka bynta iwei i khun sniang ba ka ai buin.

Ka kyndon ai jingbam symboh ia ki sniang :-

Ka rta Ka jingkhia (Kg) Ka bhah/Jymma Ka jait jingbam
1 -2 bnai 5 – 12 0.200-0.500 Kg Ka jingbam khyllung

2 – 3 bnai 12 – 18 0.500-1.000 Kg
3 -4 bnai 18 – 25 1.000-1.250 Kg Ka jingbam nianglud
4 – 5 bnai 25 – 35 1.250-1.500 Kg

5 – 6 bnai 35 – 55 1.500-2.000 Kg
6 – 7 bnai 55 – 70 2.000-3.000 Kg Ka jingbam pynsngaid

7 bnai 70 Kg
shaneng shaneng 2.500-3.000 Kg

Ka sniang lung khun 2.500-3.000 Kg 200 gm na ka bynta iwei iwei i khun sniang

Ka bhah ai jingbam ia ki sniang ka long katkum ka jingheh bad jingkhia ka met. Kynmaw ba dei ban ai khambun ka bam ia ka sniang ba dang pun khun bad ia ka sniang ba dang lung bad ai buin khun. Ia u sniang kpa ym ju dei ban shu ai bam seh ne ai bam than eh ia u (overfed).

KA SEM SNIANG

Ia ka sem sniang lah ban shna da ki dieng lane siej ba lah ban ioh najan (locally available materials). Ka sem ba kham bha lah ban shna da ka dew bilat, kata ruh ka shong katkum ka jingkot bor jong ki trai nongri sniang. Dei ban da ker kut ia ki sniang khnang ba kin ym ioh lad ban iaid mon, bad ka sem ba kaba ki sniang kin thiah bad dem dei ban siang da ki lyntang bad ka dei ban long kaba biang khnang ban iada ia ki na u slap ka lyer, ka sngi bad ruh na ka jingkhriat, namar ba ki sniang ki long ki mrad ba kham jem met. Ka jingheh jingrit jong ka kut ka long katkum ka jinglong ka jaka bad jait sniang, hynrei ka jingkhuid ka long kaba kham donkam eh. Ka madan ka dei ban long kaba da ring nala bha bad pyllait na ka shnog ktieh shong sngem. Ka sem kaba bha bad ba khuid ym tang ba ka iarap kan pynaram ia ki sniang, hynrei ka pynkhie pynsan kloi ia ka met jong ki. [yn dang bteng]