Da u Ex.Rev.K.Langrin,
Seiñduli, WKHD
Paralok baroh kat kiba ngeit ba U Jisu u long u khun U Blei nga don kane ka khubor kaba lyngkot na ka bynta ka Good Friday.
Kane ka snem 2020 ka dei ka snem kaba pher bak-ly-bak, namar kiba bun ki balang kim ioh shuh ban pynlong jingiaseng ha ïingmane bad kim iohsngew shuh ia ka khubor Good Friday na ki nongialam balang kum ha ki snem ba la dep na ka daw jong ka Lockdown.
Ha ka 10 tarik mynta u bnai phin hap ban shu kynmaw Good Friday ha ki ïing jong phi. Te ban ia kaba phin shu shong kai kan bha ba phin pynlut por ban pule ia kane ka jingthoh jong nga. Lehse kumno re kumno kan long ka jingbam mynsiem ia phi, lada ym baroh ruh.
Ïa ka Good Friday ym shym la thoh ha ka Bible. Ka dei ka sngi ban kynmaw kyrpang ia ka jingiap u Jisu ha ka sngi Thohdieng banyngkong hadien ba la pyllun u bnai uba saw.
Don kiba kylli, “Balei ba ia kane ka sngi la khot Good Friday?” Te don kiba ai jubab, “Namar ba iap U Jisu”. Sa kawei ka jingkylli, “Hato haba iap briew phi kmen?” Ki ia jubab pat, “Em”.
Paralok, to ngin sngewthuh ba ha kane ka sngi ka don ka jingsngewsih bad ka don ruh ka jingkmen. Ngi sngewsih namar la ki pop bad ngi kmen namar da ka jingiap U Jisu la siew dep ia ka ram jong ngi ba ngim lah shuh ban siew dalade. Kata ka long ka khubor ba kmen na ka bynta jong ngi ba ngi sa ong ‘Good’.
Phi la ju iohsngew na ki nongiathuhkhana ha ïingmane ba U Jisu u la leh shibun ki kambah na ka bynta ki briew. Pynban don napdeng kita kiba la kylla long ki nongshun kum ki paidbah kiba la pyrta, “Sahnarphna ia u.” Ïa u Jisu la die da uwei na ki synran jong uba kyrteng u Judas Iskariot.
Ïa U Jisu u Judas u la die tang ha ka dor 30 ki sbai rupa ban pynhiar dor ia U ha ka kyrdan bapoh tam kum ia u mraw.
Balei ba kita kiba la pyniap ia u Jisu ki da sdien ha ka diengphna, balei kim pom da ka wait ba un iap kloi? Namar ki kwah ban pynjah burom. Na kata ka daw ba haba ki la sdien ia U Jisu ha ka diengphna ki sa pynieng harud surok ba ki briew kin iohi lut.
Ka jaka ba la sahnarphna ia u Jisu ka long kaba i ngiew bad shyrkhei. Ïa kata ngi sngewthuh tang na ka kyrteng ‘Golgotha’ ne ‘Maloikhlieh’.
Don artylli ki daw ba sa khot ‘Maloikhlieh’.(1) ka dur jong uta u lum ka long kum ka shynrong khlieh briew, (2) ka long ka jaka ba la dap tang da ki shynrong khlieh jong ki briew ba la iap.
Ki briew ba sahnarphna ia u Jisu ki tharai ba da kaba leh kumta, U Jisu un ngat ha ka jah burom kaba khraw. Pynban ka jingiap U Jisu halor ka diengphna ka wanrah ia ka burom kaba khraw tam.
Don 2 tylli ki daw ba ka jingiap u Jisu ka long ka burom. (1)Lyngba ki 7 tylli ki jingkren jong U bad (2)ki jingjia baphylla bad ki kambah.
(1)Ki 7 tylli ki jingkren: (i) Haba ia u Jisu la sdien halor ka diengphna, ka Mari ka kmie jong u ka la ïam. U Jisu haba u iohi ba ka kmie ka ïam u la ong, “Ko ka briew ha khmih ia la u khun.”(ioan.19:26) (ii)Ki shipai Rome kim tip ia ka daw, balei ba ki paidbah ki wanrah ia u Jisu ban sahnarphna. U Jisu haba u iohi ba ki shipai ki leh da ka jingbym tip U la ong, “Ko kpa, to map ia ki naba kim tip ia kaei ba ki leh.”(Lk.23:34). (iii)U Jisu u khun U Blei, hapdeng ka jingpisa bad lynga u la kynmaw ia u Kpa bad u la ong, “U Blei jong nga… balei Me la iehnoh ia nga?”(Mt.27:46). (iv)U la ong ia uwei napdeng ki arngut ba la sahnarphna lang bad U, uba la kyrpad rit, “Shisha… men long lem bad nga ha ka paradais.”(Lk.23:43). (V) Ka ju long ka rukom ba u briew ha shuwa ban iap u kwah dih um. U Jisu haba u iohi ba kiba ieit ia u kim nud tur sha jan, U la ong ha ki, “Nga sliang.”(Ioan.19:28). (vi) U Jisu u la wan sha ka pyrthei da ka jingphah U Kpa, bad kiba pyniap ia u kin ym ioh ia ka mynsiem, kumta u la ong, “Ko kpa ha ki kti jong Me nga aiti ia la ka mynsiem.”(Lk.23:46).U Jisu u la wan ban pyndep ia ka Mission, kumta u la ong, “La pyndep.”(Ioan.19:30).
(2) ka burom ka paw ruh lyngba ki jingjia baphylla bad ki kam bah. Kita ki long (i) ïa ka diengphna jong kiwei ki briew la ju pynbah da kiwei. Hynrei u Jisu u la bah hi dalade bad u la kyllon bunsien. Dei tang u Simon nong Kyrini uba la iarap ban bah. (ii)Kiwei kiwei kiba shah sahnarphna ki im bun sngi haduh ba ki sim bad ki tyngab kin wan ban khlong ia ki khmat. Ïa u Jisu ki sim kim shym la ioh lad ban puh, namar ba u la iap kloi eh.
(iii)Ki kam bah ba la jia. (a) La wan ka jingdum bad jumai naduh 6 baje haduh 9 baje ne 12 haduh 3 p.m ha ngi mynta. (b) ïa ka jingkah ha ka temple ba ju shong rieh u rangbah lyngdoh la kad arliang. (k) ym shym don ba pyniap ia u hynrei u la aiti hi ia la ka mynsiem sha U Kpa. (d) u rangbah jong ki 100 ki shipai u la kylla bamut bad u la ong, “Shisha une u long u khun U Blei.”
Ban pynkut ia kane ka khubor Good Friday nga kwah ban ong ia phi kiba pule ia kane ka jingthoh jong nga kumne:(1)Baroh ki khristan ki kynnoh riewsniew ia u Judas namar ba u la die ia u Jisu. Hato kata ka dei? Hato lada khlem u Judas, mano ba pyndep ia ka jingiathuhlypa ha kitab barim, Isaiah.53:7? Ngi dei ban sngewthuh ba dei U Blei hi uba la sahnarphna ia u Jisu. Kam dei kata kaba ki ia ong, “u Judas uba ieit sbai”. U Judas u la leh ia kaba dei namar dei ma u uba la pyndep katkum ka jingthoh.(2) Ban kynmaw Good Friday ka long ba ngin sngewnguh ba U Jisu u la kit lut ia ki pop jong ngi. Bad ba ngin kylla bamut noh baroh.
(3) kaba khatduh ka long- Ha kane ka snem jong ka khlam Covid-19 to ngin duwai ha la ïing la sem ba ka snam U Jisu ba la jaw ha ka diengphna kan synreit ia ka ri khasi bad ka jylla Meghalaya khnang ba kata ka khlam kan kynriah na ngi.
U Blei un kyrkhu ia phi kiba pule ia kane ka khubor. Amen.
Phi don ban ong eiei?