Shillong, 16 Naitung:
U Bah HS Shylla Chief Executive Member barim jong ka Khasi District Council, ula pynmih ia ka jingpynshai mynt ka sngi, ha kaba ula iathuh ba ka sorkar India,ka la ai ar phew klur tyngka sha ka UCIL, ban shna surok, kaba 20 Kilometre na Wahkaji sha Mawtha bah, ka shong kaba la shem, ba don U Uranium.
“Kane ka pisa, ka la shu sah ha ka UCIL, khlem da lah ban pyntrei kam, haduh ba la jan kut ka por bad la dei sa tang ban pynphai noh, namar, ym shym la lah ban pyn treikam, namar ba bun pa lat ka jingpyrshah ia ka jingthmu jong ka sorkar India, ban tih ia U Uranium, da ka UCIL” ong U bah Shylla.
Ka kyrwoh U bah Shylla, ka ong biang “Ha kaba kum kata ka por u Governor jong ka Jylla Meghalaya, u MMJacob, u la phah khot ia nga bad u la iathuh ia kane kaba la jia bad ka UCIL ba kam lah ban pyntreikam ia kane ka pisa arphew klur ba la ai da ka sorkar India ban shna ia ka surok na Wahkaji sha Mawthabah bad ba la dei sa ka por ban pynphai noh sha ka sorkar India. Nga la ong ha u ba ka KHADC kam don bor ei ei halor ka kam tih uranium, namar ka dei ka kam jong ka sorkar Jylla. Halor kane u Governor u la ong da kaba shai kdar, ba ka jingshna ia ka surok na Wahkaji sha Mawthabah kam dei halor ka jingioh ne jingbym ioh ban tih ia u uranium ba nga sa mynjur ban iarap ia ka UCIL ha kaba pynshna ia katei ka surok na Wahkaji sha Mawthabah kaba don ka jingjngai kumba 20 KM halor ka nongrim ba ka KHADC kan ioh ar tyngka na man ka shi spah tyngka (2 percent) halor kata ka jingpeit jingkhmih jong ka”.
La ong shuh utei u rangbah, ba halor katei ka jing ia mynjur, ba ki sa pynbiang ia ka dulir jingiakut (Memorandum of Understanding) hapdeng ka KHADC bad ka UCIL, da kaba pynthikna ba ynda haba la pyntrei ia ka kam, ka UCIL kam treh pat ban siew ia ka pisa sha ki Contractor, lyngba ka KHADC na ka por sha ka por kat kum ka jingtrei ba la lah ban pyntrei da ki contractor ba la buh da ka KHADC. Ha kane ka Dulir la thoh shai kdar ba ka jingpyntrei ia ka surok kan iaid beit sha khmat khlem da ia kren ia ka jingioh ban tih ne bym ioh ban tih ia u uranium. “Nga shim ia kane ka rai namar ka dei ka jingim ia kito ki briew kiba dei hok ban ioh ia ka surok khamtam haba kam dei kaba shah teh kyndon ei ei. Katei ka dulir jingiakut (MoU) ka don ha KHADC” ong biang U bah Shylla.
Ia ka jaka ban shna ia ka surok la dei ban shu thied da ka dor ha baroh 20 kilometrei bad ia ka pisa la dep siew lut sha ki trai jaka, bad ka jinglongtrai ia ka jaka ba la thied ban shna surok ka leit sha ka KHADC bad ym sha ka UCIL bad la sdang ruh ban pyntrei ia ka surok lyngba ki contractor, ia kiba la aiti ha ka jingpeit jingkhmih jong u EM. I/c ha kato ka por, U Bah JTS Thongni bad ha U Bah Syiem, Engineer ka KHADC. “Ki dei kine ar ngut kiba la khein duh ia la ka jimgim ban leit peit da lade ia ka jingpyntrei ia kane ka surok ha ki por kiba eh tam” ong ka kyrwoh. “Kumta, ka pisa baroh ba ka UCIL ka la dep pyllait sha ki trai jaka bad sha ki contractor lyngba ka KHADC haduh ka sngi ba nga bat kum u CEM ka long hapoh ka san klur tyngka” ong biang U CEM barim bad ula iathuh ba ka khadsan klur tyngka ka dang sah hi bad ka UCIL.
“Kiba shu peit bad iohsngew na sha jngai pat, ki mutdur ba ka UCIL ka la ai lut ia kata ka arphew klur tyngka ha nga u CEM bad namar ba kam paw pat ba la thep ha ka mang pisa jong ka KHADC, ki pynbna paidbah ba nga la thep ia kata ka arphew klur tyngka ha Bank Account jong nga! Ki briew la jan baroh ki la shim ba kata ka jingkynnoh imat ka la dei shisha, u Shylla u la thep pla 20 klur ka tyngka uranium!” Kiba don bor ki la shim kabu bad ki la pynbor wat ia ka CBI ban wan tohkit mardor! Hynrei ynda ki la wan, ki la shem bym don jingbakla ei-ei bad ki la pynkut noh ia ka jingtohkit.
“Kiba kwah ban pynjahburom ia nga, haduh kine ki sngi ruh ki iai pynbna ba ka 20 klur ka don bad nga!” ong U bah Shylla. Mynta haba ka mih biang ka jingiakren ia ka jingpynlut halor ka jingpyntrei ia ka surok Wahkaji-Mawthabah, utei u rangbah, u pynsngew, ba u shim ia kane ka lad ban phah ia kane ka jingpynshai ba kan ym long ka jingpynthut ia ka jingmut jingpyrkhat ia kito kiba beit ka jingmut ka jingpyrkhat.
“Mynta, ba ka Executive Committee jong ka KHADC kam dei shuh jong ka Party Congress, bad ki MDC kiba ia don bynta lang ha kito ki por kim don shuh ha ka bor, khamtam haba u CEM ruh u dei u Rangbah Nongialam ba ha khmat duh ban pyrshah ia ka jingtih uranium, kata, U Bah Ardent Miller Basaiawmoit, MLA,MDC, iba la pynrem ruh ia U Bah Lambor Malngiang bad ia nga ha ka elekshon MLA ha u 2008 da kaba pynlong ishu ruh ia ka jingtih uranium, kito baroh kiba dang shah khum ha ka jingpyrkhat ba ka 20 klur ka don bad nga, ki la lah mynta ban sei lut ia ki kot ki sla kiba don ha KHADC bad tip kein ia ka jingshisha la kata ka 20 klur ka don bad nga lane ba ka dei baroh tang ka jinglaplah” ong biang ka kyrwoh na U bah HS Shylla.
Ha katei ka kyrwoh, U bah HS Shylla, u pynpaw, ia ka jingkyrmen, ha u Bah Ardent Basaiawmoit, MLA, MDC, CEM kum u samla rangbah uba la sdang ban ioh ka lad ban long kum u nongialam ryngkat bad ka jingkitkhlieh da kata ka jingtrei minot bad khein duh jong u, la un ioh ne em ia ka lad ban pynpaw madan ia ka jingtbit jong u ban ialam ia ka Ri bad ka Jaidbynriew kaba mynta ka la long khlem nongialam. Ka ktien pynkut na U bah HS Shylla, ka ong shuh shuh “Halor ka NOC ngam da kynmaw bha kumno ngi la leh namar kam don jingmut ei-ei; lada dei ba la ai ruh lah ban pynduh noh ruh kam pher, namar ka bor ha khmat ka ain ka shong ha Sorkar Jylla. Shi sien ba la shah ka Sorkar Jylla, ka Sorkar India ka la iaid beit sha khmat ban tih ia u uranium, kata, nga shu pyni ia ka lynti jong ka ain bad ym ia ka mon jong u paidbah. Na ka liang jong nga, ngam kwah shuh ban ong ei ei halor kane ka kam tih uranium; nga la don mynta ha ka jingtih bad jingwad ia ka Hima Bymjukut”.
Phi don ban ong eiei?