“Ka jingkhuslai”

Mr Rishotki S Dkhar
Musniang Village.

Kaei kane ka jingkhuslai? Ka jingkhuslai ka dei ka jingbym sngewsuk, ka jingkhuslai ka dei ka jingsah nud bad kwah tip ia kaei kaei, ka jingkhuslai ka dei ruh kata ka jingshitom jingmut (Anxiety or anxious, sorrow) kata ka dei ka jingmut haba ong khuslai.

Kumta ngi sngewthuh ba ka jingkhuslai (anxious) ka mut ba ngi pyrkhat sngewsih na ka bynta kiei kiei kiba sniew kiba wan jia ha ka jingim ka jong ngi, kum ka Nuksa, U briew u khuslai haba wan ka jingpang ka jingshitom, haba wan ka jingiap, haba sniew ki jingthung jingtep, haba don ka jing ia pait ia pra ha iing ha sem, bad kumjuh ruh haba wan ka jingduk ka jingkyrduh bad kumta ter ter. Dei halor kane ka phang U Trai jong ngi u Jisu u kyntu ia ngi ba ngim dei ban khuslai (Mathaios 5:25) ka jingkylli ka long balei u khlem shah ia ngi ban khuslai? Ka daw ka long namar ba ka jingkhuslai kam lah ban wanrah ia kano kano ka jingbha ha ka jingim ka jong u briew. Hynrei ka wanrah tang ia ki jingsniew suda.

Bad ha ka jingsngewthuh jong nga, Ka jingkhuslai ka dei ruh kawei na ki jingkit kaba khia tam ha ka jingim ka jong u briew. Dei namar kata u Trai jong ngi u Jisu Khrist u tyrwa noh ia ki synran da kawei pat ka lad khnang ba kin lait na kane ka jingkhuslai kaba long ka jingkit kaba khia, bad kata ka long da kaba u ong “To wan ha nga baroh phi kiba thait bad kiba khia ka jingkit te ngan pynjem ia phi” (Mathaios 11:25). Ho,oid ki paralok baieit jong nga, Kane ka jingkhuslai kam trei tang ia u ne ka briew hynrei ka trei lut ia baroh, khamtam ia ki longkmie long kpa wat ia ngi ki khun samla ruh, ngi lah ban ong ba kane ka jingkhuslai ka dei ka jingkit kaba khia napdeng kiba khia tam. ka jingkylli ka long kaba kum kano kata ka jingkhuslai kaba wan ha ka dur jong ka jingkit kaba khia tam ha ka jingim ka jong ngi.

Ka jubab ka long, ki paralok baieit jong nga ngi don shibun eh ki jingkit ha ka jingim ka jong ngi, kaba pyn khuslai ia ka jingim ka jong ngi. kumta hangne nga shu kwah ban wanrah tang ia ki 3tylli kiba shibun ki briew ki ia kynduh lane mad, bad kata ka dei.

1. Ka jingduk jingkyrduh: Kane ka dei kawei na ki jingkhuslai kaba long ka jingkit kaba khia tam ha ka jingim ka jong ngi. (ka don kawei ka jingiathuhkhana shaphang uwei u briew uba dei u para marjan shnong jong nga bad uba la khlad noh mynta la kham slem, ha kawei ka sngi hadien ba u la dep ban die ia kawei ka jaka jong u, u la ioh ka pisa khambun, bad hadien ba u la ioh pisa u kop sarong ia ka Duk, u ong kumne ha ka ktien shnong “Beh duh lada ioh pho nga” kaba mut u sdang ban kop sarong ia ka duk da kaba u ong ba kan beh ia u lada ka dang lap ia u. hynrei kaba phylla ka long ba tang da ki bnai kata ka duk ka la beh ia u bad ka la ioh ia u kumta u kylla duk biang).

Ki paralok kaei kaba nga mut ban ong ka long ba Haba ngi ia kren shaphang ka jingkhuslai ha ka jingduk ka jingkyrduh, ngi iohi ba kaba kum kane ka jingkhuslai kam trei tang ha kito kito kiba duk na kiba duk tam, hynrei ka trei ruh wat ha uba riewspah namar ba ka jingim briew hi katba nang riewspah katta nang kwah nang khwan shuh shuh, kumjuh ruh kane ka jingkhuslai ha ka jingduk ka jingkyrduh kam trei tang ha ka jingim ka jong u briew marwei marwei, ka trei ruh ha ka iing ka sem, bad kaba kham phylla shuh shuh ban tip ba kane ka jingduk ka jingkyrduh ka trei ruh wat ha ka bor shynshar lane ha ka sorkar, ngi ioh sngew na ka por sha ka por ia ka jingud jingnam jong ki bor shynshar, la ka long ha ki central Government, wat ha ki Autonomous District council kumjuh ruh Ka sorkar Meghalaya mynta ka la khuslai shibun eh ia ka pisa khamtam eh ha kum kane ka por ban ialeh pyrshah ia u Corona Virus, ne, dei namar kata ngi iohi ba ma ki ruh ki khuslai, katno tam ia ngi kiba duk ki bym ioh ia ka kamai kajih kaba biang, khamtam ha kine ki sngi ki por jong ka jinghiran ka kam ka jam, katno tam ia ngi ba kane ka jingkhuslai ka kham trei bha, ho,oid shibun ki longiing longsem ngi lah ban ong ba dei namar kane ka jingkhuslai ka wanrah ia ki jingiapait ia pra ha iing ha sem. Kumta bun sa tang ka jingiaphet lok, ka jingia ieh khunrei ia la ki jong ki khun ki kti, bad kiwei kiwei.

Hynrei ha kum kata ka por kaei kaba nga kwah ban ong ko ki paralok baieit jong nga, ka long ba lada kaba kum kane ka jingkhuslai ne ka jingkit kaba khia ka wan ha ka jingim ka jong ngi, kaei kaba ngi dei ban leh ka long, ka ktien ka jong u Blei ka ong ba “U Blei uba u kpa jong ngi uba ha bneng u tip khambha ia ki jingdonkam ka jong ngi, kumta ka dei ia ngi bangin wad shuwa ia ka Hima U Blei bad ia ka hok jong u, namar ia kine kiei kiei baroh yn sa ai lang tam ha phi” Mathaios 6:32-33. Kumjuh ruh phi lah ban peit Isaiah 58: 1-9. Amos 5: 11-15. Mathaios 5: 3.

2. Ka jingpang jingshitom: Kane ka dei kawei pat ka jingkhuslai kaba wan ban bankhia ia ka jingim ka jong nga ka jong phi. Ho,oid haba ngi ia kren shaphang kane ka jingpang ka jingshitom ha kine ki sngi ka long kaba shem shitom ia ngi bangin sngewthuh haduh katno jait ki jingpang ki don ha kane ka sla jong ka pyrthei, namar kat kum ka jingwad bniah jong kito ki briew kiba don ha ka Health Department ngi iohi ba katba nang mih ki sngi katta ka jingpang ka dang bunjait, dei namar kata ba nga marwei ha lade nga shait ong kumne, imat ba dei na ka daw ba la bun palat ki doctor, ki Nurse, ki jingpang ruh ki bun. Hynrei kam dei kumta ka dei namar ba ki jingbam ruh ki la bunjait kumta ki jingpang ruh ki la bunjait, bad kaba kham sngew khuslai shuh shuh ka long namar ba ki don ruh ki jingpang kiba lah ban ia bit, kum ka Nuksa ka jingpang HIV and AID ka jingpang kaba la roi bha ha kine ki sngi khamtam ha kane ka jylla Meghalaya jong ngi, kat kum ka statistic jong ka Ri India ngi iohi ba ka jylla jong ngi ka dei kaba bun tam kiba ioh ia kane ka jingpang HIV and AIDs bad kaba kum kane ka jingpang ba iabit ka lah ban kham pynkhuslai shibun eh ymtang ia ka jingim jong ngi shimet hynrei wat ia ka Ri ka jylla hi ruh baroh kawei, kum ka Nuksa, haba ka jingpang ‘Corona Virus’ ka trei ha ka Ri China mynta ka wanrah ia ki jingkhuslai ym tang ia ki briew marwei hynrei wat ia ka Ri hi baroh kawei bad kumta ter ter.

Hynrei ki paralok baieit jong nga, ngi lah ban ong ba ngi ruh ha ka jingim ka jong ngi ngi don shibun ki jingpang jingshitom kaba ktah ia ka met ka jong ngi, hynrei kaba donkam ia ngi ka long ka ktien u Blei ka ong “To bret ia la ka jingkit halor u Trai te un shan ia me, namar un ym shah ban pynkhih ia uba hok lano lano ruh” Salm 55:22. Bad kumjuh ruh ha ka Salm 54:4 ka ong “ha khmih U Blei u long u nong iarap jong nga, U Trai u long uba kyrshan ia ka mynsiem jong nga”. Kumta kaba donkam ia ngi ka long ai ba ki jingpang ki jingshitom kin wan hynrei haba ki wan bret noh ia ka ha la U Trai jong ngi namar ma u U don ka bor halor jong ki jingpang baroh. Peit ruh na Salm 46: 1. 2Khro 21: 15-18. Ki Kam 28:8. Jingpynpaw 3:18. Eks 9:9. Job 2:6. Math 8:6. Math 9:2. Bad kiwei kiwei.

3. Ka jingduh jingkyrmen ia ka lawei: Ki paralok baieit jong nga, haba ngi ia kren shaphang ka jingkhuslai kaba wan ha ka dur jong ka jingduh jingkyrmen, ngi lah ban ong ba ka dei shisha ka jingkhuslai lane ka jingkit kaba khia tam ha ka jingim jong ngi ki khun samla mynta, namar haba ngi phai sha kane ka juk kaba ngi im mynta kat shaba phai ngi lah ban ong sa tang ki jingduh jingkyrmen suda, bad kita ki jingduh jingkyrmen jong ngi ki lah ban long ba haba ngi la nang la stad ngim ioh ia ka kam ka jam kaba biang ngi duh jingkyrmen ia ka lawei, kumjuh ruh namar ka pyrthei mynta ka long kaba sniew shi kat dei eh, kaba dap tang da ki jingiakhih, ki jingialeh suda, kane ruh ka wanrah ia ka jingduh jingkyrmen ha ka jingim ka jong ngi, ha kaba ngim sngewshngain shuh haba ngi leit ngi wan ka mih sa tang ki jingkylli kaei ban jia ia ka lawei. Shuh shuh don shibun ki iing ki sem ki kmie ki kpa ha kine ki sngi, haba kim ioh ka lad ban phah skul ia ki khun, kata ruh ka wanrah ka jingduh jingkyrmen ba kin ong ‘aiu ka lawei ia ki khun kan jia’, ngi duh jingkyrmen ia ka lawei ka jong ngi, ngi kum ki samla ngi don ruh ka jingduh jingkyrmen na ka bynta ka kaba ieit lane uba ieit jong ngi, haba u long lane ka long kaba dom beij ngi duh jingkyrmen ioh ngim ioh ban ia don lang ha ka lawei ka jong ngi. Ha nga marwei namar nga dang dei u khynnah samla uba dang rit ka rta, haba kum kine ki jingpang ki wan ha kane ka pyrthei da ki bnai katto sa tang ka jingkhang dam ia ka kam ka jam, nga khuslai aiu kan jia ia ka lawei jong ki briew ha ka jylla hato lada u Blei u pyllait ia ngi na kine ki jingpang, hato ka kam ka jam jong ngi ka dang lah ne em ban iaid beit kumba ju long namar baroh shi katta khang khyrdep ia ka. Bad ka jubab kaba nga ioh ka long beit tang ka em. bad kumta ter ter.

Hynrei ki paralok baieit eh jong nga, ki don shibun bah ki jingduh jingkyrmen kiba wan ha ka jingim ka jong nga ka jong phi, hynrei kaei kaba nga kwah ban ong ka long ba lada kum kane ka jingkhuslai ka wan ha ka jingim ka jong nga ka jong phi na ka bynta ka lawei ka jong ngi, ka ktien ka jong u Blei ka ong “To pynsngewbha ia lade ha U Trai, Te un ai ha phi ia ki jingkwah ka dohnud jong phi” Salm 37:4. Kumjuh ruh phi lah ban peit Jingrwai sngew synei 3: 25-26. 1Thessaloni 5:9-10. 1Petros 5: 10-11.

Kumta ba ngan pynkut, nga khot ia phi ki paralok baieit eh jong nga, ho,oid kumba nga la ong sha khmat ba ha ka jingim ka jong ngi ngi lah ban mad ia ki babun ki jingkhuslai ha ka jingim ka jong ngi, ha ki iing ki sem ka jong ngi, ki jingkhuslai kiba long ka jingkit kaba khia kaba wan ha ka dur jong ka jingduk ka jingkyrduh, ha ka dur ka jingpang ka jingshitom bad kumjuh ruh ka lah ban wan ha ka dur jong ka jingduh jingkyrmen ia ka lawei ka jong ngi, hynrei nga khot ia phi haba kum kine ki wan, shim ia ka Bible pule ia ka ktien ka jong u Blei, namar ha ka ktien ka jong u Blei ka don lut ka jubab ia ngi, na ka bynta kine kiei kiei ruh. U Blei hi u tip khambha ia ka jingim ka jong ngi. Nga kwah ban iathuh ia phi ia kawei ka jingiashem jong nga.

Nga nga dei u briew uba sah ha East Jaintia Hills bad baroh ngi tip ba ha East Jaintia kiba bun ngi ia trei dewiong. Kumta Ha u snem 2014, hadien ba ka National Green Tribunal (NGT) ka la khang khyrdep noh ia ka jingtrei dewiong ha ka jylla Meghalaya nga khuslai bad nga ong da kaei kine ki briew kiba im ja kpoh na kaba bylla dewiong kin bam, bad khamtam ngi ha iing ngi don tang shi para bad imei nga khuslai ia lade, nga kylli sa tang ki jingkylli, hato imei I dang lah ne em ban kyrshan skul ia ngi. Hynrei kaba phylla ka long ba u Blei u don ka plan, u Blei uba donbor u lah ban thaw lad kumno bangin im, kumta ngi iohi ba wat hapdeng ka jingkhang ia ka kam ka jam ka jingtrei jingktah ki briew ki dang ia im ki dang lait na kaba shah thngan kum sha kiwei pat ki jylla ha kane ka Ri India jong ngi. Kumta kaei kaba nga kwah ban ong ka long ba, kane ka jingpang corona Virus ka la long kawei na ki jingpang kaba pynkhuslai ia ngi baroh, hynrei nga khot ia ngi lang ki paralok baieit eh jong nga, wat khuslai kumba u Jisu u la ong, hynrei kaei kaba ngi dei ban leh ka long shaniah ha u Blei, u Blei u don ka Plan, u Blei u don ka jingthmu ia kita ki briew kiba shaniah bad kiba aiti lut ha u.

Khublei shibun ia phi ki paralok baroh kiba ioh ban pule ia kane ka bynta. U Blei na ka bynta ka burom jong u. Amen.