Shillong, 15 Nohprah:
Tang mar ia sloit ka Meghalaya High Court ia ka bor jong ki Rangbah Shnong ha ka 10 tarik u nohprah, 2014, ka Khasi Hills Autonomous District Council (KHADC) ka la kyndit na kaba ioh thiah lyngngai bad ki la sdang ban khura bad ban wad ia ka Village Administration Bill 2014 kaba la shna bad pynwan dur da ka KHUDA (ka EC barim ha ka samoi treikam ki MDC kaba la leit noh).
Ban pynkupbor biang sa shisien ia ki Rangbah Shnong ka KHADC ka la shem ba katei ka dei ka Aiñ kaba biang tam ia ki, kumta la wanrah ia katei ka Aiñ hapoh ka ing dorbar bad ka ing dorbar jong ka District Council ka la passed ia ka , hadien la phah ia katei ka aiñ sha ka sorkar jylla lyngba ka tnad DCA ba kan pan ia ka jingmynjur u Lat ban pynlong aiñ noh ia ka VAB, hynrei ha katei ka por ka DCA kam shym la mynjur ia katei ka aiñ bad ka la dew ba ka don ka jingduna ha ka kaba dang hap ban pynbit pynbiang bha khamtam ba hapoh ka VAB ki don ki kyndon aiñ kiba ia tyngkhuh bad ki aiñ ka sorkar. Ha katei ka por ka dei ka por ba u bah Adelbert Nongrum u dang long kum u CEM ka KHADC. Hynrei haduh ka por ba u bah Adelbert Nongrum u la long kum u khliehduh ka KHADC ka sorkar kam shym la hun satia ia ka jingpynbeit jong u ia ki jingduna ka VAB.
Dei tad hadien katto katne bnai ba ka sorkar u bah Adelbert ka la khyllem noh ha KHADC, la wan sa ka sorkar u bah Pynshngaiñ N Syiem uba la bat haduh mynta kum u CEM bad ha katei ka por u bah P.S Syiem u dang ia jan bha bad ki heh ka sorkar jylla bad ha katei ka por u la lum dorbar kyrpang ha KHADC ban ia pynbeit ia kita ki jingduna ka VAB,2014 bad katei ka Dorbar ruh ka dei ha ka 30 tarik u jymmang bad hapdeng ki jingpyrshah kiba bun na ki MDC ka liang pyrshah ha katei ka Dorbar u ba Pynshngaiñ u la pass ia ka VAB, 2015 da ka jingtynjuh ia ka jingbun briew.
Hadien ba ka iing dorbar ka la pass ia katei ka Bill ka VAB 2015, ka KHADC ka la phah ia katei ka bill sha ka tnad CA kaba peit u bah HDR Lyngdoh uba dang dei ruh kum u MDC ha katei ka por, bad khlem da pynslem ka DCA ka la mynjur bad ka la phah ia katei ka Bill sha u Lat ka jylla ba un ai jingmynjur ban pynlong aiñ noh ia ka, hynrei haduh mynta ym pat shym la lah ban pynlong aiñ ia ka VAB 2015, bad mynta lei ka la poi sha ka tnad Home Ministry ka sorkar pdeng.
Kaei kaba jia shuwa ban pass ia ka VAB 2015
Shuwa ban pass ia ka VAB 2015 u bah Adelbert Nongrum u la leit ban ia kynduh ia u Dr.Mukul Sangma ban pynbor ia u ba ka sorkar ka dei ban pdiang noh ia ka VAB 2014, bad ha katei ka jingleit ia kynduh jong u kaba la long ha ka 5 tarik u jymmang u bah Adelbert u la pynbna ba un shah thngan ha ban da iap lada jia ba ka sorkar kam pdiang ia katei ka jingdawa jong u namarba katba ka KHADC ka jubab ia ki jingpha pynbeit ka sorkar la shu ong beit ba ka dang duna shi dang duna. Kumba u la byrngem u bah Adelbert u la pyni shisha da ka kam bad dei ha ka 16 tarik u jymmang hi ba u la shong shah thngan hangtei ha u mot Kiang Nangbah uba ieng hajan ka Civil Hospital, Shillong bad u la sdang ryngkat bad uwei u samla na Lumdiengjri uba la tip kyrteng kum u Goldy Warjri.
Katba ka jingshah thngan u bah Adelbert ka nangiaid ka sorkar synrop ha KHADC ruh ka PDF ka dang ia ksaid ban pynbeit ia kita ki mat ba ka sorkar ka la kdew ia ki ban pynbeit bad dei ha ka 30 tarik u jymmang ba ka ing dorbar ka KHADC ka la pynbeit thymmai noh bad la phah sha ka sorkar jylla, bad dei ruh hangtei ba u bah Adelbert u la sangeh noh na ka jingshah thngan (1 tarik u jylliew) naba u shim ba lada un iai shah thngan ka long pynban kumba u kyrshan ia ka VAB 2015 kaba u ieng pyrshah hynrei uba la dawa da ka VAB 2014 naba u la ong ba ha ka VAB 2015 la shim noh ia u klong snam uba dei ban iada ia ka jaitbynriew.
Ki Rangbah Shnong bad ka VAB
Ka sngi ka jingsdang ia khih ki Rangbah Shnong kane ka jylla pyrshah ia ka jingshah sloit bor jong ki ka long kaba la pynphuh samrkhie ia ki naba katba ki dang ia long Dorbar ha madan Polo ha ka 30 tarik u jymmang, kaba la wan ban ia shim bynta da ki lak ngut ki paidbah ki ioh artad artad ia ka khubor kaba bha ba ka KHADC ka la pass ia ka VAB. Phewse katei ka jingpynbna khyllew jong ki ha madan Polo ba la pass ia ka VAB kam pat shym la poi shaei shaei ruh,naba ka VAB haduh mynta ruh kam pat dei ka Aiñ naba u Lat ka jylla um pat shon muhor ia ka.
La iohi ba hadien ba ka sorkar ka la pyndep ia la ka kamram kata ban phah sha u Lat ia ka VAB 2015, hynrei katba ka VAB ka dang don ha kti u Lat ym tang ka District Council kaba ia khih ia ksaid hynrei ki Rangbah Shnong ruh ki la ia khih radbah ha kaba ka la don ka jingleit ia kynduh jong ki ia u Lat na ka por sha ka por. Hynrei katba u Lat um pat shon muhor ia ka VAB ban pynkup bor ia ki Rangbah Shnong ka sorkar jylla ka la pynbna da ka Ordinance 2015, nalor ki komiti kiba bun ba ka la thaw kynthup ka komiti u bah D.D Lapang.
Tang mar ia pynbna ka sorkar ia ka Ordinance 2015, ki Rangbah Shnong ki la sdang ban pynpaw pyrthei noh ia ka jingiakhih jong ki da kaba ia mih paidbah sha madan. Nyngkong ki la pynbna ba kin ym ai ka jingiatreilang bad ka sorkar jylla ha kino kino ki kam lait noh ki kam ba dei na ka bynta ka jingmyntoi u paidbah, hadien ki la pynlong ia ka jingiashong kyllaiñ mongor bad hadien kata ki la iaid proseshon ruh bad tawiar haduh laisien lai wat ia ka ing sah u Lat ka jylla ka Raj Bhawan ban pyni ba ki pyrshah ia ka jingpynslem jong u ban shon muhor ia ka VAB.
Hadien katei ki Rangbah Shnong ki la sdang da ki jingiakhih kiba kham heh ha kaba ki la iaid Proseshon biang ha ka 29 tarik u risaw tawiar ia ka Secretariat kaba naduh na Lachumiere (DIPR) ter ter ia ka Keating Road, Khyndailad bad pynkut sha Addl. Secretariat, bad ha kate ka jingiaid proseshon ki la don kumba shi lak ngut ki paidbah kiba la wan ban ia shim bynta. Na katei ka jaka (Addll. Secretariat) ki Rangbah Shnong ki la pynbna ba ki la ai por ia ka sorkar haduh ka 4 tarik ba kan leh eiei noh halor ka VAB, ka jingkyntur pud ka MUDA , bad kiwei pat ki mat dawa kiba don haduh 7 tylli.
Hynrei haba la kut katei ka por ruh ka sorkar kam shym la pyni kam bad kumba ki la pynbna kham mynshuwa ha katei ka por ruh ki la pynbna ba kin tur beit sha Secretariat kumba la pynbeit kham mynshuwa , kumta ha ka 5 tarik u naiwieng ki la ia lum khrui ha madan Laban ban ia mih ryntih na katei ka jaka ban tur sha Secretariat hynrei u myntri rangbah ka jylla u la khot ia kren noh ia ki bad hadien ka jingiakren bad u myntri rangbah ki la pynkut ia ka jingiakren da kaba ai por shibnai ia ka sorkar, hynrei tang mar ia mih na Secretariat puk la mih pynban ka jingiakulmar hapdeng u paidbah bad ki pulit naba don ki paidbah ki bym sngewhun ia ka jingiakren ki Rangbah Shnong bad ka sorkar.
Hadien ba la kut katei ka shibnai ba ki la ai por dang ha kine ki khyndiat sngi la iohi ba ki Rangbah Shnong ki la bunkam ka leit ka wan na Shillong sha Delhi ban leit ia kynduh ia ki heh sorkar pdeng namar ka VAB kaba don mynta ha kti ka Home Ministry bad hadien ka jingwan ia kynduh jong ki ia u Rajnath Singh, myntri kam pohing , u myntri khynnah u Kiren Rijiju ki paidbah mynta ki dang iai ap ia u soh uba mih na katei ka jingwan Delhi jong ki.
Phi don ban ong eiei?