Apol Mawniuh
Kaba ipangmet ka long ba don bun ki trai shnong (Hynñiew Trep bad A chik), kiba rung kum ki direct SI bad ASI naduh ki snem 1980 ter ter haduh ki snem 1986; hynrei kine kim ioh promotion satia.
Ka jingpynkiew kyrdan ia kitei ki dkhar kam dei satia ba ki kham shwa (senior) ne ba ki kham tbit ban ia ki trai shnong; hynrei ka dei ka jingthombor jong ki officer dkhar (IPS officers) kiba wan synshar ia kane ka jylla jong ngi. Hynrei haba don kino kino ki jingeh, kin phah tur ia ki trai shnong shakhmat; hana ba ki officer dkhar kim nang bha ban kren ia ka ktien trai shnong, katba ha ki result ialeh examination, la pyni ba ki la pass bha ia ki ktien trai shnong.
Haba kumne, hato ngi ki riewlum trai shnong, ngi la laitluid ne ngi kylla long mraw pynban ha kine ki jrong khmut nong India kiba kham ieid pynban ia u bar ri na Nepal bad Bangladesh ban ia ngi ki trai shnong? Kumba ka long mynta ha ki kyrdan ba kham hapoh jong ka tnat Pulit, la bat shabi da ki bym dei trai shnong. Naduh ba nga rung kam, haduh mynta, nga lap ba ia ka tnat pulit la synshar (dominate) nyngkong da ki Assamese, bud ki khar Bihari kiba dang synshar haduh mynta. Imat hadien katto katne snem kin sa synshar ki khar Bangladesh, namar nga iohi ha ka result thep kam jong ka 5th Battalion, khambun na ki dkhar kiba ioh rung kam pulit, ki dei ki khar musulman.
LYNNONG-V
BALEI NGI DKHAW HA KA LONGBRIEW-MANBRIEW?
Haba peit ia ka Riti Synshar (Constitution) jong ka ri India, khlem pep ki briew nabar India ki ?aroh ia ka, namar ngi la ioh lut ia baroh ki hok long briew man briew; hynrei ma ngi ki trai ngi tip jia aiu ia ngi. Ha ka por baioh ia ka jylla lajong, baroh baroh ki la iakmen toh-hoh ba ki la laitluid na ka jingsynshar jong u jrong khmut na Assam bad mynta ka roi ka pa kan sawan, namarba ngi la ioh da ki briew la jong kum ki nongsynshar. Phewse kumba ka long mynta, kine ki nongialam lajong kim iapher satia na u jrong khmut. I kumba ki kham sniew pynban. Nga iohi ba ha ka jaka ba kin wanrah ia kata ka development sha ki paidbah, ki develop shwa ia ka kpoh la jong. Ha ka por ba ki ialap election ki raikhoh; hynrei ki tang shu ioh long MLA, tang katno ki la sngaid. Nangta, kiba ioh jingmyntoi nyngkong na ki, ki dei ki tnga, ki khun, ki kur ki jait bad ki bahaiieng jong ki.
Kumba ka long mynta, ngi kita ki trai jylla ngi dei tang ki mraw jong ki jrong khmut nong India, ryngkat ka jingiasylla lang ki thlen san snem la jong. Ki sabut:-
1.KA KHAII PATENG Ha jylla jong ngi, ia u shabi jong ka ioh ka kot ne ka khaii pateng la bat da u khar jrong khmut uba ngi khot ieid u Mahajon ne u Kharkaia. Dei ma u, uba buh dor ia ki mar ba u die bad kumjuh ia ki mar ba u thied na ngi. Ha India, khamtam hangne ha ri jong ngi, ki nongmih khmat paidbah imat ki dei tang ki kti ka mon kti ka diang ne ki dalal jong u. Ngam pat ju lap ba une u mahajon jrong khmut un pynheh dor ia ka mar ba u thied na ki nongrep. Ka jingiapher hapdeng ki mar ba u thied bad ki mar ba u die ka long na bneng sha khyndew. Lada ka dor phan ba u thied ka long 5 tyngka shi kilo, u khaw pat un die palat 30 tyngka shi kilo. Nangta, ynda u la dep sdieh tyrkhong bad thep ha ka plastic baitynnat bha, u die kylla sha ngi ia u juh u phan ha ka dor 10 tyngka 10 gram. Kumjuh ruh ia u sla tyrpad; nangne u thied tat; hynrei ynda u la pynkylla umphniang, u die rem kylla ha ngi.
Katne ki nongrep nongbylla ki shah leh beiñ, hato don mo uta u nongialam ba ngi jied man ka san snem u ban sngewlem ia ki? A u nongrep bapli, ka sboh u hap thied rem, ka dawai u hap thied rem na u kharkaia katba ia u mar rep pat u hap die tat kylla ha u! Wat la u trei shitom katno katno, ka jingmyntoi ka leit sha u kharkaia. Hato u nongrep um dei u mraw jong u kharkaia? Haba kumne hato ngi la laitluid; ne ngi long mraw pynban? Kane keiñ kata ka apot jong ki briew jong ngi, na nar sdieh (synshar phareng) ha ding syndon pluk (synshar India)!
Nangta, ha kine ki sngi, ki la mih ki company bapher bapher bad kiba kham paw ki dei ki company kynshew pisa, ki company shna dew bilat bad ki company mobile phone. Ki Head Office jong kine ki company kim don satia ha Shillong. Kine ki company ki tuh im im peit peit na ri jong ngi. Hato phi lah ban mut dur ba ka dor jong ka dew bilat ka kham heh hangne ban ia shabar jylla? ia ki post ba kham heh, u trai shnong lano lano un ym ioh bat, hana ba um nang bad lada don uba nang, ia une kin pyndik har rukom khnang ba un phet noh bad kin sa wanrah da ki briew la jong na ri thor. ia ki kynthei pat kin jied ia kito kiba bhabriew bad khamtam kiba kyntyod. Ngam ju kham iohi ba kiba sniew dur kin ioh kam ha kine ki company. Don ka jingkynnoh ba hana, la thung khnang ia ki kynthei bhabriew ban pynshoh biej ia ki boss jong ki.
Napdeng ki mobile company, ka Reliance ka dei kaba poi nyngkong eh ha Shillong bad ha kato ka por ka bai kren lada ngam bakla ka long 3 tyngka shi minit bad la ot lang na u nongkren bad u nongsngap ruh, kata 6 tyngka na baroh ar ngut. Hadien ba la wan sa kiwei pat ki company, kiba kham duna dor, ka Reliance company ruh ka la pynduna dor lem. Hato katei ka Reliance Company ka wan ban shakri ne ka wan ban lute? Ban da dei bym wan kloi kiwei pat ki company, nga tharai katta ki briew jong ngi ki la shah lute jem ha katei ka company. [yn dang bteng]
LIMUELSON KYNTA says
Nga la pule ia kane ka kot. Ka pher na kiwei ki kot. Lada phi pule shisien, phin nym lah ban khlem da pule biang sa shisien. Bad kumta shi kumta. Ha ka ba khadduh phin hap shim ia ka rai. Dei kane ka kot kaba ai mynsiem ia nga ban long kum u diengbilat jong Myllung U Soso Tham.