Albert Maring
Umdap Dumu, Ri Bhoi District,
Ph No: 9612667972.
Ka iing ka sem ka dei ka shlem saindur ba nyngkong eh jong u briew ne ka briew. Ka iing ka sem ka dei ka skul bad ki kmie ki kpa ki dei ki Nonghikai. Dei na la iing na la rympei ba la hikai bad saindur ia ka long briew man briew, ka jinglong ka jingim kata naduh ka ktien ka thylliej, ka iaid ka ieng, ka riam ka beit ka akor ka burom, ka tipbriew tipblei bad kumta ter ter. Kumta ki kmie ki kpa ki don ka bynta kaba khia bad ba khraw tam na ka bynta la ki khun, ym tang ka bam ka dih ka kup ka sem, ka jingnang jingstad hynrei kaba kongsan ka long ban hikai ban tip ia u Blei bad ban pynmlien ia ki ha ka jinglong babha ka akor ka burom naduh dangrit.
Ka iing ka sem ka dei kaba ngi ieid thep mynsiem kam pher la ka dei ka iing trep iingskum ne da ka paki dulan. Ka iing ka sem ka kynthup ia ki lai tylli ki Mawbyrsiew (1) U Kpa (2) Ka kmie bad (3) ki khun. Lada uwei na kine ki Mawbyrsiew u kyllon noh ka iing ka sem kan sa pra saphret noh khlem ka jingiatylli iadei jingmut lang, ki lai tylli ki mawbyrsiew u kpa, ka kmie, bad ki khun.
“Lymda u Trai u tei ka iing trei leh noh ei kiba tei ia ka (Ps 127:1)” Donkam ka jingiaied ka jingiadei jingmut ka jingiaburom markylliang hapdeng u kpa ka kmie bad ki khun, ka iing ka sem kaba duwai lang ka sahlang.
Don lai tylli kiei kiei kiba sahduh ka jingngeit, ka jingkyrmen bad ka jingieid hynrei kaba khrawtam na kine ka long ka jingieid (1 Korin 13:13). Haba don ka jingieid ka jingiadei ka jingiatylli hapdeng u kpa ka kmie bad ki khun ka skhem.
Ka iing ka sem kaba synshar da ka jingieid kata ka longiing ka phuh ka phieng ka neh ka skhem ka long kum ka iing ba la tei halor u mawsiang (Lk 6:47-49)
(1) U Kpa uba bha:- u dei u Rangbah bashisha uba don ka jingkitkhlieh ia ka lok ia ki khun uba synshar da ka jingieid uba pyndap pynbiang ia ka iing ka sem ha ki liang baroh. Uba shim ia ka jingkitkhlieh ha lade bad uba don bynta ha ki kam babha ha ka imlang ka sahlang naduh ka kam iing kam sem, kam Balang, kam shnong kam thaw, ka kam iap ka kam im bad kum u kñie ha ka kam kur kam jait. U nongsneng nongkyntu kynpham ia ki para pyrsa, u kpa u rangbah uba im tipbriew tipblei uba ialam ia ka iing ka sem da ka jingieid “Suk u briew uba tieng burom ia u Trai uba iaid ha ki lynti jong u” (Ps 128:1).
(2) Ka Longkmie kaba bha:- Haba don ka longkmie kaba bha ka iing ka sem ka shngain, ka syaid ka phuh ka phieng, ka iing ka sem ka shongshit ka kmen ka sngewbha. Ka kmie ka dei ka nonglum ka nonglang ka nongkynshew kyndiap, ka nongshet nongtiew, ka nongsumar sukher, ka nongpeit nongkhmih ia ka iing ka sem ia ki khun ki kti.
Ka kmie (tnga) kaba bha ka dei ka nongaibuit babha nongai mynsiem nongkynpham ka nongiarap ia u tnga jong ka kumba ong ka ktien phareng (In every man succcessfull there is woman behind) ha man la ka jingjop jong u Rangbah ka don ka kynthei nadien.
U briew uba ioh ia ka tnga kaba bha u bha nusib u la ioh ka jingkyrkhu ba kynsai na u Trai (Phawar 18:22) ka tnga kaba bha ka long ka pansngiat jong u tnga jong ka, hynrei ka tnga kaba khlemrain ka long kum ka pyut ha ki shyieng jong u (Phawar 12:4)
Ha ka kmie (tnga) kaba bha ka jingieid ka dei ban synshar, ka jingieid jong ka kmie ka pynlong ia u kpa (tnga) ban shim ia ka jingkitkhlieh ban tei ia ka iing ka sem bad ban aiti lut ialade met bad mynsiem.
Ka jinglong arsap, tharai sniew bishni, sarong, lorni bad ka jingleh mon kim dei ban don, ka jinglong khuid, jinglong shida, jong ka kmie ka lah wat ban pynkylla kaba mut ia u kpa uba la ngam ha ki jingsniew ba harukom.
- Ki Khun kiba bha:- Ki khun kiba bha ki mih lyngba ki kmie ki kpa kiba bha, ki longiing longsem kiba bha “ U dieng uba bha u met ki soh kiba bha” (Mt 7:17) u khun uba stad u long ka jingkmen ia u kpa, hynrei u khun uba biej u long ka jingkhuslai ia ka kmie (Phawar 10:1)
Haba don ki kmie ki kpa kiba bha ki khun ki long kiba bha, ki mih ki rangkynsai, ki thei kynsai, ki mih ki riewniam ki nongialam, ki riew donburom na kata ka iing ka sem kiba ban ialam ia ka imlang sahlang ka ri bad ka jaitbynriew, ki riewkhraw ki nongialam kiba bit dor kiba don ka jingkitkhlieh.
Ai ia ngi ka kmie kaba bha bad ngin ai iaphi ka jaitbynriew kaba bha (Give us a good mother and we will give you a good Nation – Napoleon).
Ha kine ki sngi jong ngi mynta bun ki longiing longsem ki jot ki pra na ka daw, ba ym don ka jingiadei ka jingiaieid, ka jingiaburom markylliang hapdeng u kpa ka kmie bad ki khun. U longkpa ba bun tang ka im lyngkar ha ryngkat ka buaid ka tanglang, ka thok ka shukor ka longkmie ba im tang ha ka kam lorni bishni iathuh khana nawei shawei, ym don por shuh ban peit ia ka iing ka sem ki khun ki kti, ki leit shaei ki wan naei ki leh aiu ymtip, ki khun ki ioh mon ban shang lait lan bad ki paralok kiba sniew kylla long ki nongdih kiad dih drug dih kynja suki suki kylla nongtuh nonglute leh ki kam sniew ki kam pyntriem ia ka imlang sahlang.
Balei ka jia kumne?
Ka daw ka long ba ymdon shuh u nongsynshar ia ka iing ka sem, ymdon shuh ka jingtieng burom ia u Blei la synshar da u ksuid nongpynjot u soitan la synshar da ka spah bym hok da ka thok ka shukor, la synshar da ka kiad, ki tien sih tin sang ka lorni, ka bishni, ka sarong bad kumta ter ter.
Namar kata ban long ka iing ka sem kaba suk bakmen kaba roi parum pareh donkam ka jing ia ieid ia burom markylliang ryngkat ka jingduwai ia u Blei da ka jingieid naduh dohnud shi iing shi sem “ Ka jingieid u Trai ka neh junom ha kito kiba tieng burom ia u (Ps 103:17)
Watla ngi duk ngi jynjar katno katno ruh haba ngi aiti bad shaniah tylli ha u Blei ryngkat ka jingleh hok imbha im miat u Blei u ai ka lad ka lynti ban im “ U Trai un ym pynshah thngan ia kiba iaid hok” (Phawar 10:13).
Phi don ban ong eiei?