Shillong, 27’lyngkot:
U Chief Executive Member ka KHADC u bah Pynshngaiñ N Syiem haba ia kren bad ki nongthoh khubor mynta ka sngi u la ong ba u kwah ba ka Home Ministry (HM) kan pynphai noh ia ka Village Administration Bill (VAB) ka KHADC ryngkat ki jingkynthoh khnang ba ka KHADC kan ioh ban pynbeit ia ki jingduna jong katei ka Bill.
Halor kitei ki jingkren u bah Pynshngaiñ ki nongthohkhubor ki la kylli hato VAB kan dang im hadien ba ka High Court ka la pynmih ia ka hukum jong ka ha kine ki khyndiat sngi ba la dep, u bah Pynshngaiñ u la ong ba haduh mynta ka High Court kam pat sloit ia ki kyndon ki aiñ jong ka District Council bad ki dang im haduh mynta, u la ong ruh ba ha ka hukum kaba la pynmih ha ka 10 tarik u nohprah, 2014 ka la ong ba ki Rangbah Shnong kim lah ban treikam lymda la pynkup bor ia ki da ki kyndon jong ka Aiñ hynrei u la ong ba ki shnong, ki Hima ki Elaka ki dei kiba la pynkupbor da ka Aiñ.
Ha kaba ia dei pat bad ka hukum ba ka High Court ka dang shu pynmih shen ha ka 13 tarik mynta u bnai u bah Pynshngaiñ u la ong ba ka KHADC haduh mynta ka dang don hapdeng ka jingpynkhreh kaba khadduh artad bad shen kan sa phah da ka jingthoh sha ka Supreme Court ban bishar ia katei ka kam, kaba u la ong ba katei ka kam ka dei kaba don jingiadei bad ka Aiñ kumta ka donkam ia ki ban lum ia kiba bun ki jingdonkam.
Ha ka por ba la thaw ia ka Federation of Traditional Dorbar ( FTD) u Chairman jong katei ka kynhun u ba dei ruh u Chief Excutive Member ka KHADC u bah Pynshngaiñ N Syiem u la kren shai ba kino kino ki kynhun kim lah ban leit buh ia kino kin ki mat jingdawa sha ka sorkar jylla lane ka sorkar pdeng khlem da iaid lyngba katei ka FTD bad u la ong ba baroh ki kam kiba leh da ki khlieh nongsynshar ka da dei ban iaid lyngba katei ka FTD.
Hynrei mynta ka sngi pat ka la long da khongpong, bad katei ka ka la jia namarba kham mynshuwa ka Synjuk Ki Nongsynshar Shnong ka Bri u Hynniewtrep ki la buh por hapoh ka 5 tarik ia ka sorkar ba kan weng noh ia ka jingpynbna jong ka kaba la pynkylla thymmai ia ka Meghalaya Services and Conduct Rules kaba la khang pyrshah ia ki nongtrei sorkar ba kin long Rangbah shnong lane ban long dkhot ha kino kino ki kynja seng. Lah ban kdew ba ia katei ka rai bad ka jingdawa ka SNSBH ka la shim khlem da iaid lyngba ia ka FTD hynre ha ka jingialang jong ka FTD pat kaba la long mynta ka snig ka la rai ban kyrshan tylli mlon ia katei ka rai ka Synjuk khlem daw woh daw woh dong balei ka khlem iaid lyngba ka FTD.
Hadien ba la wai ka jingialang jong ka FTD u bah Pynshngaiñ N Syiem u Chairman jong katei ka kynhun uba dei ruh u CEM ka KHADC u la ong ba ka Federation ka ai jingkyrshan ia ka rai ki MDC ka PDF kata ban deng lama iong ha ka 29 tarik mynta u bnai ban pyni ia ka jingpyrshah halor ka rai jong ka High Court ban aiti ha ka sorkar ban thaw aiñ halor ki kam Rangbah shnong bad ban pyrshah ruh ia ka rai ka sorkar ban khanglad ia ki nongtrei jong ka ban long Rangbah Shnong. U la ong ba ka FTD ka la kyrshan ruh ia ka rai jong ka Synjuk Ki Nongsynshar Shnong kata ban ai por haduh ka 5 tarik ia ka sorkar ba kan weng noh ia katei ka jingpynbna jong ka.
Shuh shuh u la ong ba ha ka 26 tarik kan sdang ka Dorbar jong ka KHADC bad ha katei ka dorbar yn wanrah ruh ia ka bill kaba la tip kum ka KHAD (Constitution of Council of Traditional Dorbar) kaba yn sa pynkylla kyrteng noh ia ka FTD kum ka Council of Traditional Dorbar hadien ba la dep ban thaw –aiñ. Lah ban ynkynmaw ba sa shisien biang u CEM u la pynpaw ba ka jingmut ba la thaw ia katei ka Dorbar ka long ban ia tehsong kawei ia baroh ki Hima, ki Elaka , ki Raid khnang ba kin ia donlang ha kawei ka rynsan ryngkat bad ka KHADc ban ia phylliew jingmut ia ki kam kiba donkam.
U la batai ruh ba ha katei ka CTD yn phiah ia ka General Dorbar bad ka Executive Dorbar ha kaba ki dkhot ha ka General Dorbar kin long baroh ki Rangbah Shnong bad ki khlieh nongsynshar shnong kaba ka jingbun paid jong ki kan long 7 haduh 8 hajar ngut katba ia ka Executive pat yn kynthup 6 ngut na KHADC, 7 ngut na Elaka, 7 ngut na ki Raid bad 11 ngut na ki Dorbar shnong.
Ha kaba ia dei pat bad ka jingdeng lama iong ha ka 29 tarik mynta u bnai , u CEM u la ong ba kan ym don kano kano ka jingialum paidbah lane ka jingiakynduh lang hynrei katei ka jingdeng lama iong kan iaid beit ha la ki jong ki shnong lane ha ki jaka long iew long hat ne ha ki jaka trei bad wat ha ki kali ruh, u la kyntu ia ki paidbah ban ia shim bynta lang baroh ha katei ka jingdeng lama iong. Kawei pat ka mat kaba u la kren ka long ba u la kyntu ia u Lat ka jylla ba un mynjur noh ia ka kyrteng u MDC shu sieh uba ka KHADC ka la mynjur ha ka Dorbar jong ka.
Phi don ban ong eiei?