Ka dorbar niamtre ha Nartiang

Haba kyllum lang ïa ki jingkren jong ki riew Rangbah ha katei ka Dorbar Niamtre ka long kumne:Ka jaidbynriew jong ki khun u Hynñiewskum u Hynñiewtrep ka dang im, namar ka dang im ka niam. Ka niam ka dei ka kamai ïa ka hok, ka niam ka dei ïa ka tipbriew tipblei, ka niam ka dei ïa ka tip kur tip kha, bad ka niam ka dei ban tip ïa uwei U Blei, ka dang im ha ka jaidbynriew jong ngi. Ka la shah kyrniom la biang ha ki khyllah jait ne khyllah niam lah 200 snem eiei kiba la thmu ban pynduh mynsiem ïa ka niam jong ngi. Kum ka jaidbynriew ngim ju kam trai ïa U Blei Trai Kynrad ba u dei tang u jong ngi ki khun Hynñiewskum Hynñietrep. Hynrei ngi ju khot ieid ïa U Blei ba U long u jong ka shityllup ka pyrthei. Don ki jaidbynriew ha kaba ka niam jong ki, ki kam trai ïa U Blei ba u don tang ha ka jaidbynriew jong ki ne jait niam ne Balang jong ki. Hynrei ka jaidbynriew jong ngi ka heh mynsiem palat ha ka liang ka niam. Na kata ka daw ngim ju don ki thma niam ne ki Holy War ne ki Crusade para mangi kumba la jia ha ki ri sepngi bad ri Arab de.

Ka jaidbynriew Egypt ka la ïap namar ba ka niam Egypt jong ki ka la ïap duh. Baroh napdeng jong ki, ki la ïa kylla niam Musalman lut. Ka niam Greek hyndai kaba synshar haduh 500 snem eiei ha ka pyrthei sepngi, mynta ka la iapduh syndon. Toi kane ka jaidbynriew bad jait niam ka la pynmih ïa ki riewkhraw kum u Socrates, Aristotle bad kiwei kiwei. Hynrei hadien ki Greek ki la rung noh sha ka Balang Orthodox Greek Christian. Ki rakhe ïa ka sngi Khristmas ka sngi kha jong u Jisu Khrist ha ka 6 tarik u January man ka snem kum ki Russian Orthodox. Da lei lei ruh em kim ju rakhe ïa ka sngi kha u Jisu Khrist ha ka 25 tarik u December kumba leh ki Western Church na Rome. Hynrei ha kine ki thaiñ shatei lam mihngi ka India baroh ki niam kum ka nuksa ka niam Garo trai ri ka la iap duh. Kumjuh ruh ka niam Mizo ka la iap duh, ka Niam Naga ka la iap, bad ka niam Meitei Manipur kala ïap duh na sla ka pyrthei.Don mynta sa tang 13 ngut kiba mane ïa ka niam Meitei.Te kumta kitei ki niam haneng ki la ïap duh baroh ba la tip ïa ki kum ki Dead Religions.

Tang ma ngi, ki Khun u Hynñiewtrep Hynñiewskum, ngi ngeit ba ngi wan beit na bneng sha pyrthei. U Blei ula phah ïa ngi u khun bynriew ban wan rep wan riang ban thung ban tep halor ka Mei ram-ew. Ha kata ka por ki ju kiew ju hiar na bneng sha khyndew lyngba uwei u diengbah. Uba tang shu sdang dum ne kem ïong reiñ janmiet, ki barim ki la kiew sha bneng. Ki hiar biang sha pyrthei ba ka sngi kaba bud. Ha kata ka por ki don lang 16 skum 16 Trep ki la shong sah miet ha ki kynja skum. Nangta kham hadien pat, ki la thaw ïa ki iing trep ban shong neh. Hadien pat ki Khyndai Trep Khyndai Skum ki kiew soit sha bneng bad kim wanphai shuh sha pyrthei. Ngi, ngi ngeit ïa kitei ki Khyndai Skum Khyndai Trep ba ki la iap bad ba ki la kylla “Khyndai” junom. Hadien ba uta u dieng bah ba maïan ula jah la ka jah noh. Te, u Blei ula phah ïa u Syiem Synriang u khun jong ka Bei Lisam ban long u Nongïalam jong ki hangne ha pyrthei. Dei ma u uba pynjanai ïa ka pyrkhat niam da ka jingphah U Blei Trai Kynrad. La pynneh ïa kata ka jinghikai jong u lyngba ki niam ki rukom bad dustur riti na kawei ka pateng sha kawei pat. Ka niam tynrai jong ngi ka dang ïai im haduh mynta.