Ex. Rev K. Langrin
Ki don ki briew kiba pyrkhat ba ka jingrwai ka dei ka kamkai lada ka dei ka jingrwai niam ne jingrwai pyrthei kumjuh. Ia kata nga la lap da lade hi. Ha ka snem 2013, uwei u Pastor u la phun ia nga da kaba u ong kumne, “Ei kynum, kan don ka jingiathoh shongkurim ha Mawieit ha une u bnai, te sngewbha seh ban shna jingrwai iathoh bad sa wan rwai ma phi, lada phi lah shna artylli mo”. Kumta nga la kohnguh bad nga la shna artylli ki jingrwai, kawei da ka ktien Sohra bad kawei pat da ka ktien Lyngngam. Ynda haba u Pastor u la dep pynkyntang ia ki arngut, u la khot ia nga ban ai jingrwai. Te nga la rwai baroh artylli. Ynda la wai ka jingiaseng kyntiew kurim ia kita ki samla, uta u Pastor u la ai khublei kti ia nga bad u la ong kumne, “Ia phi te kynum, ka biang tang ban phah rwai, hynrei ban phah duwai ne phah kren te ym long”. Te nga la kylli ia u, “Balei kynum ym long, hato ngam bit ban duwai ne phah iathuhkhana?” Uta u Pastor u la jubab kumne, “Nga sa ong ia phi ba ym long ban phah duwai ne phah iathuhkhana, namar nga tieng ioh ba ka Synod kan khot hajir ia nga lada kan tip ba nga phah duwai ne phah kren ia phi”. Hangta da ka jinglyngngoh nga la kylli biang ia u kumne. “To iathuh ia nga kynum, kaei ka jingiapher hapdeng ka jingrwai bad ka jingduwai ne jingkren?” U Pastor u la jubab, “Ba ka jingrwai ka dei ka kamkai, ym kum ka jingduwai bad jingiathuhkhana”, Haba nga shim ia ka jingong jong utei u Pastor, ka mut ba baroh ki nongrwai ki dei ki riewkai. Wat ha iingmane ruh baroh kiba rwai ki dei ki riewkai. Ki riew shisha te ki dei tang kito kiba ym ju rwai wat ha iingmane ruh.
Ko paralok, lada phi niew kamkai ia ki jingrwai bad niew riewkai ia ki nongrwai ka long kaba bakla katta katta. Bad ngi dei ban tip ba ki jingrwai ki don la ka dor kaba rem. Peit ha ki jingiaseng baroh la ju sdang da ka jingrwai bad pynkut ruh da ka jingrwai. Hato ka jingiaseng ka long kumno lada khlem pyndonkam ia ki jingrwai? Hato ka long kaba dei ban niew riewkai ia u Moses bad u Dabid kiba long ki nongthaw jingrwai kumba la thoh ha ka Baibl? Ngim lah ban niew riewkai ia ki kpa tymmen jong ngi kiba ju rwai ia ki Folk song mynhyndai bad ngim lah ruh ban niew riewkai ia ki nongrwai ieit ri kiba rwai da ki Traditional Song. Khamtam lei lei ia ki nongrwai Choir jong kane ka juk ngi la dei ban ai ka jingiaroh jam. Haba nga pyrkhat ha kawei ka liang ka dei ka jingong jong uta u Pastor ia nga.
Namar ngi ju lap ba ha shuwa ban long kano kano ka jingiaseng bah la jied lypa ia ki nongkren bad ki nongrwai. Ngi ju lap ba u nongkren wat lada u pynkhreh tang ar sngi ia ka jingkren, hynrei ynda la wai ka jingiaseng u ioh pdiang ia ka envelop ba la thep ym duna ia ka 500 ne 1000 tyngka. Katba u nonghikai jingrwai nalor ba u la pynlut por bun sngi ban shna ia kawei ka jingrwai kan dang shim por sa ar taiew tam ban hikai man ka janmiet. Hynrei ngi ju lap ba ynda la wai ka jingiaseng ym don ba ai envelop kum ia u nongiathuhkhana. Kane te ka la dei shisha kumba ong uta u kynum Pastor jong nga uba trei hapoh ka Mawieit District. Ia ki jingeh jong u nongthaw jingrwai dei tang ki para ba thaw bad ba hikai jingrwai kiba sngewthuh.
Na ka bynta jong phi ki bym sngewthuh shaphang ka dor jong ka jingrwai bad ki jingeh jong ki nongthaw jingrwai nga kwah ban iathuh ia phi kawei ka nuksa. Ha ka jingiaseng Ri Lyngngam Presbytery ha Shallang ha ka snem 1999, ngi la khot lai ngut ki nongiathuhkhana. Uwei napdeng kita u dei u bah Skendrowell Syiemlieh uba long u nongrwai uba pawnam ha Ri Khasi. Ynda la wai ka jingiaseng ngi la thep pisa ha ki lai tylli ki envelop. Ia ki arngut ki la ai tang mar 500 tyngka, katba ia u bah Skendrowell Syiemlieh pat ngi la ai 1500 tyngka. Ha kata ka envelop ba ngi la ai ia u bah Skendrowell ngi la thoh kumne:- 500 tyngka ka bai kren bad 1000 tyngka ka bai rwai. U bah skendrowell haba u la pule ia kata ka jingthoh u la ong, “Ngam pat ju lap hangno hangno ruh kum ba leh ma phi ban da ai ia ka bai rwai ruh”. Nga la jubab ma nga ia u bah Skendrowell kumne, “Nga ruh nga dei uba thaw jingrwai bad u nonghikai Choir, te nga sngewthuh haduh katno ka jingshitom ban thaw jingrwai bad ban hikai ia ki paidbah haduh ban da lah bha. Ha ka jingshem jong nga ka kham suk ban khreh iathuhkhana ban ia kaba hikai jingrwai. Ngi la leh khnang ia kane ba kiwei ruh kin sngewthuh ia ka dor jong ka jingrwai ba ka kham rem bun shah ban ia ka jingiathuhkhana”.
Ban pynkut ia kane ka jingthoh nga kwah ban pynshai ‘Balei ba nga shait thoh ialade – Ex- Rev’. Ka daw ka long ba nga la experienced ha ka kam Knia 11 snem, nga la trei Pastor ha ka Balang Presbyterian 16 snem bad kum u Pastor ha ka Church of God (Ecclesia) 4 snem, te ka jingmut ‘Ex. Rev’ ka mut Experienced Pastor. Ki don kiba dang lyngngoh bad kiba ong, “Ym ju don ha Ri Khasi kiba thoh ‘Ex. Rev’ ka jubab ka long ba ym pat don ha Ri Khasi kiba la experienced ha ki lai jait ki kam niam kum ma nga. kita kiba pyrshah ia ka jingthoh ‘Ex. Rev’ jong nga ki lah ban ai FIR ne file da ka case hapoh High Court.