Ex. Rev. K. Langrin
Ka don kawei ka iing kaba itynnad ba la sop da ka ksiar ba nylla. Kham niar kiba lah ban ioh rung hapoh jong ka namar ka jingkhang ka long kaba skhem katta katta. Ka kyrteng jong kata ka iing ka long – ka iing jong ka jingsuk (The House of Happiness). Dei tang kiba ioh ia u shabi ba la shna kyrpang ban plie ia ka kiba lah ban rung. Ia uta u shabi la khot u shabi jong ka jingieit (The Key of Love).
Ka Reema ka dei ka kynthei kaba im marwei khlem lok khlem jor ka khlem shongkurim kumba long lem kiwei ha kawei ka sngi haba ka la tymmen bha, ka la thep ia ki tiar ki tar jong ka hapoh ka pla. Ka la shong harud surok ban ap kali kum ka nongleit jingleit.
Hadien katto katne por la wan poi kawei ka kali auto jong u Prem, ka la pynsangeh bad u Prem ruh u la sangeh. Da ka khmat ba phuh samrkhie, u Prem u la kylli ia ka tymmen, “Mei ieit shano phin leit?” ka Reema ka la ong, “Khun, nga kwah ban iohi ia ki jaka ba nga la im la iaid naduh ka por ba nga dang khynnah bad samla. To seh khun ialam ia nga”. U Prem u la kohnguh bad u la ialam nyngkong eh ha ka jaka bad ka iing ba la kha ia ka.
Nangta u la ialam sa sha ka skul ba ka pule ha ka por khynnah, u la ialam sha ki jaka madan phlang ba ka shait ialehkai ha ka por ba ka dang samla, u la ialam sa sha ka temple ba ka shait leit mane blei mynshuwa… ka jingsbun mynsiem bad jingieit jong u Prem ia kata ka tymmen ka long ba man kaba u sangeh, ma u u btin bad ialam ia ka, namar ka kam lah shuh ban iaid kum kiwei kiba dang shait dang khlain. Kumta ha ki khyndiat kynta ka Reema ka la ioh ia ka jingkmen ka bym lah ong shuh. kata ka dei ka por kaba ka sngewkmen bad suk tam ha ka jinglong tymmen jong ka.
Ynda la dep lut ia kita baroh, ki la wan phai. Haba la poi ha phyllaw iing ba ka ju sah ka la ai khublei shibun eh ia u Prem namar ka jingsbun bad jingieit jong u ia ka. Ka la ong, “Khun, phi la leh ia kaba bha tam na ka bynta jong nga ka tymmen, te khublei shibun”. U Prem ruh u la ai khublei ia ka Reema, “Ia phi ruh kumjuh mei ieit ba phi la leh bha ia nga”. Hadien shi taiew u Prem u la bna ba ka Reema ka la khlad noh na ka pyrthei. U Prem u la sngewkmen namar ba dei ma u uba la lah ban pynhun ia ka jingkwah jong ka tymmen shuwa ban iap. Kum ia kata la khot ka jingieit lyngba ki kam ne jingleh (Love in action). Lada ngi ong ba ngi don jingieit ngi dei ban pynpaw da ki kam ne jingleh. Kaba shu ieit tang da ka ktien khlem leh da ki kam kata kam dei ka jingieit ba shisha. Haba iohi ia kiba duk, ki khun swet, kiba pang, kiba matlah, kiba dkoh, kiba shah lehbein, kiba khlem iing khlem sem, kiba thngan, ki nongwei…. To ngin pyni ha ki ia ka jingieit lyngba ki kam da kaba ngin iarap kumba leh u Prem ia ka Reema.
U Zen u long u nonghikai skul uba khraw bad uba pawnam. Shibun ki khynnah ki la wan ban pule ha kata ka skul jong u. Ha kawei ka sngi ki khynnah skul jong u ki la pyrta ia la u babu (Zen), “Babu, u nongtuh, u nongtuh, ngi la ioh ban kem. Ia une phi dei ban beh skul noh, namar u la tuh ia ki khulom jong ngi”. Uta u nongtuh ruh u dei u khynnah skul jong u Zen. U Zen u la wan rung hapoh kamra ba la jia kata ka jingjia. U shu peit bad wiat samrkhie rymmuin khlem pynshitom bad khlem da mai ia uta u khynnah tuh. Te kita ki khynnah kiba la shah tuh ki sngewsih ia la u nonghikai balei ba u khlem pynshitom ia u khynnah tuh. Sa hadien katto katne sngi ki la ioh kem biang ia uta u khynnah. Haba ki leit ban ujor ha u babu, uta u babu u leh kumjuh da kaba shu wiat rymmuin.
Kumta baroh ki khynnah ki la ia rai lang ban mih noh na kata ka skul lada u babu um beh noh ia uta u khynnah tuh, namar uta u khynnah u tuh borabor bad haba ki leit ujor ha u nonghikai ruh u shu wiat rymmuin khlem sympat bad khlem beh skul ia u.
Ha kawei ka sngi uta u nonghikai u la lum ia ka jingialang na ka bynta baroh ki khynnah skul. Bad u la ai jingkren da kaba u ong, “Phi long ki khynnah kiba bha. Phi tip kaei kaba bha bad kaei kaba sniew. Lada phin mih noh na kane ka skul phin ym shem jingeh ban ioh rung ha kiwei pat ki skul. Hynrei to pyrkhat na ka bynta une u para jong phi (U da kdew kti artad ia uta u khynnah tuh). Une u para jong phi um pat tip kano kaba bha bad kano kaba sniew kumba tip ma phi. Te mano ban hikai ia u ngam tip shuh.
Ngam lah ban beh skul ia u bad ngam pynshitom ia u. Nga don kawei ka buit ban pynbeit ia ki jingbakla jong u, tangba kan shimpor. Nga kwah ia phi baroh ba phin ym phet shawei, hynrei nga iehnoh ha phi ia kata”. Katba u babu u nangkren kumta, uta u khynnah tuh u la jaw ummat. Naduh kata ka sngi u nongtuh u la kylla la ka jinglong bad um tuh shuh. Jin lada u babu u la beh skul noh ia uta u khynnah tuh, uta un ym kylla jinglong, hynrei un sa nangsniew nangsniew arshah laishah. Hynrei namar ba u babu u hikai bad pyni da ka jingieit, uta u khynah u la kylla bamut. Hangne ngi iohi ia ka dor bad ka bor jong ka jingieit.
Ha ka snem 2012 haba ka company shna surok two lane (ar line) na Mumbai ka la pyntrei ia ka surok National Highway na Shillong sha Tura lyngba ka Nongstoin (127 B), bun ki samla Khasi ki la ioh kam kiba rit ba ria. Uwei napdeng kita u dei na ka shnong Seinduli-II ba nga don ma nga. U Chief Engineer jong ka company ba don ka Ophis ha Mawpun-H u la phah ia u ban ap miet (night duty) ia ki kali JCV haneng jong ka shnong Seinduli. Ha kawei ka miet katba u dang iohthiah, la wan ki nongtuh bad ki la tuh ia ka battery jong kawei ka JCV kaba shong dor Rs. 50,000/-. Te uta u samla da ka jingtieng u la leit iathuh ha u Engineer ia kaei ba la jia. Uta u Engineer u bthah ia uta u samla ban wan ialam ia u Sordar shnong Seinduli-II sha ka kamra treikam jong u ha Mawpun-H. Uta u samla u la leit khot ia u sordar bunsien ban ia leit lang bad u sha ka ophis jong u Engineer hynrei um treh leit.
Ha kaba khadduh, uta u samla u la wan wad ia nga ha iing ba u la ong, “Ngan leh kumno, ia ka battery JCV la tuh ki briew, u Engineer u phah wan ialam ia nga ia u sordar shnong hynrei u sordar um treh leit. Phi lah ne em ban iarap ma phi”. Nga la ong ia u, “To ngan leit bad ngan pyrshang ban iarap”.
Mar ia rung ma nga bad uta u samla, u Engineer u la kylli ia nga. “Are you Headman?” nga la jubab, “Yes Sir, I am”. Nangta u la kylli ia nga, “What about the character of this young man, is he good or bad?”(Uta u engineer u la kylli, “Phi dei u sordar?” nga la jubab ba nga dei. Nangta u la kylli ia ka jinglong u samla la u bha ne u sniew). Te nga la jubab, “According to my knowledge, at Seinduli he is very good, but here with you I don’t know. It depends on your teaching and guidance”. (Katkum ka jingtip jong nga, ha shnong te u bha, hynrei hangne bad phi te ngam tip. Ka shong ha ka jinghikai bad jingialam jong phi). Nangta u la ong biang ia nga, “If he is good then why did he steal the battery?” (Lada u bha te balei u tuh battery?). Te nga la ong ia u Engineer, “Did you see with your own eyes or you just suspect, Sir?” (Phi iohi da la ki khmat ne phi shu tharai?). uta u Engiineer u la ong, “No, I did not see. But he has to pay the fine Rs. 50,000/- or he may go to jail because the battery was lost under his duty”. (Em, nga shym iohi. Hynrei u dei ban siew 50,000 tyngka lane un shong phatok namar ka battery ka jah ha ka jingap miet jong u).
Nangta, nga la kem ktien ma nga, “Sir, when this young man works with you, he is your son and you are his father. Am I right or wrong?”(Haba une un samla u trei bad phi, u long u khun jong phi bad ma phi phi dei u kpa jong u. Dei ne em babu?). Uta u Engineer u la ong, “Yes, you are right (hooid ka dei) Then you give me your advice what to do.” (Te ai jingmut ma phi kumno yn leh). Nga la ong biang, “The best thing is that the father should forgive the son” (Kaba bha tam ka long ma phi u kpa phin shu map ia la u khun). Uta u Engineer u la wiat rymmuin, u la khublei kti ia nga bad ia uta u samla. Ia uta u samla la shu map ei lyngba da ka buit jong nga uba ki briew ki la niew ‘Zero’ (0).
Ah! Ba lada hapoh ki shnong ki thaw jong ngi kan don ka jingjia map ei, jingiaieit bad ia burom kylliang kan long ka jingkmen bad jingsuk suda.
U Paul ha ka shithi 1 Kor 13:1… u ong, “La nga kren da ki thylliej ki briew bad ki angel, haba ngam don ka jingieit…. Ngam myntoi ei ei ruh em”. Hangne ruh ngi sngewthuh ia ka dor bad ka bor jong ka jingieit.
Phi don ban ong eiei?