Jowai: Ka jingtih bad shalan tuh ia u Mawshun (Limestone) lyngba ka Surok Dawki-Jowai Road NH40-E, ka la long kaba jur bha mynta, wat ha ka por mynsngi mynshai ruh kim salia shuh, wat hadien ba ka sorkar na ka por sha ka por ka la maham tyngeh ban pynshitom jur ia kiba donkti ban tih bad shalan tuh ia u Mawshun na Jaintia Hills sha Bangladesh.
Kat kum ka jingioh jingtip jong ka seng Jaintia Student Union (JSU), ba ia kane ka kam ki nonglehtuh (illegal limestone trade), ia kane ka kam dei lyngba ka jingiarap na u Forest Ranger bad DFO ka West Jaiñtia, khnang ba kin ioh myntoi ialade shimet. Ka JSU lyngba u President jong u samla Lawyerson War, u la ong ba ki don 10 haduh 15 tylli ki par tih Mawshun beaiñ ha ki bynta bapher bapher jong ka shnong Nongtalang, kumjuh ki par tih maw kiba la rim kiba la shah khang naduh mynshwa hynrei ka jingtih maw ka dang iai bteng haduh mynta khlem da ioh bor ne jingtip na ka Meghalaya Minor Minerals, Concession rules, 2016.
Sa kawei ka jingleh tuh hangne ka long jingleh tuh ia ki shalan kiba la tip ruh kum ki (Incidental Challan) kiba la issue ka ophis u DFO, kiba la jia na ka por sha ka por, ia kine ki shalan la pynpoi na East Jaiñtia Hills District sha West Jaiñtia ha kaba da ka juh ka Challan kiba ym shym la thoh ia u number kali la pyndonkam bad die ha ki thaiñ Nongtalang, kane ka iarap ia ki nongtih bad challan beaiñ ia u Mawshun bad ia kane la leh ha ka paw.
Ka seng ha ka jingiakynduh bad katto katne ki trai par Mawshun ne ki nongtrei bad shalan Mawshun kiba dei hok ban trei ne kiba la ioh ia ka License par tihmaw (legal Mine Owner) ki la pynpaw ia ka jingsngew bynniaw halor kane ka jingleh tuh da ki briew kiba kwah ban shim kabu.
Ha ka jingshisha na ka liang jong ki bor District Administration ki la tip bad iohi ia kane kam lehtuh, hynrei ym shym la don kano kano ka dak ba ki la leh ne pynshitom ia kine ki nongkhaiï Mawshun Beaiñ.
Ha ka jingiadei bad kane, ka JSU na ka bynta ka jingbha jingmiat kiba bun balang bad khamtam ban iada ia ka Mei mariang bad ban pyniaid beit pyniaid ryntih ne ban pynduh ia ka jingtih beaiñ ia ki mar pohkhyndew hapoh ka jylla ka seng kan dawa na ka sorkar ban shim khia ia kane ka kam ban khang noh syndon ia kitei ki nongkhaï Mawshun beaiñ bad dei ban pynshitom ia ki katkum ka kyndon aiñ Section 21(5) jong ka MMDR act.
Na ka liang ka seng ka la ong ba kan ym shong kli kti hynrei kan iai buddien ia kane ka kam bad kyntu ruh ia ka sorkar ban shim khia bha ia kane kam na ka bynta ka jingbha bad jingiohnong jong ka jylla hi baroh kawei bad khamtam ban iada iaka mariang hangne hapoh ka jylla hi baroh kawei.
Phi don ban ong eiei?