Shillong 04 Lber:
U Myntri Rang bah ka jylla u Mukul Sangma u la iam rangbah katba dang kren ha iing dorbar thawain mynta ka sngi ban kynmaw sngew lem ia ka jingkhlad kyndit noh u Purno Agitok Sangma uwei na ki rang kynsai ka jylla uba la paw bha ha ka ri India baroh kawei.
“Lamphang badon burom, ngam sngew lah ban kren bha shuh, nga pynkut da kaba tyrwa ia ka iing dorbar ba kan pdiang ia ka rai ban phah ia ka jingsngew lem sha kiba haiing hasem jong u nongialam ba khraw PA Sangma”, la ong u Mukul, uba la iam jaw ummat bad niad da ka ruma ia ka ummat ha ka por ba kren hapoh ka iing dorbar mynta ka sngi kaba dei ruh ka sngi sdang.
U Purno A Sangma u la khlad kyndit noh mynta ka sngi ha Delhi na ka jingpang klongsnam. U la dap 68 snem. La kha ia u ha ka 1 tarik Nailur 1947 ha shnong nongkyndong Chapahati kaba don ha West Garo Hills District ka jylla Meghalaya. Um pat ju rem ha ka elekshon MP bad MLA bad dei tang ha ka jingiakhun ia ka shuki President ka ri ba u shah rem noh ha u Pranab Mukherjee.
Ha ka jingshisha, u Mukul u la pyrshang ban bteng ban kren biang hynrei, ka mynsiem ka la dung bha ia u haduh ba u la jaw ummat bad kynsluk ki khmut ba tuid ki ummat.
Ym lah batai shuh ia ka jingktah mynsiem jong u Mukul ia ka jingkhlad kyndit noh u Purno A Sangma, uba la pynkynmaw ba u dei uwei na ki nongprat lynti ia u ha ka sain pyrthei.
“Haba u long Myntri Rangbah, nga dang pule doktor ha RIMS, u ju wan ban wan jngoh ia ka iing jong ngi ha Ampati haba u wan iaid lynti bad iakren bad kiba haiing jong nga. U PA Sangma u dei tang ma u, uba la kiew shaduh ka kyrdan ba hakhlieh duh ban long u Lamphang ka Lok Sabha, u Myntri sorkar pdeng, bad u nonglam khubor ki riewlum ha ka pyrthei India”, la ong u Mukul.
“Ngam tharai ngin dang lah ban pyndap ia ka jaka ba la ieh thylli noh u PA Sangma. Ka dei ka jingduh kaba khraw tam ia ka jylla”, la bynrap u Mukul.
U Myntri Rangbah u la pynbna ruh ba ka sorkar kan pynbna hynniew sngi ka Jingiam Briew bad ka iing dorbar kan sa ioh shuti ha ka sngi ba ontep ia une u riew khraw ka jylla.
Na ka liang u Lamphang ka iing dorbar u AT Mondal u la ong ba u PA Sangma u dei kum ka jingpynithuh ia ka jylla Meghalaya ha ka pyrthei India. “Haba nga pule ha Chennai, ki paidbah kim tip haba nga ong ba nga dei na Meghalaya hynrei tang shu iathuh ba dei na jylla u PA Sangma, ki la ia tip lut baroh”, la ong u AT Mondal.
U Mondal u la ong ba ha ka por ba u la rem elekshon, u la rai ban nym ialeh shuh namar ba um sngew myntoi haba leh bha, ki briew kim kynmaw, hynrei dei u PA Sangma uba la ai mynsiem ia u. “Ka jingshah rem ka dei u shabi sha ka jingjop ban trei kham bha”, la pynkynmaw u Mondal ia ka jingkren ai mynsiem u PA Sangma haduh ba la pynlong ia u Mondal ban iakhun biang ia ka elekshon bad jop syndon.
Kumjuh u Nongialam Liangpyrshah ka iing dorbar uba dei ruh u Myntri Rangbah barim ka jylla, u Dr Donkupar Roy u la pynpaw ia ka kyndit bym lah mut dur bad ka dei ka sien ba nyngkong ba katba u dang dihsha bad u Lat ka jylla hadien ba la kren ha Iing dorbar, un ioh pdiang ia ka khubor ba sngewsih.
“Nga iakynduh ia u PA Sangma ha u snem 1988 haba nga shah jied MLA, mar iakynduh ia u nga la lap ba u dei u nongialam ba kynsai bha”, la ong u Dr Don, uba la pynpaw ruh ia ka jingkyndit ba khraw ia ka jingkhlad noh jongu.
“U dei shisha u khun ba khraw ka jylla”, la ong u Dr Donkupar.
U Dr Donkupar u la ong biang, “Ka India baroh ka tip ia ngi dei namar ka jingdon jong u PA Sangma. Haba nga leit sha jylla Madhya Pradesh, uwei u MP u la kylli ia nga naei phi wan, nga jubab na Meghalaya, bad u la kylli biang, phi tip ia u PA Sangma, nga jubab hooid”, la ong u Dr Don.
Katkum ka jingong jong u Dr Don, une u MP ba kynduh ha katei ka jaka, u la ong ba ki Schedule Tribe ka Meghalaya kim dei kum kiwei pat kiba dang sahdien ha ka ri.
U Dr Donkupar u la pynkynmaw ba u PA Sangma u dei u riew ieid ri, u la mih noh na Congress ban pyrshah ia ka jingthmu ban pynlong Myntri Rangbahduh ia ka Sonia ka bym dei ka nong-India.
“Ka jingialeh ia ka kam President ka ri, ka dei ban pynpaw sha ka pyrthei ba ki riewlum ruh ki dei kiba stad bad iaryngkat kyrdan bad kiwei pat, watla ka thong ka long kaba jwat”, la pynkynmaw u Dr Donkupar haba kren shaphang ka jingialeh elekshon President u PA Sangma.“Ngam lah ban batai ia ka jingduh ia ka jingkhlad noh u PA Sangma hynrei nga kwah ban phah khubor sha kiba hiing jongu, ‘long kiba shlur’”, la ong u Dr Donkupar. “U PA Sangma ba khraw, um don shuh bad ngi, ka dei ka jingjia ka bym lah shuh ban batai”, la ong u sa u Myntri Rangbah barim ka jylla u Bah DD Lapang haba iashim bynta halor ka jingkhlad noh u Purno.
U Bah Lapang u la pynkynmaw ia ka jingtbit jong u Purno ha ka por ba u long Myntri Rangbah ka jylla Meghalaya, ha kaba ma u, pat u dang long tang u Myntri sorkar. “Bah Lapang, ka Meghalaya ka dei ban pyni sha ka pyrthei”, la pynkynmaw u Bah Lapang ia ka jingkren u Purno. Kane ka jingkren jong u Purno, ka pyni ba u dei u briew ba don ka jingiohi jngai sha ka pyrthei baroh. “Ka iing jongu, ka dei ka iing jong ki paidbah, kaba shakri ia ki paidbah”, la bynrap u Bah Lapang. Sa uwei u Myntri Rangbah barim ka jylla u Salseng C Marak u la ong ba ka jingkhlad u PA Sangma, ym lah shuh ban batai da ka ktien. “U PA Sangma u la shah jied MP nyngkong ha u snem 1977 bad dei ma nga uba la tyrwa ia ka party ban pynieng ia u bad naduh katei ka snem, u la jop ia ka elekshon haduh mynta ka sngi ba u la khlad”, la ong u Marak.
Kiwei pat ki MLA ba la iashim bynta ha kane ka jingsngew lem ia u PA Sangma ki kynthup ia u Bah Paul Lyngdoh, Bah Ardent M Basaiawmoit, Bah Metbah Lyngdoh, Dr Jemino Mawthoh, Kong Roshan Warjri, Kong Ampareen Lyngdoh, Bah HDR Lyngdoh, u Dr RC Laloo, u Bah Rowel Lyngdoh.
Ka iing dorbar ka la pynlong ruh ia ka jingsngap jar kaba ar minit ban pynpaw ia ka jingsngew lem ia ka jingkhlad kyndit noh u PA Sangma.
Phi don ban ong eiei?