Bah Staising Kharbteng
Ka mat jong ka jingiatylli hapdeng jong ngi kum ka imlang sahlang la ha ki iing ki sem, ki shnong ki thaw bad ka jaidbynriew ka dei ka bynta kaba kiba bun balang ki ju iai khmih lynti bad thrang na ka por sha ka por. Kaei kaba ngi sakhi bad lap ka long ba katba ngi dang pyrshang bad iakhun ban iakren ia kane ka bynta ka long pynban da khongpong namar i kumba ka phet sha jngai bak haba ngi bishar naduh ki por ba la leit noh haduh kine ki sngi.
Ka ju mih ka jingong ba lada u Khasi u iatylli kan wai ka pyrthei. Hato kum kine ki jingkren ki mih namar ba lehse ka long kaba eh than ban urlong ka jingiatylli hapdeng jong ngi.
Balei ka mih kane ka jingbym iatylli para ma ngi naduh ki rympei iing haduh ka imlang sahlang. Hato ka dei namar kine ki daw harum:
Hato ka sneng ka kraw kam shym la ioh jaka ha ka pyrkhat pyrdain ne mynsiem jong ngi ban don ka jingiatylli shi iing shi sem bad ter ter ha ka jingkitkhlieh ia ka imlang sahlang.
Hapdeng ki kynhun bapher bapher la ka long ha ki longiing longsem, ki shnong ki thaw, ki hima, ki seng treimon sngewbha ne sengbhalang, ki seng sain hima sima, ki kynhun niam bad ter ter ngi don ki nongialam kiba ngi dei ban kohnguh bad sngap ia ka rai ne hukum , phewse aiu ka jia , bunsien ngim don ka mynsiem burom ne pyndem ia ki nongialam.
“Ka don ruh ka por ne khep ba kito kiba bat ia u shabuk kum ki nongialam kim sngap ia ka jingpyni ne ai jingmut lang kiwei ” bad wanrah ia ka jingiapait iapra. Kum kine ki jinglong ki wanrah ne pynmih ia ka jingpharia ia ki kynhun ne imlang sahlang ha ki bun syrtap tang ban ioh burom. Kumjuh ha ka jaka ban iakhun ia ki jingsniew ne nongshun jong ngi kum ka imlang sahlang bad jaidbynriew, ngi iashrut pynban para ma ngi. Shuh shuh ha ka jaka ban ia phylliew jingmut halor ki kam pynroi, hap pyllut por ban weng ia ki jingiapher jingmut para jong ngi. Kine kiei kiei baroh ki shu pynsyrwa kai ia ka por kaba kordor.
Ka jingtan tyllai lada iohi kiwei ki kiew bad bym lah ban shah ia ki ba kin poi sha kliar ka wanrah ia ka mynsiem bishni bad shun ia kum kita da kaba tan noh sha trai , kane ka ktah ia ka jinglong kawei. Kumjuh haba iohi kiwei ki kiew ha ka kamai kajih,bunsien ki jingpynbudnam sniew ki ju jia ban ialam bakla ia kiwei ba kin nym iatreilang shuh ha kano kano ka bynta bad kum kita ki briew. Kane ka pyntroin ia ka jingiaieit bad iatreilang.
Ka jingpharia kiba har rukom namar bun ki daw kum ka kwah burom bad pyrkhat myntoi shimet ha ryngkat ka darapjot ialade ban lait ki jingshah kynnoh ha kiba bun balang da kaba kynnoh kylla ia kiwei i kumba ka lah long raibi.
Ka jingiapait iapra, iatan tyllai, ia kwah burom, iashet kylla ne shet shukor , iabein iakhoh, ka malade ki long ki jingijli ha khmat uba bun balang. Ka long ruh ka jinglehrain hakhmat ka pyrthei haba ki iohi ba ngi iashrut para ma ngi. Ka jingthrang hi uba bun balang ka long ban wanrah ia ka jingialong kawei bad pyndem iwei ia iwei para ma ngi. Ngi dei ban kynmaw ba kiwei ki kmen bad rkhie haba ki iohi ba para ma ngi ,ngi iabein iakhoh ne iatan tyllai.
Hato ka jingbym lah ban don ka mynsiem sngewrit ban pyndem ialade ne pdiang ia ka jingialam kiwei lada iohi ba ki ioh ka jingshaniah na kiba bun balang haba ialade ym kotbor ne ioh kum kata ka lad ka dei ka daw bah jong ka jingiapait iapra bad iatan tyllai hapdeng jong ngi.
Kaei ka jubab ba kito kiba ju don bynta kum ki nongialam la ha ki kynhun kiba rit ne kiba heh ki don ban ai sha ki khun ki kti, ki para ki pyrsa bad ki pateng ban wan lada ngim lah ban iatylli ne pyndem para ma ngi kaba buh jingma ia ka jingshngain ka lawei ka ri. Ka sur uba bun balang ka long ki lah ngiah hi shoin ia ka iapait iapra ki para nongialam ha bun ki bynta bad lada kane ka jinglong ka iai bteng ka jingshaniah na u paidbah kan sa duh bad kan buh jingeh haduh katta katta ban ioh biang ia ka jingshaniah.
Imat ngim pat kyndit bynriew ban pynbeit ia ki jingbakla naduh ki por kiba lah leit noh haduh kine ki sngi, kiba long ka daw ka jingshahrem ka jaidbynriew naduh ka por ki phareng haduh kine ki sngi. Ka jop hi ka kwah burom ne ka malade tang ialade ba kiwei ki dei ban pyndem katba ialade pat ym long ban pyndem ha kiwei bad ka pyrkhat tang ia ka myntoi shimet ym ia ka imlang sahlang.
Ka jingshah tynjuh jong ka jaidbynriew ha ka jingiatylli bad jinglong kawei kam dei tang ha ki kynhun ne kiwei kiwei ki bynta hynrei ka dei ruh ha ka jingsngewpher dong ne thain bad distrik. Shano kane ka jinglong kan ialam ia ngi kum ka jaidbynriew ritpaid. “Lano ngin kyndit bynriew noh na kine kiei kiei baroh da kaba sdang na la ki rympei iing haduh ka imlang sahlang khnang ba ngin long ka jaidbynriew kaba khlain ha baroh ki liang”?. Ka rai bad jingjed ia ka jingshngain ka lawei ka Jaidbynriew ba ritpaid jong ngi ka shong ha ka jingniewkor bad jingsngew thuh iwei pa iwei na ki dkhot ka jaidbynriew halor kitei ki jingai jingmut kumno ban pynwandur ia ka jinglong kawei para ma ngi.
Phi don ban ong eiei?